عرضه اولیه به روش ثبت سفارش (بوک بیلدینگ – Book Building)

اگر شما در بورس فعالیت کرده باشید حتما واژه بوک بیلدینگ به گوش شما خورده است. این یک روش بین المللی است که در ایران برای عرضه اولیه ها اجرایی می شود. در این روش بسیاری از مشکلات قبل برای عرضه وجود ندارد و معامله گران بدون مشکلاتی مانند ثبت سفارش و… اقدام به خرید می کنند.

در عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ آگهی عرضه ۴۸ ساعت قبل از وجود عرضه اطلاع رسانی می گردد که در آگهی موارد ذیل باید اعلام گردد.

• نام سهم قابل عرضه
• تاریخ روز عرضه
• تعداد سهام قابل عرضه
• مدیر عرضه
• متعهد و درصد میزان سقف تعهد خرید
• سهمیه خریدار حقیقی و حقوقی
• دامنه قیمتی (قیمت پایه تا سقف قیمتی)
• ساعات ثبت سفارش و موارد ضروری، در پیام ناظر، در روز عرضه اولیه، توسط ناظر انجام می گیرد.

بیشتر بخوانید: عرضه اولیه چیست؟ / همه چیز درباره عرضه اولیه

بعد از رویت پیام ناظر و مشخص شدن ساعت ثبت سفارش، شما می توانید سفارش خود را در سامانه‌های آنلاین کارگزاری خود وارد نمایید.

حداکثر حجم در آگهی عرضه مشخص شده است در مورد قیمت می بایست بر اساس دامنه اعلام شده اقدام کنید.

تا پایان مهلت ارسال سفارش می توانید سفارش خود را حذف و یا ویرایش نمایید.

در این روش هر کد معاملاتی امکان ثبت (تنها و تنها) یک سفارش را خواهد داشت.

پس از اتمام زمان سفارش گیری، امکان حذف یا ویرایش سفارش وجود نخواهد داشت.

لازم به ذکر است در روش بوک بیلدینگ چنانچه تحلیل مناسب قیمتی برای شرکت در عرضه اولیه نداشته باشید (با توجه به شناور بودن قیمت) احتمالات زیر وجود خواهد داشت:

*سهم به شما تخصیص پیدا نکند.
*با توجه به هیجان بازار و ارزش گذاری نادرست متضرر شوید.

روش بوک بیلدینگ (book building)

بعد از مرحله ثبت سفارش، نوبت به مرحله تخصیص سهام به کدها می رسد که با توجه به شرایط ثبت سفارش به قرار زیر انجام خواهد گرفت.

۱- در صورتی که حجم کل سفارشات، در قیمت سقف دامنه، از تعداد سهامی که سهامدار عمده قرار است عرضه کند بیشتر باشد؛ قیمت پایانی سهم همان قیمت سقف خواهد بود و نحوه تخصیص به کدها به این صورت است که تعداد حداقلی را مشخص و از اولین تا آخرین سفارش عرضه و دوباره از ابتدا تا انتها تکرار می شود تا میزان سهم مشخص به اتمام برسد.

به عنوان مثال:
• تعداد سهام قابل عرضه: ۱میلیون
• حجم سفارشات ثبت شده در سقف: ۲ میلیون
• محدودیت هر کد: ۱۰۰۰ سهم ( ۲۰۰۰ کد )

 نحوه تخصیص دادن در روش بوک بیلدینگ:

با توجه به نظر ناظر یک تعداد حداقلی مشخص می گردد. فرض در اینجا ۱۰۰ عدد است.

حال به شرکت کنندگان در عرضه که قیمت خود را سقف وارد کرده اند (۲۰۰۰ نفر) ۱۰۰ عدد سهم داده می شود، مجددا ۱۰۰ تای دیگر و این فرآیند تا اتمام سهام قابل عرضه ادامه خواهد داشت.

در این مرحله به کسانی که زیر سقف قیمتی سفارش گذاشته اند سهمی تعلق نخواهد گرفت.

روش بوک بیلدینگ (book building)

۲- در صورتی که حجم کل سفارشات ثبت شده در روش بوک بیلدینگ مساوی تعداد سهام قابل عرضه باشد، عرضه بر اساس اولویت قیمتی از بالاترین تقاضا تا کف قیمتی عرضه می گردد. قیمت پایانی به همان روش میانگین موزون قیمت تخصیص یافته در بازار عادی محاسبه خواهد شد.


۳- در صورتی که حجم کل سفارشات ثبت شده در دامنه قیمت بیشتر از تعداد قابل عرضه باشد؛ ابتدا با توجه به اولویت قیمتی سهم‌ها از بالاترین قیمت به سمت پایین ترین قیمت عرضه می شود، چنانچه در پایین ترین قیمت سفارشات بیش از تعداد سهام باقیمانده باشد دقیقا به روش شماره ۱ با حداقلی مشخص سهام باقیمانده اختصاص می یابد.

مثال :
• تعداد سهام قابل عرضه: ۱ میلیون سهم
• حجم (۲۰۰۰ کد) سفارش: ۲میلیون سهم
• دامنه قیمتی فرض: ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ ریال

اگر حجم ۵۰۰ هزار سهم بین ۱۱۰۰ تا ۱۰۰۱ ریال باشد ایتدا به این کدها بر اساس اولویت قیمتی اختصاص می یابد.

۵۰۰هزار سهم مانده که در کف قیمتی است (۱۰۰۰ ریال) به کدها بر اساس تعیین حداقل به روش شماره ۱ اختصاص می یابد.

عرضه اولیه به روش ثبت سفارش (book building)

۴- در صورتی که حجم کل سفارش های ثبت شده کمتر از تعداد کل سهام قابل عرضه ولی به گونه‌ای باشد که پس از اعمال تمام یا بخشی از تعهد خرید، کل سهام قابل عرضه معامله شود، در صورتی که ایفای تعهد خرید حداقل به میزان ۵۰ درصد کل تعهد و بیش از ۱۰ درصد کل سهام قابل عرضه باشد، قیمت عرضه معادل قیمت کف خواهد بود.

برای مثال:
• تعداد سهام قابل عرضه: ۱میلیون سهم
• حجم کل خریدار: ۶۰۰ هزار سهم
• تعهد سهامدار عمده: ۵۰درصد = ۵۰۰ هزار سهم

با توجه به اینکه حجم خریدار از تعداد سهام قابل عرضه کمتر است ۴۰۰ هزار سهم باقیمانده را خود سهامدار عمده یا نماینده او باید خریداری نماید.


۵- در صورتی که حجم کل سفارش های ثبت شده به گونه ای باشد که با اعمال تعهد خرید هم کل سهام قابل عرضه معامله نشود، عرضه انجام نمی شود. در این صورت عرضه شکست خورده و باید با قیمت پایین تری مجددا اطلاعیه عرضه اعلام گردد.

امیدواریم مطلب عرضه اولیه به روش ثبت سفارش (بوک بیلدینگ – Book Building) برای شما عزیزان مفید بوده باشد.

مجله اینترنتی تحلیلک