همراهان مجله اینترنتی تحلیلک؛ در این مطلب می خواهیم با زندگینامه نجیب محفوظ نویسنده مصری و برنده جایزه نوبل ادبیات آشنا شویم.

نجیب محفوظ در طول 70 سال فعالیت ادبی خود بیش از 50 رمان‌، پنج نمایشنامه‌، 350 داستان کوتاه و ده‌ها فیلمنامه را به نگارش درآورد و بسیاری از کارهای او در مصر و کشورهای دیگر مورد اقتباس تلویزیونی و سینمایی قرار گرفته‌اند. او در سال 1988 توانست عنوان اولین نویسنده عرب برنده جایزه نوبل ادبیات را کسب کند.

زندگینامه نجیب محفوظ

نجیب محفوظ سال ۱۹۱۱ در قاهره به دنیا آمد. او در سال ۱۹۳۵ از دانشگاه قاهره در رشته فلسفه فارغ التحصیل شد. نویسندگی را از سن ۱۷ سالگی آغاز کرد و اولین رمان او سال ۱۹۳۹ منتشر شد.

رمان های سه گانه او درباره قاهره (Cairo trilogy) از کارهای معروف نجیب محفوظ است. این کتاب ها به ترتیب بین القصرین (Palace Walk)، قصرالشوق (Palace of Desire) و السوکریه (Sugar Street) نام دارند.

نام کتاب ها بر گرفته از نام خیابان هایی در قاهره است که محفوظ کودکی و جوانی خود را در آن به سر برده است. نجیب محفوظ نوشتن این کتاب ها را در سال ۱۹۵۶ آغاز کرد. او رمان های سه گانه را از بهترین کارهای خود می داند.

کمتر کسی می‌تواند تصور کند که بسیاری از داستان‌های نجیب محفوظ براساس شخصیت‌هایی واقعی نوشته شده‌اند و بیشتر این کتاب‌ها، داستان‌هایی واقعی را روایت می‌کنند.

برخی از آثار نجیب محفوظ

• مصر القدیمة/ مصر باستان/ ۱۹۳۲
• همس الجنون/ نجوای دیوانگی/ ۱۹۳۸
• عبث الأقدار/ شوخی سرنوشت/ ۱۹۳۹
• رادوبیس/ رادوبیس، دلداده فرعون/ ۱۹۴۳
• کفاح طیبة/ جنگ طیبه/ ۱۹۴۴
• خان الخلیلی/ خان خلیلی/ ۱۹۴۵
• القاهرة الجدیدة/ قاهره مدرن/ ۱۹۴۶
• زقاق المدق/ کوچه مدق/ ۱۹۴۷ ترجمه محمدرضا مرعشی‌پور
• السراب/ سراب/ ۱۹۴۹
• بدایة و نهایة/ آغاز و انجام/ ۱۹۵۱
• ثلاثیة القاهرة: سه داستان از قاهره
• بین القصرین/ میان دو کاخ/ ۱۹۵۶ تحت عنوان گذر قصر ترجمه شده‌ است. این کتاب در لیست روزنامه گاردین (۱۰۰۰ رمان که هر شخص باید بخواند) قرار دارد.
• قصر الشوق/ کاخ آرزو/ ۱۹۵۷
• السکریة/ مستی/ ۱۹۵۷
• اولاد حارتنا/ بچه‌های محلهٔ ما/ ۱۹۵۹
• لیلة القدر/ شب قدر/ ۱۹۵۹
• اللص والکلاب/ دزد و سگ‌ها/ ۱۹۶۱ ترجمه بهمن رازانی
• السمان و الخریف/ بلدرچین و پاییز/ ۱۹۶۲
• دنیاالله/ دنیای خدا/ ۱۹۶۲
• الطریق/ راه/ ۱۹۶۴
• الشحاذ/ گدا/ ۱۹۶۵
• بیت سیء السمعة/ ۱۹۶۵
• ثرثرة فوق‌النیل/ شناور بر روی نیل/ ۱۹۶۶
• میرامار/ میرامار/ ۱۹۶۷ ترجمه رضا عامری
• خمارة القط الأسود/ شراب‌خوار میکدهٔ گربه سیاه/ ۱۹۶۹
• تحت‌المظلة/ زیر خیمه/ ۱۹۶۹
• شهر العسل/ ماه عسل/ ۱۹۷۱
• المرایا/ آیینه‌ها/ ۱۹۷۱
• حکایة بلا بدایة ولا نهایة/ داستانی بدون آغاز و پایان/ ۱۹۷۱
• الجریمة/ جنایت/ ۱۹۷۳
• الحب تحت‌المطر/ عشق در باران/ ۱۹۷۳
• الکرنک/ کرنک/ ۱۹۷۴ [این رمان در ایران به نام قهوه‌خانه اشباح توسط مصیب قبادی و مهدی پورآذر ترجمه شده‌است]
• حکایات حارتنا/ بچه‌های محله ما/ ۱۹۷۵
• قلب‌اللیل/ شب گرد/ ۱۹۷۵
• حضرة المحترم/ آقای محترم (حضرت والا)/ ۱۹۷۵
• ملحمة الحرافیش/ حماسه حرافیش/ ۱۹۷۷
• الشیطان یعظ/ موعظه شیطان/ ۱۹۷۹
• الحب فوق هضبة الهرم/ عشق بر روی آستانهٔ هرم/ ۱۹۷۹
• عصر الحب/ زمان دوستی/ ۱۹۸۰
• أفراح القبة/ در اوج شادی/ ۱۹۸۱
• لیالی ألف لیلة ولیلة/ شب‌های هزار و یک شب/ ۱۹۸۲
• الباقی من الزمن ساعة/ یک ساعت باقی مانده/ ۱۹۸۲
• رأیت فیما یری النائم/ ۱۹۸۲
• أمام العرش/ پیشوای آسمان/ ۱۹۸۳
• رحلة ابن فطوطة/ سفر ابن فطوطه / ۱۹۸۳
• التنظیم السری/ تنظیم سری/ ۱۹۸۴
• العائش فی الحقیقة/ ۱۹۸۵
• یوم مقتل الزعیم/ روزی که بزرگ قوم کشته شد/ ۱۹۸۵
• حدیث الصباح والمساء/ حکایت روز و شب/ ۱۹۸۷
• صباح الورد/صبح گل سرخ/ ۱۹۸۷
• الفجر الکاذب/ فجر اول/ ۱۹۸۸
• قشتمر/ ۱۹۸۸
• أحلام فترة النقاهة/ رؤیای دوران بهبودی/ ۲۰۰۴

نجیب به دلیل بیماری نتوانست در مراسم دریافت جایزه نوبل شرکت کند، ولی در متنی که برای این مراسم ارسال کرد خود را این گونه معرفی کرد:

«من فرزند دو تمدنی هستم که در زمانی خاص در طول تاریخ با هم امتزاج شادمانه ای داشته اند. اولین تمدن که هفت هزار ساله است تمدن مصری است؛ و دومین تمدن که هزار و چهارصد ساله است تمدن اسلامی است…»

و در ادامه سخنش برای این که تمدن اسلامی را معرفی کند، این گونه می گوید:

«برای معرفی تمدن اسلامی من در مورد نحوه ایجاد یک اتحاد بین همه بشریت بر مبنای آزادی، برابری و بخشش تحت قیمومیت خدا صحبت نمی کنم، یا در مورد عظمت پیامبرش صحبت نمی کنم یا…

بلکه تنها به این نکته اشاره می کنم که در یک نبرد پیروزمندانه در مقابل بیزانتین، مسلمانان اسرای جنگی را با تعدادی کتاب در زمینه فلسفه، پزشکی و ریاضیات که بازماندهی یونان باستان بود مبادله کردند و این نکته را معرف روح انسانی میدانم.»

نجیب محفوظ در آگوست سال ۲۰۰۶ به دلیل حمله قلبی در بیمارستانی در قاهره از دنیا رفت. هر چند پیش از آن او از بیماری هایی مانند زخم معده، بیماری های کلیوی و قلبی رنج می برد.

امیدواریم از مطالعه زندگینامه نجیب محفوظ لذت برده باشید.

مجله اینترنتی تحلیلک