همراهان محترم مجله اینترنتی تحلیلک؛ در این مطلب می خواهیم با زندگینامه جان گودریک ستاره شناس هلندی آشنا شویم. جان گودریک کر و لال بود و بیشتر شهرتش به خاطر مشاهدات دقیقش در سال ۱۷۸۲ از ستاره رأس الغول در صورت فلکی برساووش است.
زندگینامه جان گودریک
جان گودریک در ۱۷ سپتامبر سال ۱۷۶۴ در هلند به دنیا آمد؛ اما بیشتر عمر خود را در انگلستان گذراند. او به دلیل ابتلا به بیماری تب مخملی در اوایل کودکی اش، ناشنوا شد. والدینش او را به آکادمی توماس برایدوود فرستادند؛ مدرسه ای در ادینبورگ که مخصوص کودکان ناشنوا بود و در سال ۱۷۷۸ نیز به آکادمی وارینگتون. پس از آن، گودریک به شهر یورک و نزد خانواده اش بازگشت. در آنجا با ادوارد پیگوت آشنا شد که پدرش ناتانیل پیگوت، صاحب رصدخانه خصوصی بسیار مجهزی بود.
ادوارد، خود به ستارگان متغیر علاقه زیادی داشت؛ ستارگانی که نورانیت شان در دوره های مختلف زمانی تغییر می کند. او لیستی از این ستارگان که رصد آنها خالی از لطف نبود را به جان گودریک سپرد.
هر چند تغییرات درخشندگی در چندین ستاره شناخته شده بود؛ جان گودریک نخستین کسی بود که مکانیزم چنین تغییراتی را شرح داد. او ستاره رأس الغول را یک ستاره دوتایی کسوفی خواند و کشفیات خود را نیز در ماه می سال ۱۷۸۳ به انجمن سلطنتی ابلاغ کرد و به سبب چنین کشفی، انجمن، مدال کپلی (Copley) آن سال را به او اهدا نمود.
جایزه کپلی، جایزه ای است که توسط انجمن سلطنتی لندن هر ساله به کسانی اهدا می شود که در هر رشته علمی تحقیقات برجسته ای را به انجام رسانیده باشند و به صورت یک در میان به محققان علوم فیزیکی و زیستی تعلق می گیرد.
او در سن ۱۹ سالگی تغییرات نوری ستاره دلتا-قیفاووس را که از آن پس هر ستاره مشابهی را متغیر قیفاووسی نام نهادند، کشف کرد. او دریافت که این ستاره در پرنورترین حالتش، ۲٫۳ بار پرنورتر از کم نورترین حالتش است که این تناوب هر ۵٫۴ روز یک بار به طور مداوم در حال رخ دادن است.
متغیر قیفاووس الگویی نمونه برای رده بندی نوعی ستاره است که برای ستاره شناسان در تعیین فاصله های کیهانی دارای اهمیت زیادی می باشد. قیفاووسی ها ستاره هایی ابرغول با دمای سطحی ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ درجه کلوین شبیه به خورشید هستند که به رنگ زرد ظاهر می شوند. اما این ستاره ها از خورشید ما بسیار بزرگترند، بنابراین از فاصله دور به راحتی دیده می شوند.
بیشتر بخوانید: زندگینامه بتهوون آهنگساز و موسیقیدان برجسته تاریخ
اخترشناسی علم بررسی موقعیت، تغییرات، حرکت و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی «پدیده‌های آسمانی» ازجمله ستاره‌ها، سیاره‌ها، دنباله‌دارها، کهکشان‌ها و پدیده‌هایی مانند شفق قطبی و تابش زمینهٔ کیهانی است که منشأ آن ها در خارج از جوّ زمین قرار دارد. این رشته با رشته‌هایی مانند فیزیک، شیمی و فیزیک حرکت ارتباط تنگاتنگ دارد و هم چنین با رشتهٔ کیهان‌شناسی (پیدایش و تکامل عالم) ارتباط نزدیکی دارد.
اگر فقط ستاره‌ها مطالعه شوند به آن ستاره‌شناسی یا اخترشناسیِ ستاره‌ای (Stellar astronomy) گفته می‌شود. اخترشناسی یکی از قدیمی‌ترین علوم است. اخترشناسان در تمدن‌های اولیهٔ بشری به‌دقت آسمان شب را بررسی می‌کردند و ابزارهای سادهٔ اخترشناسی از همان ابتدا شناخته شده بودند. با اختراع تلسکوپ، تحولی عظیم در این رشته ایجاد شد و دوران اخترشناسی جدید آغاز شد.در قرن بیستم، رشتهٔ اخترشناسی به دو رشتهٔ اخترشناسی رصدی و اخترشناسی نظری تبدیل شد.
در اخترشناسی رصدی به‌دنبال گردآوری داده‌ها و پردازش آن ها و هم چنین ساخت و نگهداری ابزارهای اخترشناسی هستیم. در اخترشناسی نظری به دنبال کسب اطمینان از صحت نتایج به دست آمده از مدل‌های تحلیلی و تحلیل‌های کامپیوتری هستیم. این دو رشته یکدیگر را تکمیل می‌کنند؛ به این ترتیب که کار اخترشناسی نظری ارائه شرحی بر رصدها و وظیفه اخترشناسی رصدی اثبات عملی نتایج پیش‌بینی شده در نظریه ها است.
با استفاده از یافته‌های اخترشناسی می‌توان نظریه‌های بنیادین فیزیک مانند نظریه نسبیت عام را آزمایش کرد.
در طول تاریخ، اخترشناسان آماتور در بسیاری از کشف های مهم اخترشناسی نقش داشته‌اند و اخترشناسی یکی از محدود رشته‌هایی است که در آن افراد آماتور نقشی بسیار فعال دارند.
جان گودریک در ۱۶ آوریل ۱۷۸۶ و در آستانه ۲۲ سالگی، به عنوان یکی از اعضای انجمن سلطنتی انتخاب شد؛ اما درست ۴ روز بعد به دلیل ذات الریه ای که در جریان رصدهای شبانه اش از ستاره دلتا-قیفاووس به آن دچار شده بود، جان خود را از دست داد.
امیدواریم از مطالعه زندگینامه جان گودریک لذت برده باشید.
مجله اینترنتی تحلیلک
