چهارشنبه سوری و پرندگان
چهارشنبه سوری
چهارشنبه سوری و پرندگان
این‌که ما همراه با طبیعت جشن می‌گیریم و زمان جشن ما همراه با شکوفایی طبیعت است، زیباست. اما این زمان یک ایراد هم دارد و آن، این است که طبیعت در حال بیدار شدن است.
درختان جوانه می‌زنند، پرندگان تخم‌گذاری کرده‌اند و پستانداران آبستن می‌شوند. به این مفهوم که ما زمانی همگی بیرون از خانه می‌رویم و جشن می‌گیریم که طبیعت بسیار آسیب‌پذیر است.
جشن چهارشنبه سوری دیگر حال و هوای سابق را ندارد، این جشن هر سال از آیین سنتی دور و به میدان جنگ شبیه می‌شود.
چهارشنبه آخر سال ایرانی‌ها عید چینی‌هاست، چرا که میلیون‌ها ترقه ساخت این کشور یک شب در خیابا‌ن‌ها منفجر می‌شود و دودش به چشم شهروندان ما و پولش به جیب سازندگانش می‌رود.
چهارشنبه سوری و پرندگان
و گاهی اوقات این شب، به یک تجربه‌ی ترسناک و وحشتناک چه برای انسان و چه برای حیوانات تبدیل می‌شود.
اما نکته‌ی مهم در رابطه با حیوانات این است که درصد آسیب دیدن حیوانات در مناسبت‌هایی نظیر چهارشنبه‌سوری خیلی بیشتر از انسان‌هاست. دلیل این مسئله هم تفاوت در فیزیک، قدرت بینایی و شنوایی حیوانات و انسان‌هاست که موجب اهمیت مسئله‌ی چهارشنبه‌سوری و حیوانات خانگی شده است.
قربانیان این شب تنها خانواده‌‌هایی نیستند که مرگ یا آسیب‌دیدگی نوروز را به کامشان تلخ می‌کند بلکه بسیاری از حیوانات هم در این شب قربانی ندانم‌کاری برخی افراد می‌شوند. برخی از حیوانات با صداهای وحشتناک چهارشنبه‌سوری برای همیشه ساکت می‌شوند.
بیشتر بخوانید: چهارشنبه سوری و ترس پت‌ها
چهارشنبه سوری و پرندگان
ببیشتر حیوانات مانند سگ ها و گربه ها از صدای انفجار وحشت می‌کنند و یا قلب پرندگان از کار می‌افتد. از این رو ایجاد صداهای مهیب با انفجار ترقه، موجب نارضایتی دوستداران محیط زیست و حیات‌وحش شده است.
ترقه‌ها قاتل پرندگان
قلب یک پرنده ۶۰۰ تا ۷۰۰ بار در دقیقه می‌زند. بنابراین تاب و تحمل صدای انفجارهای مهیب و ناگهانی ترقه‌های چهارشنبه سوری را ندارد.
چون قلب یک پرنده به دفعات بسیار زیاد در دقیقه می‌زند. بنابراین کافی است که برای یک صدم ثانیه متوقف شود که در این صورت مرگ پرنده را در پی خواهد داشت. سکته فقط مختص انسان نیست. بلکه حیوانات از جمله پرندگان نیز در شرایط نامعمول، دچار سکته می‌شوند.
انسان اگر دو شب نتواند بخوابد، تمام سیستم عصبی‌اش به هم می‌ریزد و بیمار می‌شود. جانوران و حتی گیاهان هم همین‌طورند. کمترین تاثیر ناگوار این صداها، معیوب کردن سیکل خواب پرندگان است که به مرگ آن‌ها منجر می‌شود.
همچنین نورپردازی‌های مصنوعی شدید و آتش بازی‌های این شب، تمام سیستم عصبی این موجودات را به هم می‌ریزد. همین نورپردازی‌ها در بسیاری از مواقع باعث مرگ این موجودات زیبا می‌شود. واضح است که جشن ایرانی‌ها نباید دلیل مرگ پرنده‌ها شود.
از یک‌سو به علت زیاده‌خواهی انسان‌ها درختان قطع شده‌اند و لانه‌ی پرندگان به لای درز دیوارها و یا لوله بخاری‌ها تغییر مکان یافته است و از سوی دیگر، با ایجاد صداهای مهیب، عرصه‌ی همین خانه‌های سیمانی را هم برای این گونه‌های بی‌دفاع تنگ می‌کنیم.
پرنده‌های خانگی زمانی که دچار ترس، استرس و اضطراب می‌شوند، معمولا شروع به کندن پرهای خود کرده و رفتاری تهاجمی همراه با صدایی غیر معمول دارند.
بیشتر بخوانید: چهارشنبه سوری و مراقبت از پت ها
در این میان پرندگانی که در محیط های شهری زندگی می‌کنند، هیچ گاه به آلودگی‌های صوتی و محیط زیستی ناشی از آتش‌بازی‌ها خو نمی‌گیرند و بیشتر از سایر گونه‌ها در معرض خطر قرار دارند.
آن‌ها پناهگاهی جز لانه‌های خود ندارند که آن هم در این زمان به هیچ عنوان امن نیست.
این روزها، اوج فرآیند جفت‌یابی پرندگان است. پرندگانی که تک همسر هستند هم در حال گزینش لانه هستند. پرنده‌ها در انتخاب مکان امن برای لانه‌گزینی با هم رقابت می‌کنند، از این رو اگر مکانی را که انتخاب کرده‌اند، از دست بدهند ممکن است دیگر شرایطی برای این منظور، برایشان فراهم نشود. درست در همین زمان، جشن چهارشنبه‌سوری در کشورمان برگزار می‌شود. جشنی که مدتی است حال و روز میدان جنگ را پیدا کرده‌است و این صداهای جشن چهارشنبه سوری باعث فراری دادن بیشتر پرندگان از شهر می‌شود.
حتی در این فصل برخی از پرندگان لانه‌های خود را ساخته و تخم هم گذاشته‌اند که انبوه سرو صداهای ناهنجار موجب ترس و فراری دادن آن‌ها از آشیانه‌ها می‌شود و چه‌بسا هیچگاه به لانه بازنگردند و تخم‌ها نیز از دست بروند.
ترک کردن لانه برای پرندگانی که روی تخم نشسته‌اند، سبب سرد شدن تخم و مرگ جنین می‌شود. همچنین ممکن است بر اثر وحشت، تخم یا جوجه‌ها به بیرون از لانه پرتاب شوند.
فشفشه‌ها ممکن است در حرکت پرندگان مهاجر تاثیر بگذارد و باعث گمراهی آن‌ها شود. صداهای زیاد و ناگهانی باعث پرواز و حرکت ناگهانی پرندگان می‌شود که در این‌صورت احتمال برخورد آن‌ها با توری‌ها و موانع زیاد است که می‌تواند باعث جراحت و مرگ آن‌ها شود. همچنین در این شرایط احتمال شوک و ایست قلبی برای پرندگان وجود دارد.
ترقه‌ها و فشفشه‌ها علاوه بر ایجاد آلودگی صوتی، به سبب وجود مواد بسیاری سمی به‌کار رفته در تولید آن‌ها، برای محیط زیست و موجودات زنده خطرناک هستند. ترقه‌ها و فشفشه‌ها عموما از موادی نظیر مس، کادمیم، نیترات، نیتریت، منگنز، سدیم، روی و گوگرد تولید شده‌اند که می‌تواند باعث ایجاد عوارض جسمی و عصبی برای انسان‌ها و موجودات زنده شود.
همچنین ممکن است برخی جوجه‌ها سر از تخم در‌آورده باشند که با ترک مادر از آشیانه قطعا از دست خواهند رفت.
پرندگان در دمای فعلی قادر به تخم‌گذاری و نشستن روی آن هستند. بنابراین اگر این فرصت طلایی از دست برود به این معنی است که نسل جدیدی از پرنده در سال پیش رو وجود نخواهد داشت.
تا همین چند سال پیش، بدون نیاز به هیچ ابزاری می‌شد متوجه شد آسمان پایتخت شلوغ‌تر از این سال‌هاست. از گنجشک و کلاغ و کبوتر بگیرید تا طوطی و مرغ مینا و بلبل، اما حالا آسمان تهران خلوت‌تر از همیشه است.
چهارشنبه سوری و پرندگان
این پرنده‌ها چه به‌صورت طبیعی و چه با مداخله‌ی انسان، جزو گونه‌های جانوری تهران هستند و درست در آستانه‌ی بهار، زمانی که پرنده‌ها جفت‌یابی می‌کنند، جشن چهارشنبه‌سوری اتفاق می‌افتد.
تهران محل عبور بیش از ۲۰۰ گونه پرنده است. بعضی از این پرندگان شاید تا دو هفته در تهران اقامت کنند. این روزها دقیقا زمانی است که خیلی از پرندگان در حال مهاجرت بهاره‌شان هستند به این مفهوم که از عرض‌های جنوبی به سمت عرض‌های شمالی پرواز می‌کنند و سر و صدای این روزها سبب اخلال در روند طبیعی حرکت این پرندگان می‌شود.
فارغ از صدای چهارشنبه‌ی آخر سال، آلودگی هوا و البته از بین رفتن زیستگاه پرنده‌ها دلایل مهم دیگر خلوت شدن آسمان پایتخت است. طبیعتا زیستگاهی برای این پرندگان دیگر وجود ندارد.
جشن ما، کوچ آن‌ها
این همه‌ی ماجرا نیست چون در موارد بسیاری هم مشاهده شده که برخی از درختان سوزنی برگ، به خاطر صمغشان آتش می‌گیرند و به این شکل لانه‌ی برخی پرندگان نیز تخریب می‌شود. بنابراین با این کار آن‌ها بی‌خانمان می‌شوند.
فراری دادن پرندگان به این مفهوم نیست که آن‌ها به محل زندگی‌شان برمی‌گردند، این پرندگان با این صداها از محل می‌گریزند. به‌طوری که پرنده احساس ناامنی کرده و آن منطقه را برای همیشه ترک می‌کند.
امنیت برای پرندگان از غذا مهم‌تر است. بنابراین اگر در جایی احساس امنیت نکنند، گاهی برای همیشه از آن مکان خواهند رفت.
فقط پرندگان قربانیان آلودگی‌های صوتی چهارشنبه‌های آخر سال نیستند. گربه‌ها و سگ‌ها هم در این میان آسیب‌های فراوانی می‌بینند.
در برگزاری رسوم و آیین‌های ملی گاهی فراموش می‌کنیم که دیگر موجودات زنده از گیاه تا حیوانات هم حق زندگی دارند. در این شرایط حیوانات از همه‌جا بی‌خبر، بیش از هر موجود دیگری می‌ترسند و آسیب می‌بینند.
امید است با اجتناب از انفجار ترقه، ضمن پاسداری از آیین باستانی چهارشنبه‌سوری، موجبات آسایش همه‌ی موجودات زنده را فراهم آوریم.
مجله اینترنتی تحلیلک
