نگهداری و بیماری ‌های گل پرنده بهشتی / استرلیتزیا و راه‌های درمان آن

گل پرنده بهشتی

گل استرلیتزیا (Strelitzia reginae) یا گل پرنده بهشتی از خانواده Strelitziaceae و گیاهی دائمی، همیشه سبز و حساس به سرما است و خاستگاه پرنده بهشتی آفریقا است.

این گل زیبا محصول جدید گلکاری است، رونق پرورش و کشت استرلیتزیا مربوط به سال های اخیر است.

استرلیتزیا به نام های پرنده بهشتی یا مرغ بهشتی، گل زبان پرنده، استرلیتزیای نارنجی، گل درنا و منقار درنا نیز معروف است.

پرنده بهشتی یک گیاه خانگی مخصوص آب و هوای گرم است و گل‌های بسیار زیبایی دارد که شبیه به یک پرنده‌ در حال پرواز است.

برخی بر این باورند که گل درنا زیباترین گل جهان است که در کشور ما به صورت گیاه آپارتمانی در داخل ساختمان و یا در گلخانه‏‌ها نگهداری می‏ شود.

ارتفاع استرلیتزیا حدود یک متر است ولی در فضای باز تا ۲ متر هم می رسد.

بیشتر بخوانید: گل ارکیده گلدانی و روش نگهداری این گیاه

مشخصات گل استرلیتزیا

پرنده بهشتی دارای برگ‌های سبز نسبتا روشن چرمی و تخم مرغی شکل است که روی دمبرگی دراز به طول ۴۵ سانت قرار دارند.

استرلیتزیا دارای ریشه‌های ذخیره‌ای گوشتی و آبدار است که در واقع یک سیستم ریزومی هستند.

گل آذین در انتهای ساقه‌ای به طول حدود ۱ متر تشکیل می‌شود و به شکل اسپاتی سبز رنگ با لبه‌های قرمز رنگ بوده که به شکل قایق است.

و از درون آن گلچه‌هایی خارج می‌شوند که دو رنگ بوده و جام گل آبی و کاسه گل زرد یا نارنجی است.

گل دارای ۳ گلبرگ نارنجی و ۳ گلبرگ آبی است که با هم ترکیب شده‌اند و به شکل یک گل مجزا درآمده‌اند.

گل کاملا باز شده شبیه پرنده در حال پرواز است.

در گونه استرلیتزیای سفید (Strelitzia nicoli) گل‌های سفید با براکته‌های آبی هستند و ارتفاع آن تا ۱۰ متر هم می تواند برسد.

گل استرلیتزیای سفید بعد از ۵ تا ۸ سال از زمان کاشت بذر گل می دهد و سرعت رشد خیلی کمی دارد.

این گیاه می‌تواند دمای صفر درجه سانتی‌گراد و حتی یخ زدگی را برای مدت محدودی تحمل کند ولی در مدت زمان طولانی به برگ‌های این گیاه آسیب وارد میشود.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع گل لیلیوم / شرایط نگهداری و تکثیر

گلدهی پرنده بهشتی

پرنده بهشتی برای گلدهی به دمای نسبتا پایینی نیاز دارد و در ایران در روزهای زمستانی به گل می‌نشیند.

هر بوته پرنده بهشتی می‌تواند تا ۱۰ شاخه گل تولید کند.

بعد از کاشت جوانه‌های این گیاه، حداقل سه سال طول می‌کشد تا اولین گلدهی خود را داشته باشد.

عملکرد گل با افزایش سن گیاه بیشتر می‌شود و ممکن است بعد از گذشت ۵ یا ۶ سال در فصل رشد گل‌های بیشتری تولید کند.

معمولا گل‌ها به تدریج باز می‌شوند و بیشتر به صورت گل بریده در گل فروشی‌ها به فروش می‌رسد ولی می‌توان خود گیاه را در گلدان‌های بزرگ در آپارتمان پرورش داد.

استرلیتزیا گیاهی است که خود را با هر شرایط آب و هوایی وفق می دهد.

مقاوم در برابر باد و رشد خوبی در باغ‌های ساحلی دارد.

تعویض منظم گلدان باعث تسریع رشد گیاهان جوان میشود.

شرایط نگهداری از گل پرنده بهشتی

آبیاری
خاک گلدان را همواره مرطوب نگه دارید.

اجازه ندهید خاک خشک شود.

گل درنا در فصول رشد، به آبیاری نسبتا زیادی نیاز دارد تا جایی که خاک آن اصلا خشک نگردد و کمی رطوبت را همیشه با خود داشته باشد.

در هوای معتدل هفته‌ای دو روز باید آبیاری شود.

ولی در هنگام استراحت گیاه که از اواسط تیرماه تا اواخر مردادماه است باید آبیاری را به کلی قطع کرد.

و یا به آبیاری را خیلی کمتر کنید تا ریشه‌های گیاه نسوزد و در فصول رشد گلدهی گیاه تضمین شود.

نور
پرنده بهشتی به نور متوسط تا زیادی نیاز دارد و در صورت دریافت نور کم متمایل به سایه، ممکن است گلدهی نداشته باشد.

و یا گل‌های تشکیل شده نیز از بین بروند.

در آپارتمان بهتر است در جایی قرار گیرد که دارای نور زیاد و فیلتر شده باشد.

در زمستان می‌تواند نور مستقیم را تحمل کند اما هرگز در تابستان آن را در نور مستقیم قرار ندهید چرا که به سرعت خشک می‌شود.

البته در نظر داشته باشید که نور مصنوعی نیز مانند نور طبیعی برای گلدهی و رشد این گیاه خوب است.

دما
درجه حرارت مناسب برای گیاه بین ۱۶ – ۱۹ درجه سانتی‌گراد است.

و درجه حرارت کم تر از ۳- و بیش از ۳۰ را تحمل نکرده و از بین می رود.

گل پرنده بهشتی کمی حساس است و سرمای بالا به این گیاه آسیب می‌رساند.

بهتر است در صورت سرد شدن بیش از حد هوا بر روی آن یک پلاستیک بکشید.

و یا آن را ابتدا در گلدان‌های بزرگ بکارید تا امکان انتقال آن به داخل منزل فراهم باشد.

در کل آب و هوای معتدل رو به گرم و مرطوب را دوست دارد.

به همین دلیل در شمال کشور و یا باغ‌های ساحلی از رشد خوبی برخوردار است.

البته باید توجه داشته باشید گلدهی در فصل سرما انجام می‌گیرد، یعنی برای تولید گل به کمی دمای پایین نیاز دارد.

اما این کاهش دما نباید برای آن ادامه دار شود.

دمای کمتر از ۱۳ درجه سبب توقف و یا کند شدن رشد برگ‌ها خواهد شد.

رطوبت
گل استرلیتزیا رطوبت بالا را دوست دارد.

می‌توانید از راه‌های تامین رطوبت گیاهان کمک بگیرید و شرایط مناسبی برای آن فراهم کنید.

از جمله این راه‌ها استفاده از روش جزیره در زیر گلدانی و یا قرار دادن یک ظرف آب در کنار آن است تا با تبخیر آب، رطوبت گیاه تامین شود.

خاک مناسب
پرنده بهشتی به خاک قلیایی نیاز دارد اما در اغلب خاک‌ها می‌تواند رشد کند.

بهترین خاک برای این گل مخلوطی از خاک باغچه، شن درشت یا پرلیت و کود دامی پوسیده است تا نیازهای گیاه را رفع کند.

کوددهی
در فصول رشد یعنی بهار و تابستان به کوددهی منظم نیاز دارد.

کود مورد نیاز این گیاه را میتوان هر دو هفته یکبار، از فروردین تا مهرماه، مصرف نمود.

در پاییز و زمستان بهتر است کوددهی را کم و یا کاملا متوقف کنید.

گیاه به مصرف کود دامی و کمپوست و افزایش کود به آب آبیاری به میزان حدود یک بار در ماه در طول تابستان به خوبی جواب می‌دهد.

هرس
هرس نمودن برگ‌های سا‌ل‌های گذشته و جدا کردن پاجوش‌های مادری برای رشد بهتر توصیه میشود.

تعویض گلدان
تعویض مرتب گلدان سبب افزایش سرعت رشد گیاه می‌شود.

بنابراین اگر می‌خواهید گیاهتان رشد بیشتری داشته باشد می‌توانید هر سال گلدان آن را عوض کنید.

دقت کنید که حتما از گلدان‌های عمیق استفاده کنید تا ریشه‌ها فضای کافی برای گسترش را داشته باشند.

بیشتر بخوانید: آدنیوم یا رز صحرایی و همه آنچه که باید درباره آن بدانید

تکثیر گل پرنده بهشتی

پرنده بهشتی از طریق کاشت بذر، تقسیم بوته یا جداسازی پاجوش قابل افزایش است که تقسیم بوته بهترین روش است.

تقسیم بوته یا جداسازی پاجوش

در صورتی پرنده بهشتی را از این روش تکثیر می‌کنیم که کاملاً قوی و پر رشد باشد.

در انواع پیر در کنار بوته اصلی بوته‌های کوچکی سبز می‌شوند.

در بهار و  تابستان خاک گلدان را مرطوب کنید.

سپس کل بوته را از خاک خارج کنید و با دقت هر گیاه جدیدی را که حداقل ۳ یا ۴ برگ داشته باشد، از گیاه مادری جدا کنید و در یک گلدان مستقل قرار دهید.

بهترین دما برای رشد و جان گرفتن بوته ‌های تازه، ۲۰ درجه سانتی‌گراد است.

برای رشد بهتر گلدان‌های تازه، سعی کنید رطوبت خاک را همیشه حفظ کنید و گلدان را در تماس مستقیم با اشعه‌های خورشید قرار ندهید.

این پاجوش‌ها پس از ۲ –۳ سال به گل می‌روند.

کاشت بذر

یکی از روش‌های تکثیر این گیاه کشت بذر آن در بهار است.

ولی برای به دست آوردن بذر باید به تلقیح مصنوعی اقدام کرد و از این رو این روش مشکل است.

معمولا هر گل آذین در حدود ۵۰ دانه ایجاد می‌کند.

عمل کشت بذر معمولا در بهار در حرارت ۱۸ – ۲۱ درجه سانتی‌گراد صورت می‌گیرد.

رویش دانه نامنظم و ۳ تا ۵ ماه طول می‌کشد.

کشت بذرها تا عمق ۱ تا ۵ / ۱ سانتی‌متری بستری که می‌تواند در میکولیت، پیت و یا ترکیبی از آن‌ها باشد، صورت می‌گیرد.

جوانه زنی در طول تابستان و پاییز معمولا پس از ۶ تا ۱۰ هفته صورت می‌گیرد.

در سال دوم و سوم گیاه رشد خوبی کرده و از سال سوم به بعد در محل اصلی که عبارت از بستری حاوی خاک سبک و غنی است.

در یک گلخانه گرم و مرطوب کشت می‌شود و در سال‌های چهارم تا هفتم گل تولید می‌کند.

مشکلات گل استرلیتزیا

شپشک سپردار
به صورت نقاط سفت و قهوه‌ای رنگ روی ساقه و زیر برگ‌ها مشاهده می‌شوند.

و با تغذیه از شیره گیاه باعث ضعف و زردی و کاهش رشد گیاه می‌شوند.

می‌توانید با یک گوش پاک کن آغشته به الکل و یا دستمال آن‌ها را جمع آوری کنید و یا از حشره کش مناسب استفاده کنید.

شپشک آردآلود
به صورت توده پنبه‌ای سفید روی برگ‌ها مشاهده می‌شوند و با تغذیه از شیره گیاه باعث ضعف و کاهش رشد گیاه می‌شوند.

با استفاده از پنبه الکلی حشرات را جمع آوری کنید و یا از حشره کش مناسب استفاده کنید.

کرم‌های برگخوار
با جویدن برگ‌ها به گیاه خسارت میزنند.

بهتر است در صورت مشاهده با دست جمع آوری شوند.

شته
حشرات ریزی هستند که روی گیاه مشاهده می‌شوند.

و عسلک چسبناکی هم روی گیاه تولید می کنند و با تغذیه از شیره گیاه باعث ضعف و کاهش رشد گیاه می‌شوند.

این آفت را می‌توانید با حشره کش‌های سیستمیک کنترل کنید.

مینوز برگ
کرم‌های کوچکی هستند که در اواخر تابستان به براکت‌های گل حمله می کنند و باعث ضعیف شدن گیاه می‌شوند.

با نصب کارت‌های چسبناک زرد رنگ کنار گیاه آن‌ها را کنترل کنید.

زرد شدن برگ‌ها
دلایلی چون کمبود نور، کم یا زیاد بودن آبیاری و یا آفات می‌توانند علت زردی برگ‌ها باشند.

با بررسی دقیق شرایط مشکل را برطرف کنید.

لکه برگی
یک بیماری است که لکه‌های سفید با حاشیه تیره روی برگ‌ها به وجود می‌آید.

عدم آبپاشی روی گیاه توصیه می‌شود.

پوسیدگی ریشه
بیماری قارچی است که در اثر آبیاری و رطوبت زیاد ایجاد می شود و توسط بذر منتقل می‌شود.

با کاهش آبیاری و رطوبت می‌توان از شدت بیماری کاست.

همچنین می‌توان قبل از کاشت بذر، با خیساندن بذر در آب برای یک روز و سپس فروبردن بذر برای ۳۰ دقیقه در آب گرم با دمای ۵۷ درجه سانتی‌گراد از این بیماری پیشگیری کرد.

خشک شدن برگ‌ها
در اثر کمبود آب و رطوبت می‌تواند باشد و باید آبیاری و رطوبت را افزایش داد.

پژمردگی باکتریایی
برگ‌ها به رنگ روشن تا زرد در می‌آیند و می ریزند.

کاهش آبیاری و چک کردن زهکش خاک توصیه می‌شود.

بیشتر بخوانید: روش نگهداری گیاه کالاتیا گورخری

منبع: کافه گلدون

مجله اینترنتی تحلیلک