ظاهر نوزاد

گردن

نوزادان اغلب گردن کوتاه دارند. پزشک من گردن نوزاد را به‌دقت برای مشکلاتی مانند وجود خونریزی، کجی گردن مادرزادی (torticollis)، وجود کیست (cystic hygroma)، گواتر، شکاف‌های گردن و حتی بیماری ترنر معاینه می‌کند.

در نوزادان با زایمان طبیعی گاهی استخوان کتف می‌شکند؛ پزشکان آن را نیز معاینه می‌کند.

قبلاً گفتم در لکه‌ی قرمز پشت گردن (لکه کهربایی یا salmon patch) طبیعی است. روزهای بعد گردن ازنظر وجود عرق سوز در زیر چین گردن باید چک شود.

گرم نگه‌داشتن زیاد نوزاد باعث ایجاد عرق سوز در چین ها ازجمله گردن می‌شود.

عرق سوز با خنک کردن، شست و شوی مرتب و خشک‌کردن، مصرف کوتاه  کورتون (یک الی دو روز) بهبود می‌یابد.

مصرف پماد های روغنی باعث تشدید عرق سوز می‌شود. مصرف پودر بچه باعث بهبود و خشکی ناحیه عرق سوز شده ولی می‌تواند با استنشاق دود توسط نوزاد مشکل تنفسی ایجاد کند.

قفسه سینه

بزرگی سینه ها در نوزادان شایع است و نباید سینه‌ها دست‌کاری شود و یا جهت تخلیه فشار داده شود، زیرا ممکن است منجر به عفونت آبسه عفونی شود.

فاصله زیاد دو سینه مورد توجه پزشک قرار می‌گیرد (سندروم ترنر). تعداد تنفس ثبت می‌شود که در نوزاد کامل ۳۰ تا ۴۰ در دقیقه است. اگر تعداد تنفس بیش از ۶۰ عدد در دقیقه باشد، ازنظر قلب و ریه و بیماری‌های متابولیک (اسیدوز) مورد توجه قرار می‌گیرد.

در نوزادان نارس تنفس نامنظم و پریودیک مورد توجه پزشک قرار می‌گیرد (تنفس شین استوک).

تنفس در نوزاد شکمی است بنابراین برای هر دم و بازدم شکم بالا و پایین می‌رود و این حالت مادران را نگران می‌کند. این حالت طبیعی است گرچه در بیماری های تنفسی نوزاد این حالت تشدید می‌شود.

ناله کردن نوزاد (grunting) هنگام تنفس نشانه بیماری قلبی، ریوی یا عفونت است و باید سریعاً مورد توجه قرار گیرد. ناله‌ی بیش از نیم تا یک ساعت طبیعی نیست.

تو کشیدگی عضلات بین دنده‌ای و بالا و پایین رفتن پره بینی نشانه‌ای از بیماری ریوی جدی است.

قلب

ضربان قلب از ۹۰ تا ۱۸۰ در دقیقه بسته به آرامش یا فعالیت نوزاد متغیر است. قلب نوزادان توسط پزشک سمع می‌شود تا صدای اضافی به یا مواردی مثل قلب واقع شده در سمت راست قفسه سینه (دکسترو کاردی) تشخیص داده شود.

شکم

شکم مورد معاینه قرار می‌گیرد. کبد و طحال در انتهای دنده ها ممکن است لمس شود که تا دو سانتی‌متر طبیعی است.

 فتق ناف شایع است و خودبه‌خود در اکثر موارد بهبود می‌یابد و نیازی به بستن آن یا سکه گذاشتن روی آن نیست. خود ناف هم معاینه می‌شود تا عروق آن دیده شود. عفونت ناف در نوزادان ممکن است اتفاق بیفتد ولی وجود ترشحات ژله‌ای اطراف ناف به معنای عفونت نیست.

دستگاه تناسلی

باید توسط پزشک معاینه شود تا وضعیت طبیعی دستگاه ادراری تناسلی دختران و پسران مشخص شود. حالت های غیرطبیعی دستگاه تناسلی دختران و پسران ممکن است نشانه مشکلات جنسی یا جسمی باشد.

ترشحات ژله‌ای خونریزی از واژن نوزاد دختر طبیعی است.

بیضه ها در پسرها لمس می‌شوند تا اندازه آن‌ها مشخص شده و بیضه ها داخل کیسه  اسکروتوم باشند. تجمع مایع در اطراف بیضه ها (هیدروسل) در نوزادان پسر، معمولی است و بعدها برطرف می‌شود.

هرگونه جابجایی مجرای ادرار در نوزادان پسر بایستی مورد توجه قرار گیرد. (هیپوسپادیازیس، اپی سپادیازیس).

ادرار کردن در ۲۴ ساعت اول باید اتفاق بیفتد.

مقعد

خروج مدفوع (مکونیوم) در ۴۸ ساعت اول باید اتفاق بیفتد. باز بودن مقعد باید چک شود.

سوراخ یا فرورفتگی یا چین های اضافی ناحیه دنبالچه باید چک شود و در صورت وجود سوراخ یا چین غیرطبیعی پزشک راجع به آن ها بررسی های لازم را انجام خواهد داد.

اندام

لگن نوزاد با مانورهای خاصی توسط پزشک ازنظر دررفتگی مفصل لگن کوچک می‌شود، نگران نباشید. پزشک طرز کار را می‌داند و آسیبی به پای نوزاد وارد نمی‌شود.

دست و پاها ازنظر طبیعی بودن، حرکات آن ها و چسبندگی انگشتان یا انحناهای غیرطبیعی پاها و نبض عروق چک می‌شود.

دست و پای نوزاد سردتر از سر و تن است و این نگرانی ندارد. هرگونه تغییر غیرطبیعی در دست و پا توسط پزشک بررسی می‌شود و به اطلاعتان خواهد رسید.

حتماً همه چیز خوب است.

پایان

برگرفته از کتاب نوزادان

دکتر سید محمد سعید ناصری

مجله اینترنتی تحلیلک