بررسی وضعیت ظاهری نوزاد

من وقتی اولین نفس را در این دنیا کشیدم و با اوضاع این دنیا آشنا شدم، با گریه‌ام نشان دادم که تغییر اوضاع خیلی هم برای نوزاد خوش آیند نیست؛ اما ماما و پزشک مامانم خوشحال بودند که من به گریه افتاده‌ام.

چند لحظه مرا روی سینه مامانم خواباندن که خیلی خوش گذشت. بعد اولین معاینات به وسیله ماما در زیر وسیله‌ای که آن را “وارمر” می‌نامیدند، بعد از خشک کردن من انجام شد، من هم کماکان فریاد می‌زدم.

آن‌ها دمای بدن، ضربان قلب، تعداد نفس و رنگ و تونوس عضلات، فعالیت و اوضاع هوشیاری‌ام را بررسی کردند و در یک صفحه نوشتند و به من نمره‌ای دادند (آپگار). این نمرات شاید مهم‌ترین نمره‌ای بودند که من گرفتم و مطمئنم اگر من از این نمرات ۹ گرفته باشم از هزاران ۱۹ که بعدها در مدرسه خواهم گرفت بهتر است.

معاینه بعدی روز بعد توسط پزشکم انجام شد و بعد از اطمینان از سلامت من و سؤال و اطمینان از اینکه من ادرار کرده‌ام و دفع مدفوع داشته‌ام و خوب شیر خورده‌ام با مرخص شدنم همراه شد.

قرار است در سه روزگی هم نزد پزشک هم بروم. روز سوم فرارسید. او معاینات زیر را در جلسه اول برایم انجام داد.

ظاهر نوزاد

نوزاد در حالت خواب نرمال فعالیت فیزیکی ندارد. در حالت بیماری یا مصرف داروها هم ممکن است فعالیتش کاهش یابد. حرکات خشن لرزشی در چانه و زانو (میوکلونوس) و شایع است و در نوزاد اهمیتی ندارد.

پوست نوزاد

پوست دست و پای نوزاد ممکن است کبود باشد (سیانوز بی‌ضرر). مخصوصاً اگر اندام نوزاد سرد باشد. شطرنجی شدن پوست نوزاد (Motteling) نشانه‌ای از عدم ثبات گردش خون عمومی است و می‌تواند دلیل بیماری جدی باشد ولی به دلیل کاهش دمای موقت پوست نوزاد هم ایجاد می‌شود.

زردی

برخی نوزادان به صورت طبیعی پوست شطرنجی دارند. زردی پوست نوزاد ممکن است ظاهراً با سرخی پوست او _به دلیل پرخونی اولیه نوزادان_ مستور و پوشیده بماند. شما برای کشف میزان زردی بایستی انگشتتان را روی پوست او فشار دهید تا با محو پرخونی زردی مشخص گردد.

رنگ پریدگی نوزاد نشانه جالبی نیست و ممکن است نشانه کم خونی و زجر تنفسی (آسفیکسی) یا شوک و ورم باشد.

کم خونی

کم خونی نوزاد تازه متولد شده می‌تواند به دلیل اریتربلاستوز جنینی (تخریب شدید گلبول‌های قرمز و زردی پیشرونده)، تجمع خون در زیر پرده های مغز (هماتوم ساب کپسولار) یا انتقال خون از یک قل به قل دیگر (در دوقلوها) یا جنین به مادر باشد.

لکه های کبود رنگ

بعد از یک زایمان سخت ممکن است در پوست لکه های ریز خونریزی داخل پوستی (پتشیا) دیده شود. لکه های کبود آبی در پاها و کمر و باسن و حتی سایر اعضای نوزاد در نوزادان شایع است (ماه گرفتگی یا لکه های مغولی) (Mongolian spot) که در سال اول ناپدید می‌شوند.

موهای ظریف

موهای ظریف (Lanugo) ممکن است پیشانی و یا حتی کل صورت نوزاد خصوصاً نوزاد نارس را پوشانده باشد.

رشته موهای روییده در ناحیه کمر نوزاد می‌تواند احتمال نقایص ستون فقرات در ناحیه روییدن مو را مطرح کند.

خشکی پوست

اگرچه پوست نوزاد نارس نازک و آسیب پذیر است پوست نوزاد پست ترم (دیر به دنیا آمده) خشک و پوسته پوسته است.

لکه های سرخ

لکه های سرخ در گردن و پیشانی و پلک نوزاد طبیعی است و بعد از بین خواهد رفت.

۱ الی ۳ روز بعد از تولد در بعضی نوزادان راش های پوستی سرخ آبدار کوچک (وزیکولو پوستولار) مشاهده می‌شود که اصطلاحاً “اریتم تو کسیکوم” نامیده می‌شوند و حدود یک هفته باقی می‌مانند. راش های دیگری به نام “پستولار ملانوزیس” هم در بدو تولد وجود دارند خصوصاً در ناحیه چانه، گردن و پشت که دو الی سه روز باقی می‌مانند.

ادامه دارد…

دکتر سید محمد سعید ناصری

برگرفته از کتاب نوزادان

مجله اینترنتی تحلیلک