جلالِ ادبیات؛ به بهانه درگذشت جلال آل احمد

درباره جلال آل احمد

جلال آل احمد روشنفکر، نویسنده، منتقد ادبی و مترجم ایرانی و همسر سیمین دانشور بود.

آل‌ احمد در دهه ۱۳۴۰ به شهرت رسید و در جنبش روشنفکری و نویسندگی ایران تأثیر بسزایی گذاشت. نویسندگانی چون نادر ابراهیمی و غلامحسین ساعدی از او تأثیر گرفتند.

ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما

در کتاب ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما که برای استفاده انگلیسی زبانان به انگلیسی منتشر شده و توسط حجت الله اصیل به فارسی برگردانده شده است، محمدرضا شفیعی کدکنی می گوید:

«جلال آل احمد آمیزه‌ای بود از داستان نویس و مقاله‌نویس. از این رو، خواه هنگامی که عضو حزب توده بود خواه در موقع انشعاب از آن حزب و تشکیل نیروی سوم با همکاری خلیل ملکی و عدّه‌ای دیگر، چهره سیاسی او تا سال‌های پایانی عمر نسبتاً کوتاهش از خلال آثار وی قابل تشخیص بود.

جلال نویسنده‌ای سیاسی به معنی درست کلمه بود و مسلماً از مردمی‌ترین نویسندگان معاصر ایران است و به‌ احتمال دامنه نفوذ وی حتی از هدایت نیز گسترده تر است.

جلال در آثاری که در نیمه دوم زندگانی خویش آفرید زبانی مختص خویش پدید آورد. این زبان از نظر تحرک، روانی و کوتاهی جمله‌ها، عبارات فشرده و نزدیکی شگفت آورش به زبان محاوره‌ای، نوعی گسست از هنجارهای اصلی نثر فارسی بود که مقلدان بسیاری به ویژه در مقاله نویسی پیدا کرد.»

بهترین آثار جلال آل احمد عبارتند از:

دید و بازدید، از رنجی که می‌بریم، سه تار، زن زیادی، سرگذشت کندوها، مدیر مدرسه، نون والقلم ( که همه از آثار داستانی او هستند)، غرب زدگی و روشنفکران، مقاله ها و آثار تحقیقی. روشنفکران، در زمان حیات او منتشر شد و چند سال دچار سانسور گشت.

از جمله ترجمه های او هم می توان به بیگانه و سوءتفاهم از آلبرکامو، کرگدن از اوژن یونسکو، بازگشت از شوروی از آندره ژید، دست های آلوده از ژان پل سارتر و… اشاره کرد.

جلال آل‌ احمد ادامه‌دهنده راهی بود که محمدعلی جمال‌زاده و صادق هدایت در ساده‌نویسی و استفاده از زبان و لحن عموم مردم در محاورات آغار کرده بودند.

در واقع این نوع نوشتن و استفاده از زبان محاوره‌ای توسط جلال به‌اوج رسید و گسترش یافت.