مختصری درباره عطار نیشابوری شاعر و عارف بزرگ

درباره عطار نیشابوری

عطار نیشابوری یکی از بزرگان تاریخ ادبیات بشمار می رود که آثار غنی و نغزی از خود بجای گذاشته است.

او بر شاعران بعد از خود نیز تاثیر بسیاری گذاشته تا آنجا که مولانا که خود یکی از ارکان اساسی ادبیات است درباره او می گوید:

عطار رود بود و سنایی دو چشم او

ما از پی سنایی و عطار آمدیم

به مناسبت بزرگداشت این شاعر و شیخ گرانقدر (بیست و پنجم فروردین) و با توجه به نگاه استاد فروزانفر، نگاهی مختصر به زندگانی او می اندازیم و در مطالب بعد حکایت هایی را از آن پیر طریقت می خوانیم.

بیشتر بخوانید: زندگینامه عطار نیشابوری عارف و شاعر بزرگ قرن ششم

نام و القاب

نام وی به اتفاق اکثر مورخین و تذکره نویسان محمد است و این روایتی است درست و مطابق با گفته خود او.

در مصیبت نامه می گوید:

آنچه آن را صوفی آن گوید به نام

ختم شد آن بر محمد والسلام

من محمد نامم و این شیوه نیز

ختم کردم چون محمد ای عزیز

در منطق الطیر و در مدح حضرت رسول نیز می گوید:

از گنه، رویم نگردانی سیاه

حق همنامی من داری نگاه

و در انتها می توان به اسرارنامه و داستان مرگ پدرش و ذکر دعای خیر او در حق فرزندش اشاره کرد.

به آخر دم چنین گفت آن نکوکار

خداوندا محمد را نکو دار

کنیه او به گفته محمد عوفی ابوحامد است و چون وی با شیخ معاصر بوده است، سخن او را بر قول دیگران که کنیه او را ابوطالب ذکر کرده اند ترجیح توان داد.

لقب او فریدالدین است و در این باب هیچ شکی نیست.

شیخ در غالب قصائد و غزلیات و سایر آثار خویش از خود به لفظ “عطار” نیز یاد می کند و معاصرین و دیگران هم او را بدین عنوان شناخته اند. علت شهرت او بدین نام آن است که وی داروفروش بوده و طبابت می کرده و در عرف چنین کس را عطار می گفته اند و هنوز هم می گویند.

درباره عطار نیشابوری

تاریخ ولادت و مدت زندگانی

استاد فروزانفر ولادت عطار را در حدود سال پانصد و چهل می دانند و وفات شیخ را در سال ششصد و هجده و در قتل عام نیشابور به دست مغول خوانده اند.

بیشتر بخوانید: حکایت ملک الموت و حضرت سلیمان از سه نگاه؛ غزالی، عطار نیشابوری، مولانا

معلومات عطار

چنان که از مطالعه آثار عطار بر می آید وی مردی بوده است مطلع از علوم و فنون ادبی و حکمت و کلام و نجوم و محیط بر علوم دینی از تفسیر و روایت احادیث و فقه و به اقتضای شغل خود بصیر در گیاه شناسی و معرفت خواص ادویه و آگاهی اش از مبادی طب نیز قابل انکار نیست.

اطلاعاتش از علم نجوم هم انکارپذیر نیست و از آثارش برمی آید که به حل اسرار فلک و آگاهی از سیر چرخ و ستارگان عشقی داشته و در ستاره شناسی نیز کنجکاو بوده است و نمونه این علاقه را در اشعار او می توان دید.

آثار عطار

الهی نامه، اسرارنامه، جواهرنامه، خسرو نامه، شرح القلب، مصیبت نامه، مقامات الطیور (منطق الطیر)، تذکره الاولیاء، دیوان قصائد، غزلیات و مختارنامه که مجموعه رباعیات اوست.

شهادت عطار

قدیم ترین مأخذ درباره پایان کار عطار روایت ابن الفوظی است که به موجب آن معلوم می شود که عطار به مرگ طبیعی نمرده و در نیشابور به دست تتار به شهادت رسیده است.

مجله اینترنتی تحلیلک