همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک؛ در این مطلب می خواهیم با زندگینامه جلیل شهناز نوازنده ایرانی ساز های تار و سه تار آشنا شویم.
در سال ۱۳۸۷ به خاطر ارادت والای استاد شجریان به وی، گروهی که با آن کار می کرد را «گروه شهناز» نام نهاد. سخن استاد شجریان در مورد استاد جلیل شهناز:
با احترام به همه نوازندگان تار، پس از استاد شهناز می بایست دفتر تار ایران بسته گردد.
واژه استاد فقط برازنده اوست. او استاد من است و من با صدای تار او به اینجا رسیده ام. تار او شور عشق را در من معنا کرد. او به مانند حافظ و لسان الغیبش، تکرار ناشدنی است.
برای آشنایی بیشتر با زندگینامه جلیل شهناز با ما همراه باشید.
زندگینامه جلیل شهناز
استاد جلیل شهناز در تاریخ یکم خرداد ۱۳۰۰ و در خانواده ای کاملا هنری در اصفهان به دنیا آمد. پدرش شعبان خان تار می نواخت، همچنین در نواختن سه تار و سنتور نیز مهارت کافی داشت. کمانچه نواز معروف آن زمان غلامرضا سارنگ (سارنج) عموی جلیل بود، و برادر بزرگترش با نام حسین شهناز هم از نوازنده های خوب تار بود.
در چنین خانواده هنرمندی عشق به موسیقی در همان خردسالی در دل و جانش نشست و با کمک برادر خود، یادگیری نواختن تار را آغاز نمود.
شوق او به موسیقی سنتی مخصوصا ساز دل انگیز تار، او را چنان مصمم کرد که در سنین نوجوانی و جوانی در اصفهان آن روزها که مملو از هنرمندان اصیل موسیقی ایرانی بود، برای خود نامی دست و پا کرد و خیلی زود به شهرت رسید.
وی در حالی که ۲۸ ساله بود، همکاری خود را با رادیو اصفهان آغاز نمود و به نواختن تار پرداخت. دیری نپایید که حُسن شهرتش به تمام ایران نفوذ کرده و در سال ۱۳۳۶ به دعوت سازمان رادیو به تهران نقل مکان کرد و این آغازی بر فعالیت های رسمی او بود.
جلیل شهناز در برنامه های رادیویی مختلفی به نوازندگی پرداخت و در برنامه هایی همچون برنامه گل ها، ارکستر حسین یا حقی و… تک نوازی ها و گاها دو نوازی هایی را به اجرا گذاشت.
همچنین او به همراه تاج اصفهانی و حسن کسایی با عنوان گروه ثلاث، به برگزاری کنسرت های زیادی در شهرهای مختلف کشور و همچنین خارج از کشور اقدام کردند.
استاد جلیل شهناز در دهه ۶۰ همراه با استادان بزرگی همچون علی اصغر بهاری، محمد اسماعیلی، فرامرز پایور و سید محمد موسوی که به ترتیب نوازنده های مطرح کمانچه، تنبک، سنتور و نی بودند، اقدام به پی ریزی و تاسیس گروهی هنری با نام گروه اساتید موسیقی ایران نمود که با این گروه، کنسرت های زیادی را در کشورهای مختلف اروپایی و آسیایی و آمریکایی به اجرا گذاشت.
از معروف ترین آلبوم های این گروه می توان از آلبوم «کنسرت اساتید موسیقی ایران» و با آوای دلنشین استاد شهرام ناظری نام برد.
جلیل شهناز در سال ۱۳۸۳ به عنوان چهره ماندگار موسیقی انتخاب شد. همچنین در همان سال به پاس یک عمر فعالیت در زمینه موسیقی، مدرک درجه یک هنری که معادل مدرک دکترا است را به وی اهدا نمودند.
ساز تخصصی استاد شهناز تار بود ولی در نواختن ویولن، تنبک، سنتور و سه تار نیز تبحر داشت. همچنین به خواندن آواز در گوشه و ردیف دستگاه های موسیقی سنتی نیز آشنایی کامل داشت.
در ۲۷ خرداد ۱۳۹۲ استاد جلیل شهناز در اثر کهولت سن در بیمارستان آراد تهران از میان ما پر کشید. پیکر وی پس از بدرقه ای با شکوه در قطعه هنرمندان بهشت زهرا آرمید.
معرفی برخی از آثار استاد جلیل شهناز:
- آلبوم «عطرافشان» (همراه با تمبک محمد اسماعیلی)
- کتاب «گلهای جاویدان» (پانزده قطعه برای تار و سه تار).
- حضور در برخی شماره های مجموعه آلبوم آشنایی با شیوه آواز استاد غلامحسین بنان
- غم زده (همایون خرم، جلیل شهناز، امیرناصر افتتاح)
- پانزده قطعه برگزیده برای تار
- تار و ترمه
- شور و زندگی
- عشق و زندگی
- انتظار دل، خلوت گزیده (با صدای استاد محمدرضا شجریان)
- نرگس مست (با صدای حسام الدین سراج)
- سکوت (با صدای ایرج بسطامی)
- گل من (با صدای ایرج خواجه امیری)
- تمنای وصال (با صدای عبدالحسین مختاباد)
- کنسرت اساتید موسیقی ایران (با صدای شهرام ناظری و اجرای گروه اساتید موسیقی ایران)
- کرشمه نرگس (با صدای سیامک شجریان، برادر استاد محمدرضا شجریان)
- شمع لرزان (اسدالله ملک، جلیل شهناز، منصور صارمی، جهانگیر ملک)
- دل شیدا (با صدای شهرام ناظری و اجرای گروه اساتید موسیقی ایران)
- سکوت باغ (همنوازی با حسن کسایی)
امیدواریم از مطالعه زندگینامه جلیل شهناز استاد بی بدیل تار ایران لذت برده باشید.
مجله اینترنتی تحلیلک
