عمر خیام نیشابوری یگانه بلبل دستان سرای گلشن شعر و شاعری ایران است که ترانه های دلپذیر و نغمات شورانگیز او دنیاپسند است.
حکیم عمر خیام شاعر بین المللی
تاکنون هیچ یک از شعرا و نویسندگان و حکما و اهل سیاست این سرزمین به اندازه او در فراخنای جهان شهرت عام نیافته اند.
خیام تنها متفکر ایرانیست که زنده و یابنده بودن نام و گفته او در میان تمام ملل دنیا مسلم است.
نه بس در پیش شرق شناسان و علما و ادبای مغرب زمین، بلکه در نزد عامه کسانی که با خواندن و نوشتن کاری دارند، خیام معروفست و شاید بیش از یک نیمه از متمدنین عرصه گیتی بنام او آشنا و به رباعیات حکیم مفتون اند.
می توان گفت وی تنها سخن سرای ایرانیست که همه دنیا او را متعلق به نوع بشر و غیر مخصوص به ملت و مملکت معین می دانند و در زمره شعرای درجه اول که جنبه بین المللی و دنیایی دارند به شمار می آورند.
ایران باید به خود ببالد که در آغوش خویش چنین گوینده ای پرورده که مایه سرافرازی و بلندآوازگی جاودانی او گردیده است.
البته قسمت عمده این شهرت عالم گیر را خیام مدیون کسی است که اول دفعه رباعیات او را به شعر انگلیسی ترجمه نمود و درمیان انگلیسی زبانان دنیا رواج داد و بدان سبب سایر ملل نیز بدان دسترسی یافتند.
به طوری که امروز هیچ زبان زنده ای نیست که رباعیات خیام به آن ترجمه و چندین بار چاپ نشده باشد.
ادوارد براون درباره خیام
ادوارد براون در جلد دوم کتاب تاریخ ادبیات ایران در این باره می نویسد:
خیام از برکت قریحه سرشار فیتزجرالد در سراسر اروپا خاصه در انگلستان و آمریکا شهرت بسیار یافته است.
یان ریپکا درباره خیام
همچنین یان ریپکا پژوهشگر نام آور چک در کتاب تاریخ ادبیات ایران خود می نویسد:
عمر خیام عملا در کشورهای اروپا و آمریکا از کلیه شاعران خاور زمین نامدارتر و بلندآوازه تر شد و شهرت استاد سخن خاور زمین، حافظ را که مورد پشتیبانی گوته بود و نیز اعتبار جشن ها و سال جشن ها را که در ایران و خارج از ایران برای فردوسی و نظامی برپا می کردند، و همچنین آوازه سعدی را که از دیرباز مورد توجه باختریان بود و دیگر شاعران خرد و کلان خاور زمین را تحت الشعاع قرار دهد.
مجله اینترنتی تحلیلک
