پروبیوتیک ها انواع باکتری زنده مفید هستند که به ارتقاى سلامت بدن کمک مى کنند. این مواد مفید به طور طبیعى در برخى مواد غذایى وجود دارند و گاهى به صورت دارویى تجویز می شوند.

این باکتری های مفید براى همه گروه هاى سنى به ویژه کودکان و نوجوانان مفید هستند و مصرف آن ها هم براى افراد سالم هم افراد بیمار توصیه مى شود.

اثرات مفید پروبیوتیک در کودکان و نوجوانان

١. سلامت دستگاه گوارش

٢.  افزایش قدرت عملکرد مغز

٣.  افزایش قدرت ایمنى

۴. کمک به درمان کولیک (قولنح شیرخوارى)

۵. کاهش نفخ

۶. کمک به درمان اسهال

٧. کمک به درمان بیماری هاى آلرژیک

٨. مقابله با عوامل بیماری‌زاى عفونى

٩. کاهش عوارض مصرف داروهاى آنتى بیوتیک

١٠. بهبود علائم بیمارى هاى تنفسى

١١. بهبود بیمارى هاى گوارشى

١٢. کمک به درمان عفونت هاى دستگاه ادرارى

پروبیوتیک هاى غیر دارویی

به طور طبیعى انواع پروبیوتیک در محیط وجود دارند و مى توان از فواید آن ها بهره مند شد. این میکروب هاى مفید در بدن جنین وجود ندارد و به تدریج در طول زمان در دستگاه گوارش تجمع پیدا مى کنند.

از لحظه تولد نوزاد در کانال زایمان باکتری های مفید را از مادر می گیرد. چون این باکتری ها در روش سزارین انتقال داده نمی شوند، کودکان متولد شده با سزارین سیستم ایمنی ضعیف ترى دارند و بیشتر در معرض انواع آلرژى خواهند بود. همچنین کودکان متولد شده با سزارین در آینده در معرض خطر چاقى و عوارض ناشى از آن خواهند بود.

عمده مواد غذایى حاوى انواع پروبیوتیک

١.شیرمادر حاوى انواع پروبیوتیک مفید است و برخى از صدها فواید شیرمادر به دلیل وجود این مواد است. در سال هاى اخیر کارخانه هاى تولید شیرخشک سعى کرده اند تا بتوانند برخی از پروبیوتیک هاى مشابه موارد موجود در شیرمادر را به فرآورده هایشان اضافه کنند و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

٢.ماست: همه ماست ها حاوى مقادیرى پروبیوتیک هستند ولى در فرآیند تهیه برخى از آن ها تعدادى باکترى پروبیوتیک به آن ها اضافه مى شود.

نکته مهم افزودن تعداد کافى پروبیوتیک و شرایط نگهدارى ماست پروبیوتیک است. اگر ماست در محیط سرد نگهدارى نشود یا مدت طولانی بین تولید تا مصرف آن طول بکشد، تعداد پروبیوتیک ها کم می شود و اثرات مفید آن تا حد زیادی کاهش مى یابد. در این راستا، بهترین زمان مصرف ماست پروبیوتیک در وعده صبحانه و یا میان وعده است تا پروبیوتیک ها به طور زنده و به تعداد کافى به روده بزرگ برسند و اثرات مفید داشته باشند.

٣.کِفیر (kefir): این محصول طبیعى بیش از هزار سال است که مورد استفاده قرار گرفته و درواقع “سوپر پروبیوتیک” حاوی چربى، پروتئین و مقادیر پروبیوتیک خیلى بیشتر از ماست است. این فرآورده تخمیرى لبنیات با افزودن دانه ها یا قارچ کفیر به شیرگاو یا بز یا حتى شیرنارگیل قابل تهیه است. انواع تهیه شده در منزل به مراتب بهتر از انواع صنعتی موجود در بازار است.

کفیر برای سلامت استخوان ها، پوست و مو، دستگاه گوارش به ویژه در پیشگیری و درمان اسهال و همچنین کمک به درمان روده تحریک پذیر و پیشگیری از عفونت هاى دستگاه ادراری مفید است. کفیر بعد از سن یک سالگی قابل مصرف است.

۴.کلم ترش (Sauerkraut): کلم پیچ رنده شده و پخته در آب و سرکه

۵.برخی از انواع پنیر: برخی از انواع پنیر علاوه بر پروتئین و کلسیم، حاوی مقادیر مناسبی پروبیوتیک هستند که شامل پنیر چِدار، موزارلا و گودا (cheddar, mozzarella,gouda) است.

۶.سرشیر طبیعى حاوى مقادیر مناسبی از پروبیوتیک است ولی به دلیل محتوای بالای چربی، نباید در مصرف آن زیاده روى کرد.

٧.خیارشور خانگی بدون سرکه، البته به دلیل محتواى نمک زیاد آن، مصرف خیلی محدود آن توصیه مى شود.

٨.نان تهیه شده با خمیر ترش (Sourdough bread) حاوی مقادیر مناسبی از پروبیوتیک ها است.

مواردی که در این مقاله ذکر شد، انواع طبیعى پروبیوتیک ها بودند و انواع محصولات صنعتی و دارویى و مکمل هم وجود دارد که به آن ها پروبیوتیک افزوده شده است. البته در مورد این مواد رشد و بقای باکتری هاى پروبیوتیک در طى روند تولید محصول، نگهداری و همچنین پس از مصرف میزان آن در مرحله انتقال از معده به روده است.

به یاد داشته باشیم که مصرف پروبیوتیک ها هم باید مثل همه مواد غذایى در حد تعادل باشد و زیاده روی در مصرف آن ها به ویژه انواع صنعتی آن توصیه نمی شود.

با تشکر از پروفسور رویا کلیشادی

مجله اینترنتی تحلیلک