کرونا و بارداری
ملاحظات ویژه‌ی مربوط به گروه‌های آسیب‌پذیر، درخصوص طیف گسترده‌ای از اختلالات و بیماری‌ها در بردارنده‌ی دستورالعمل‌های منحصر به فرد بوده و به‌طور پیوسته هم‌گام با تحقیقات جدید بر روی اختلالات پیشتر شناخته‌شده و نیز در مواجهه با بیماری‌های نوظهور به روز رسانی می‌شود.
از این گروه‌های آسیب‌پذیر، یکی از مهم‌ترین آن‌ها زنان باردار هستند که از بار بیماری قابل توجهی، هم از نظر سلامت مادر و هم جنینِ درحال رشد برخوردارند.
به‌دلیل ملاحظات ایمنی، انجام آزمایشات و کارآزمایی‌های بالینی بر روی زنان باردار با دشواری‌هایی رو به روست و از این رو داده‌های اندکی از این مطالعات در دست است.
با این حال با ظهور پاندمی اخیر ویروس کرونا و ابتلا و مرگ و میر بالای آن از تمامی گروه‌ها و اقشار، نیاز به یک برنامه‌ی راهبردی برای مواجهه با بیماران باردار مبتلا به COVID-19 از همان ابتدا مشهود بود.
مفاد چنین دستورالعمل‌هایی در منابع مطالعاتی گردآوری شده است.
از نظر اقدامات پیشگیری‌کننده تفاوتی در توصیه‌های عمومی ارائه‌شده به افراد عادی جامعه، نسبت به زنان باردار وجود ندارد.
این توصیه‌ها عبارتند از: فاصله‌گیری اجتماعی، شست‌وشوی دست‌ها و ضدعفونی‌کردن سطوح و نیز استفاده از ماسک.
زنان باردار باید به‌طور ویژه توجه خود را به تماس با اعضایِ بالقوه بدون علامت خانواده مانند فرزندان خردسال خود معطوف نمایند؛ چرا که کودکان می‌توانند ناقلین بی‌علامت این عفونت باشند.
علائم بالینی در بیماران باردار مبتلا به عفونت ویروس کرونای نوظهور، تقریبا مشابه با افراد عادی است.
تست PCR مثبت SARS-CoV-2 مطرح‌کننده‌ی بیماری بوده و موارد مثبت و منفی کاذب بسته به نحوه‌ی نمونه‌گیری و شرایط انجام تست قابلیت وقوع دارند.
نکته‌ی قابل توجه آنست که برخی از تظاهرات بالینی COVID-19 مانند خستگی، تنگی نفس، گرفتگی بینی، تهوع و استفراغ با نشانه‌های معمول بارداری هم‌پوشانی داشته و بایستی در ارزیابی بیماران مدنظر قرار گیرند.
همچنین برخی از علائم آزمایشگاهی این بیماری در افراد باردار، مشابه با پره‌اکلامپسی و سندرم HELLP بوده و بنابراین لازم است که این بیماری‌ها، علاوه بر سایر عفونت‌های تنفسی مانند انفلوآنزا در تشخیص افتراقی عفونت کروناویروس قرار گیرند.
از نظر مدالیته‌های تشخیصیِ دیگر، با درنظر گرفتن دوز اشعه‌ی دریافتی نوزاد، هزینه‌اثربخشی رادیوگرافی ساده یا سی‌تی اسکن ریه در مادران مشکوک به عفونت COVID-19 بررسی می‌گردد.
همچنین می‌توان از روش‌های دردسترس‌تر و بی‌خطرتری مانند سونوگرافی ریه در افراد مشکوک بهره جست.
مطالعات نشان داده است که بارداری و زایمان تاثیری بر احتمال ابتلا به COVID-19 در افراد و سیر بیماری در آنان نداشته و نیز زنان باردار لزوماً در معرض بروز تظاهرات شدیدتر بیماری قرار ندارند.
درواقع، بیش از ۹۰ درصد مادران باردار مبتلا به عفونت ویروس کرونا بدون نیاز به ختم بارداری بهبود می‌یابند.
البته درصورت ابتلا به موارد شدید بیماری و پنومونی COVID-19 به دلیل تب و هایپوکسمی، احتمال تولد نوزاد نارس و نیاز به عمل سزارین افزایش می‌یابد.
مرگ مادران بر اثر اختلالات قلبی عروقی ناشی از عوارض عفونت با ویروس کرونا گزارش شده است که البته خطر آن مستقل از بارداری است.
به‌نظر نمی‌رسد که احتمال سقط خودبه‌خودی در مادران مبتلا افزایش چشمگیری داشته باشد؛ گرچه داده‌ها در این زمینه محدودند.
درنهایت، بحران همه‌گیری کروناویروس ممکن است زمان‌بندی معمول ویزیت‌های مربوط به مراقبت‌های دوران بارداری و غربالگری مادران و به تبع آن کیفیت مراقبت‌های پزشکی را تحت‌الشعاع قرار داده و خطرات جانبیِ دیگری علی‌رغم عفونت COVID-19 به همراه داشته باشد.
تاکنون داده‌های کافی از خطر ابتلای جنین به ویروس در رحم مادر در دست نیست؛ گرچه مواردی از انتقال بیماری از مادر به فرزند، احتمالاً از طریق بندناف گزارش شده که نیازمند مطالعات بیشتر به‌منظور ردکردن احتمال آلودگی پس از زایمان در این نوزادان است.
زایمان در زنان باردار مبتلا به عفونت غیرشدید در زمان مقرر و معمولا مدتی بعد از منفی شدن تست PCR صورت می‌گیرد که احتمال آلودگی نوزاد تازه متولدشده را کاهش می‌دهد.
نوزادان متولد شده از مادران مبتلا یا مشکوک به عفونت کروناویروس بایستی در طی بیست و چهارساعت اولیه مورد آزمایش PCR قرار گیرند.
اصول پیشگیری پس از زایمان، علاوه بر شست و شوی دست‌ها و استفاده از ماسک، گاهی جداسازی نوزاد از مادر مبتلا را با فاصله‌ی ۱.۸ متر ایجاب می‌کند.
داروها در بارداری همواره در مظن اتهام آسیب‌رسانی بالقوه به مادر و به‌خصوص به جنین هستند و بنابراین تجویز آن‌ها در عفونت با ویروس کرونای نوظهور بایستی تحت نظارت تیم پزشکی شامل متخصصین رشته‌ی عفونی و همچنین مامایی قرار داشته باشد.
در مادرانی که علائم خفیف عفونت را از خود نشان می‌دهند، پیشگیری از عوارض هایپرترمی (افزایش دمای بدن) مانند زایمان زودرس و اختلالات مادرزادی جنین به‌خصوص در سه ماهه‌ی اول به کمک استامینوفن قابل حصول است.
مراقبت‌های خانگی در افراد باردار مشابه جمعیت عادی است و شامل استراحت و استفاده از مایعات می‌شود.
تنها تفاوت این توصیه‌ها در زنان باردار در سه‌ماهه‌ی سوم حاملگی مشهود است و منوط به کنترل دقیق لگدهای جنینی و گزارش هرگونه کاهش فعالیت جنین به پزشک معالج خواهد بود.
همچنین درصورت عدم تشدید علائم، حداقل یک ویزیت پیگیری درطی دو هفته از تشخیص بیماری COVID-19 نیاز است.
درمورد مادران با درگیری‌های جدی که در هفته‌های پیش از تِرم (تکمیل بارداری) قرار دارند، در بخش مراقبت‌های ویژه از کورتیکواستروئیدها مانند دگزامتازون به‌منطور کنترل پاسخ ایمنی و التهاب و نیز با هدف بلوغ ریه‌های جنین پیش از زایمان استفاده می‌شود.
همچنین، انواعی از طیف داروهای تجربیِ مورد استفاده در عموم افراد، قابل تجویز برای مادران مبتلا به نوع شدید COVID-19 نیز می‌باشند.
با تمامی تمهیدات ذکرشده، تنها عده‌ی اندکی از زنان باردار مبتلا به COVID-19 به تنفس مکانیکی یا اکسیژن‌رسانی غشایی خارج‌پیکری Extracorporeal membrane oxygenation نیاز پیدا می‌کنند که پیش‌آگهی بدتری دارد.
مجله اینترنتی تحلیلک
