سامانه کدال و کاربرد آن برای سهام داران
تاریخچه کدال
بورس تهران با آغاز انقلاب و جنگ تحمیلی در حدود ۱۲ سال تعطیل بود. در سال ۱۳۶۹ بورس تهران مجددا آغاز به کار کرد و تا به امروز به کار خود ادامه داده است.
در سال ۱۳۸۴ و پس از تصویب قانون جدید بازار بورس در مجلس زمینه برای ورود اینترنت و خدمات اینترنتی در بورس فراهم شد.
در سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ پس از راه‌اندازی سامانه معاملات آنلاین توسط تمامی کارگزاری‌ها سازمان بورس در اقدامی مؤثر پایگاهی را تعریف کرد که در آن تمامی شرکت‌ها ملزم شدند تا کل گزارش‌ها خود را در آن منتشر نمایند. سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران که از آن تحت عنوان کدال یاد می‌کنند سامانه‌ای است که به همین منظور تعریف شده و تمامی سرمایه‌گذاران پس از سایت بورس اوراق بهادار به دفعات بسیار به آن مراجعه می‌نمایند.
کدال چیست؟
کلمه کدال codal مخفف لغات انگلیسی Comprehensive Database Of All Listed Companies به معنی سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران است. سایت کدال به آدرس codal.ir تحت نظارت سازمان بورس است.
دلیل اهمیت سامانه کدال چیست؟
بازار بورس، در هر کشوری یکی از اصلی ترین زمینه های سرمایه گذاری است که می تواند بازده و سود بالایی برای کاربران و شرکت کنندگان در این معرکه، در پی داشته باشد، هر چند که شرکت در بازار بورس و ورود به دنیای سهام و تجارت اوراق بهادار، با ریسک های فراوانی و بزرگی نیز همراه است و به همین دلیل در عین کشش بالا برای جذب سرمایه گذاران، اما تصویری ترسناک نیز به خصوص برای تازه واردان و نابلدان بورس، به رخ می کشاند که هر سرمایه گذاری را مردد می سازد.
ورود به سامانه کدال و بررسی اطلاعات آن می تواند مسیری امن و مناسب برای کسب اطلاع از وضعیت بازار بورس و صحت و اعتبار صاحبین سهام و شرکت های مذکور در فهرست بورس ارائه دهد که به ویژه تازه واردان می توانند با مطالعه و بررسی کدال و استفاده از محتویات این پایگاه اینترنتی، دورنمای شفاف تری از این معرکه به دست آورند.
کدال برای حمایت از حقوق سهام داران
هدف از ایجاد و راه‌اندازی سامانه کدال، ساماندهی، حفظ و نگهداری و انتشار الکترونیکی اطلاعات مالی و اطلاعات مربوط به سهام (مجامع و…) شرکت‌های ثبت‌شده در بورس اوراق بهادار ایران است.
طبق ماده ۲ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب آذرماه ۱۳۸۴)، «سازمان بورس و اوراق بهادار» در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با هدف ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و به‌منظور نظارت بر حسن اجرای قانون و بر اساس ماده ۷ همان قانون، اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار و نیز نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت توسط شرکت‌های ثبت شده نزد «سازمان» بر عهده هیئت مدیره این سازمان است.
در این خصوص سامانه یکپارچه گردآوری، نظارت و انتشار الکترونیکی اطلاعات به نشانی codal.ir به‌منظور مکانیزه کردن جمع‌آوری، بررسی و انتشار اطلاعات مالی شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان و سایر اشخاصی که طبق قانون بازار اوراق بهادار ملزم به گزارش اطلاعات خود هستند، طراحی شده است.
نحوه بارگزاری اطلاعات شرکت ها در کدال بورس:
- در ابتدا آماده کردن گزارشات و سپس ثبت آن ها به وسیله ناشران
- دریافت و پذیرش گزارش‌ها به وسیله سامانه کدال
- ذخیره و بازیابی گزارش‌هایی که دریافت شده
- تجزیه تحلیل و نظارت بر گزارش‌ها به وسیله کارشناسان سازمان
- در مرحله آخر انتشار اطلاعات به مردم
به چه کسانی ناشران کدال می گویند؟
همه شرکت های به ثبت رسیده در سازمان بورس، شرکت هایی که در بورس و فرابورس پذیرفته شده اند و شرکت های زیرمجموعه آن ها ملزم به ارائه گزارشات به سایت کدال هستند حتی درصورتی که شرکت های زیرمجموعه خود در سازمان بورس ثبت نشده باشد.
رایج‌ترین گزارش ها در سامانه کدال:
در تاریخ تهیه این مقاله گزارش‌های متنوعی در سامانه کدال منتشر می‌گردد که هر کدام کاربردهای ویژه و خاصی دارد که در این متن به معرفی اولیه آن‌ها بسنده می‌کنیم:
۱) صورت های مالی میان دوره و پایان دوره:
بر طبق الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار با هدف کسب اطلاعات به موقع و شفاف از فعالیت‌ها، شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا صورت های مالی خود را به همراه جزییات اطلاعات در بازه‌های زمانی ۳ ماهه منتشر نمایند. بنابراین گزارشی تحت عنوان اطلاعات و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای ۳، ۶ و ۹ ماهه را از شرکت‌ها مشاهده خواهیم کرد. همچنین اطلاعات و صورت‌های مالی ۱۲ ماهه نیز گزارش سال مالی شرکت را در اختیار عموم قرار می‌دهد.
۲) گزارش های ماهیانه:
از دیگر اطلاعات مهم و حیاتی که از سال ۱۳۹۵ توسط سازمان بورس برای تمامی شرکت‌ها الزامی گردید، گزارش یک‌ماهه از فروش شرکت‌ها بوده است. در این گزارش شرکت‌ها آمار فروش خود و یا ارائه خدمات انجام شده طی یک ماه گذشته را همراه با حجم و نرخ فروش و در نهایت ارزش ریالی فروش کل، ارائه می‌کنند تا شفافیت اطلاعاتی از شرکت‌های بورسی افزایش پیدا نماید.
۳) گزارش فعالیت هیئت مدیره:
هنگامی که شرکت‌ها گزارش اطلاعات و صورت‌های مالی ۱۲ ماهه خود را منتشر می‌کنند جهت برگزاری مجمع عمومی عادی ملزم هستند تا گزارش حسابرسی شده آن را در سامانه کدال منتشر نمایند. پس از انتشار این گزارش، اعضای هیئت‌مدیره شرکت با توجه به اتفاقات سال گذشته و وضعیت آتی، گزارش‌های مهم و حیاتی از وضعیت و جایگاه شرکت در زمان فعلی و آتی شرکت منتشر می‌کنند و تمامی این اطلاعات را در قالب گزارش فعالیت هیئت مدیره در سامانه کدال منتشر می‌کند و سهامداران از این طریق اطلاعات مهم و حیاتی را به دست می‌آورند.
۴) گزارش اطلاعات با اهمیت گروه الف:
تا قبل از بهمن ۱۳۹۶ شرکت‌های بورسی در صورت بروز اتفاقات مهم که بر روی سود هر سهم آن اثرگذار بود و اثر آن موجب تغییر بیش از ۲۰ درصدی در EPS شرکت می‌شد گزارشی تحت عنوان پیش‌بینی درآمد هر سهم سال مالی منتهی به ۱۳xx/xx/xx منتشر می‌کردند و در آن اطلاعاتی را منتشر می‌کردند. ولی از بهمن سال ۱۳۹۶ سازمان بورس این گزارش‌ها را حذف و به جای آن مصوب کرد تا شرکت‌ها اطلاعات مهم و اثرگذار بر سود هر سهم خود را در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف منتشر نمایند و در آن تغییرات سود هر سهم را گزارش کنند.
۵) گزارش اطلاعات با اهمیت گروه ب:
همچنین اطلاعات با اهمیت دیگر را که مستقیماً موجب تغییر سود هر سهم نمی‌شوند ولی جزو اطلاعاتی است که سهامداران باید نسبت به آن آگاهی داشته باشند در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات بااهمیت گروه ب منتشر می‌گردد. (برای مثال برنده شدن یک شرکت تولیدی در یک مناقصه و …)
۶) گزارش تفسیری مدیریت:
در گذشته تمامی انتظارات مدیریت در قالب گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم منتشر می‌شد ولی در حال حاضر در گزارشی تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت که در دو قالب تحت وب و فایل متنی PDF منتشر می‌گردد و انتظارات مدیریت (از فروش به طور خاص فروش مقداری محصولات) منتشر می‌گردد. عموماً این گزارش همراه با صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای منتشر می‌گردد.
۷) یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی:
بر طبق قانون سازمان، تمامی شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا برای گزارش‌های ۶ ماهه و ۱۲ ماهه خود گزارش حسابرسی شده شرکت را منتشر کنند.
لازم به ذکر است که تمامی شرکت‌های بورسی دارای حسابرس داخلی هستند و گزارش مزبور توسط حسابرس مستقل خارج از شرکت که مورد تائید سازمان بورس هست، تهیه می‌گردد.
گزارش حسابرس مستقل در گزارشی تحت عنوان اطلاعات و صورت‌های مالی ۶(۱۲) ماهه منتهی به ۱۳XX/XX/XX منتشر می‌گردد. عنوان اصلی این گزارش عموماً یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی است.
۸) فرایند انجام افزایش سرمایه:
در نهایت یکی از مهم‌ترین گزارش‌ها که سرمایه‌گذاران به آن توجه ویژه دارند گزارش افزایش سرمایه شرکت‌ها است. برای برگزاری مجمع فوق‌العاده جهت انجام افزایش سرمایه شرکت‌ها بایستی چندین گزارش ارائه بدهند که تمامی آن‌ها در قالب اطلاعیه‌های کدال در اختیار عموم قرار بگیرد.
ابتدا گزارش طرح توجیهی افزایش سرمایه در گزارشی تحت عنوان پیشنهاد هیئت‌مدیره به مجمع فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه منتشر می‌گردد.
پس از آن این گزارش برای حسابرس و بازرس قانونی ارسال می‌گردد و پس از تائید توسط این دو، گزارشی تحت عنوان اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی در خصوص افزایش سرمایه در کدال درج می‌گردد و گزارش مزبور برای سازمان بورس ارسال می‌گردد.
نظر سازمان بورس در گزارشی با عنوان مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه در سامانه درج می‌گردد. پس از طی تمامی مراحل شرکت موظف است طی ۶۰ روز مجمع فوق‌العاده را برگزار نماید.
سامانه کدال ۳۶۰، نسخه کامل تر کدال خواهد بود
سامانه کدال ۳۶۰ که لینک آن در وب سایت کدال، قابل مشاهده و دسترس است، نسخه ارتقا یافته کدال است و به زودی، به طور کامل جایگزین کدال فعلی خواهد شد، این سامانه نیز توسط شرکت رایان بورس که برنامه توسعه فن آوری اطلاعات (IT) در بازار بورس ایران است، در حال طراحی و بارگذاری است.
سامانه های زیر مجموعه کدال کدامند؟
سامانه کدال، از چند سامانه زیر مجموعه نیز تشکیل شده است که شامل موارد زیر است:
- سامانه سنم
- سامانه تدان
- سامانه صورت حساب
سربرگ های هر یک از این سامانه های در صفحه اصلی کدال، مشاهده می شود.
امیدواریم مطلب آموزشی سامانه کدال و کاربرد آن برای سهام داران برای شما مفید بوده باشد.
مجله اینترنتی تحلیلک
