همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک؛ در این مطلب می خواهیم با زندگینامه حسین علیزاده استاد بلامنازع تار و سه تار آشنا شویم. از استادان ایشان می توان هوشنگ ظریف، حبیب‌الله صالحی، علی اکبر شهنازی، احمد عبادی، نورعلی برومند، محمود کریمی، عبدالله دوامی، یوسف فروتن و سعید هرمزی را نام برد.
حسین علیزاده در کمک به ساخت سازهای تازه تجریه‌های موفقی داشت که از آن میان می‌توان به ابداع سازهای سلانه و شورانگیز اشاره کرد که هم اینک نیز در کنسرت‌هایش از آن بهره می‌گیرد. سلانه سازی است که زیر نظر حسین علیزاده توسط سیامک افشاری ساخته شده است و صدایی شبیه عود و تار دارد.
ابداع مقام داد و بیداد که از ترکیب گوشهٔ داد از دستگاه ماهور و گوشهٔ بیداد از دستگاه همایون است، از دیگر ابتکارهای حسین علیزاده است.
زندگینامه حسین علیزاده
حسین علیزاده اول شهریور ماه سال ۱۳۳۰ در منطقه سید نصرالدین بازار تهران به دنیا آمد. وی نوازنده سازهای تار، سه‌تار، تنبور، شورانگیز، سلانه، دیوان، بربط و رباب است.
حسین علیزاده به واسطه آشنایی با استاد هوشنگ ظریف که در یکی از مدارس تهران به دانش آموزان موسیقی درس می داد، با موسیقی آشنا شد و در همان برخورد، هوشنگ ظریف که متوجه استعداد او در موسیقی شده بود او را به هنرستان موسیقی معرفی کرد.
علیزاده در سال ۱۳۴۹ و پس از پایان تحصیلات در هنرستان موسیقی به گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران راه یافت و از استادان برجسته موسیقی آن زمان بهره برد و در دو رشته نوازندگی و آهنگسازی فارغ التحصیل شد.
در این زمان در ارکستر ایرانی تالار رودکی و ارکستر ملی ایران به رهبری حسین دهلوی به عنوان نوازنده تار عضویت داشت. سال ۱۳۵۱ و ۵۲ نیز با گروه های مرکز حفظ و اشاعه موسیقی از جمله شیدا و چاووش در جشن هنر شیراز به اجرای برنامه پرداخت.
حسین علیزاده از سال‌های ابتدایی دهه پنجاه به تدریس در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پرداخت و همزمان شکل دهی گروه مرکز حفظ و اشاعه و شیدا و عارف و گروه سازهای ملی و حضور در برنامه‌های موسیقی جشن و هنر شیراز را دنبال کرد که حاصل آن تدوین و اجرای دستگاه ماهور توسط گروه مرکز حفظ و اشاعه (جشن هنر شیراز۱۳۵۴) و کنسرت نوا با خوانندگی پریسا (فاطمه واعظی) در سال ۱۳۵۵ بود.
در سال ۱۳۵۵ به اتفاق پرویز مشکاتیان گروه عارف را تشکیل داد و برنامه های متعددی را در داخل و خارج از کشور به اجرا درآورد.
پس از تعطیلی و توقف موسسه چاووش، علیزاده برای ادامه تحصیل موسیقی به دانشگاه آزاد برلین رفت و در سال‌های میانی دهه شصت به ایران بازگشت و گروه شیدا و عارف را بازسازی کرد که حاصل آن کنسرت شور انگیز با صدای شهرام ناظری، صدیق تعریف و بیژن کامکار در تالار وحدت بود. این کنسرت بعدها با صدای شهرام ناظری در آلبومی به همین نام انتشار عمومی یافت.
پس از آن حسین علیزاده به تجربه در ساخت انواع موسیقی پرداخت که در زمینه موسیقی ایرانی در قالب تکنوازی می توان به آثاری چون ترکمن، پایکوبی، همایون (با سه تار) و ماهور، هجرانی، همنوایی، نوا (تار) در زمینه گروه نوازی آلبوم های راز ونیاز (با صدای علیرضا افتخاری) صبحگاهی (با صدای محسن کرامتی) و آثاری به صورت گروه نوازی (آوای مهر، راز نو، به تماشای آب های سپید، نی نوا، عصیان و واریاسیون کردی) اشاره کرد.
حسین علیزاده در زمینه موسیقی فیلم هم تجربه‌های موفقی داشت که از جمله آن ها می‌توان به موسیقی فیلم‌های چوپانان کویر (حسین محجوب)، دل شدگان (علی حاتمی)، گبه (محسن مخملباف)، عشق طاهر (محمد علی نجفی)، ایران سرای من است (پرویز کیمیاوی)، زمانی برای مستی اسب‌ها (بهمن قبادی)، ابر و آفتاب (محمود کلاری)، میراث کهن (سید محمد میر سلطانی)، زشت و زیبا (احمد رضا معتمدی)، لاک پشت‌ها هم پرواز می‌کنند (بهمن قبادی)، نیومانگ (بهمن قبادی) و موسیقی متن سریال تلویزیونی زیر تیغ اشاره کرد.
حسین علیزاده در زمینه انتشار کتاب و آلبوم‌های آموزشی تجربه‌های موفقی داشت که انتشار ده قطعه برای تار (در ۴ جلد) ردیف میرزا عبدالله (اجرا با تار و سه تار)، دستور تار و سه تار دوره متوسطه تا پیشرفته (کتاب و نوار) بوسه‌های باران (مجموعه تصانیف) و پارتیتور قطعه نوا از جمله کارهای وی در این زمینه است.
حسین علیزاده از سال‌های پایانی دهه ۷۰ همکاری خود را با محمدرضا شجریان و کیهان کلهر و همایون شجریان آغاز کرد که حاصل آن اجرای کنسرت‌های مختلف در اروپا و آمریکا و کنسرت همنوا با بم در تهران (تالار کشور) بود. حاصل همکاری شجریان و علیزاده آلبوم‌های فریاد، همنوا با بم، داد و بیداد، زمستان و نوا بود
حسین علیزاده تا به حال سه بار برای آلبوم‌های فریاد، بی تو به سر نمی‌شود و به تماشای آب‌های سپید نامزد جایزه گرمی در بخش «بهترین آلبوم سنتی جهان» شده‌است.
آثار حسین علیزاده
آلبوم‌ها:
واریاسون‌های کردی، ارکسترال
عصیان، ارکسترال
سواران دشت امید ۱۳۵۶
حصار ۱۳۵۶
دستگاه نوا
ماهور
کنسرت همایون
راست پنجگاه
کنسرت نوا
همنوایی
سرودهای آذربایجان
ماهور ۱۳۶۱
سه‌گاه ۱۳۶۲
نی‌نوا ۱۳۶۲
نوروز ۱۳۶۲
ترکمن ۱۳۶۷
شورانگیز ۱۳۶۷
راز و نیاز ۱۳۶۷
نوبانگ کهن ۱۳۶۹
صبحگاهی
آوای مهر ۱۳۷۰
پایکوبی ۱۳۷۲
پریا و قصهٔ دخترای ننه دریا
راز نو ۱۳۷۵
از اعصار (آلبوم) ۱۳۷۸
چهارگاه ـ بیات ترک ۱۳۸۰
هجرانی ۱۳۸۰
پرنده‌ها
ساز نو
مادران زمین
زمستان است ۱۳۸۰
بی تو بسر نمی‌شود ۱۳۸۱
سلانه ۱۳۸۱
فریاد ۱۳۸۳
به تماشای آب‌های سپید ۱۳۸۲
ساز خاموش ۱۳۸۶
سرود مهر ۱۳۸۶
سرود گل ۱۳۸۶
آن و آن ۱۳۸۷
ماه و مه ۱۳۸۸
من اگر پرنده بودم ۱۳۸۸
نوای نور ۱۳۸۸
باده تویی ۱۳۹۲
سربداران ۱۳۹۲
کنسرت باده تویی اردیبهشت ۱۳۹۳
غمنومه فریدون تیر ۱۳۹۶
عشقیم گل ۱۳۹۴
موسیقی فیلم:
چوپانان کویر ۱۳۵۹
میراث کهن
از اعصار
دلشدگان ۱۳۷۰
گبه ۱۳۷۴
ابر و آفتاب ۱۳۷۵
مدرسه‌ای که باد برد ۱۳۷۶
ایران سرای من است ۱۳۷۷
زشت و زیبا ۱۳۷۷
دختران خورشید ۱۳۷۸
عشق طاهر ۱۳۷۸
ابجد ۱۳۸۱
قلمرو بهشت
لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند ۱۳۸۶
سریال تلویزیونی زیر تیغ
نیوه‌مانگ ۱۳۸۶
آواز گنجشک‌ها ۱۳۸۷
در آن سوی ۱۳۸۸
ملکه ۱۳۹۰
در چشم باد ۱۳۹۱
آسمان زرد کم عمق ۱۳۹۱
کتاب‌ها:
ده قطعه برای تار ۱ موسسه فرهنگی-هنری ماهور
ده قطعه برای تار ۲ موسسه فرهنگی-هنری ماهور
ده قطعه برای تار ۳ موسسه فرهنگی-هنری ماهور
ده قطعه برای تار ۴ موسسه فرهنگی-هنری ماهور
آموزش سه‌تار، دوره مقدماتی موسسه فرهنگی-هنری ماهور
آموزش تار و سه‌تار، دوره متوسطه موسسه فرهنگی-هنری ماهور
ردیف مقدماتی تار و سه‌تار (کتاب سوم هنرستان)
بوسه‌های باران تصنیف‌های حسین علیزاده، موسسه فرهنگی-هنری ماهور، ۱۳۸۴، بازنویسی و نت‌نگاری: علی صمدپور
امیدواریم از مطالعه زندگینامه حسین علیزاده لذت برده باشید.
مجله اینترنتی تحلیلک
