جمعه/ 2 آذر / 1403
Search
Close this search box.
علم بدیع و انواع آن

علم بدیع و انواع آن

بدیع یکی از علوم بلاغی است که در کنار بیان و معانی سه دانش را تشکیل می دهند که راجع به وجوه زیبایی و حسن کلام سخن می گویند.

علم بدیع و انواع آن

عنصرالمعالی در بخش «در آیین و رسم شاعری» قابوسنامه می گوید:

و اگر شاعر باشی به وزن و قافیه تهی قناعت مکن. بی صناعتی و ترتیبی شعر مگوی که شعر راست ناخوش بود، ملحی باید که بود اندر شعر یا صناعتی به رسم شعرا چون متضاد و مزدوج و موازنه و مسجع و مانند این.

علم بدیع و انواع آن

علم بدیع و انواع آن

بدیع یکی از علوم بلاغی است که در کنار بیان و معانی سه دانش را تشکیل می دهند که راجع به وجوه زیبایی و حسن کلام سخن می گویند.

در حقیقت این علم مجموعه ای از ترفندها و شگردهایی است که شعرا با کاربرد آنها، کلام عادی را به کلام ادبی و هنری تبدیل می کنند.

نکاتی را به عنوان پیش نیاز باید بدانیم و سپس به انواع آن می پردازیم.

واک و واج

کوچکترین جزء بسیط و مشخص و مفارق در زبان را واک می نامیم. مثال کلمه دَر مرکب از سه جزء است:
د، -َ، ر

هر یک از این سه جزء بسیط است و به اجزای کوچکتری تقسیم نمی شود و هریک از آنها یک واک نام دارد.

صامت و مصوت

واک های زبان به دو گروه تقسیم می شوند:

مصوت ها: صدادار هستند و به شش گروه تقسیم می شوند:

a آ a -ََ
i ای e َ-
u او o َ-

صامت ها: همان حروف بی صدا هستند، مانند: م – ب – س و…

هجا

ترکیبی از اصوات که با یک بار خروج هوا از نای ادا می شود. (معادل همان بخش در دوران دبستان)

مثال: ماه، سر

هجا در زبان فارسی مرکب از یک مصوت و یک یا دو یا سه صامت است.

این علم به دو قسمت بدیع لفظی و بدیع معنوی تقسیم می شود.

بدیع لفظی

بدیع لفظی مجموعه عواملی است که تناسب و موسیقی آوایی کلام را ایجاد یا افزون می کند.

آرایه های این نوع در سه گروه قرار می گیرند:

  • تسجیع
  • تجنیس
  • تکرار

بدیع معنوی

بدیع معنوی مجموعه شگردهایی است که تناسب و ارتباط معنوی کلام را می سازد.

آرایه های این نوع عبارتند از:

  • مبالغه، اغراق، غلو
  • جمع
  • تفریق
  • تقسیم
  • جمع با تفریق
  • جمع با تقسیم
  • جمع و تفریق و تقسیم
  • لف و نشر
  • تجاهل العارف
  • ارسال المثل
  • تجسم
  • حرف گرایی
  • ایهام
  • ایهام تناسب
  • ایهام تضاد
  • ایهام ترجمه
  • استخدام
  • ایهام تبادر
  • اسلوب حکیم
  • و…

برای مطالعه ضرب المثل ها و کنایه های فارسی کلیک کنید

 

مجله اینترنتی تحلیلک

0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x