اوراق مسکن یا تسه

در سال های قبل برای خرید مسکن از وام مسکن استفاده می کردیم که یکی از روش های تامین مالی محسوب می شد. برای دریافت وام مسکن باید از قبل در بانک مسکن حساب باز می کردیم و بعد از گذشت یک سال بانک وام مسکن در اختیار سپرده گذاران قرار می داد. اما همیشه شرایط فرصت یک ساله برای آدم محیا نیست. ممکن است نیازی ضروری به وام مسکن پیدا کنیم و زمان باز کردن حساب و… را نداشته باشیم. بانک مسکن برای چنین مواقعی اوراق تسهیلات مسکن را منتشر کرده است که افراد می توانند با خرید این اوراق و ارائه آن به بانک وام دریافت کنند.

اوراق تسهیلات مسکن چیست؟

اوراق مسکن قبلا در بانک مسکن و در یک بازار غیرمنسجم معامله می شد و افراد با خرید این اوراق در واقع هزینه فرصت مورد نیاز را برای دریافت وام خریداری می کردند.

بعد از پذیرش این اوراق در فرابورس، معامله این اوراق شکل رسمی و منظم به خود گرفت و اکنون این اوراق مانند سایر سهم ها در ساعات معاملاتی خرید و فروش می شود و معاملات در سایت www.tsetmc.com قابل مشاهده است.

با وارد شدن در سایت عبارت تسهیلات را فرم جستجو وارد کنید تا لیست اوراق تسهیلات مسکن را دست یابید. با کلیک روی هر مورد می توان اطلاعات کامل تری در خصوص قیمت و تاریخچه معاملات و… به دست آورد.

بیشتر بخوانید: اوراق مشارکت و تمام آن چیزی که باید در مورد آن بدانید

به ازای دریافت هر ۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال تسهیلات، باید یک برگه اوراق خریداری شود. این اوراق پانزدهم هر ماه توسط بانک مسکن به دارندگان “حساب سپرده ممتاز” اختصاص داده می‌شود و بعد از طی مراحل قانونی و سپرده شدن نزد مرکز سپرده‌گذاری، نماد معاملاتی آن در اول ماه بعد در فرابورس بازگشایی شده و قابلیت معامله پیدا می‌کند.

نماد اوراق “تسه” (مخفف تسهیلات) در بازار فرابورس شامل نام ماه و دو رقم آخر سال صدور است که به کلمه”تسه” اضافه می‌شوند. به عنوان مثال نماد “امتیاز تسهیلات مسکن آبان۹۶ ” که مربوط به اوراقی است که در آبان ماه ۹۶ منتشر گردیده با عنوان “تسه ۹۶۰۸” در بازار خرید و فروش می­‌گردد.

مدت اعتبار اوراق صادره از تاریخ صدور به مدت دو سال و نیم است که این مدت با نظر بانک مسکن و در شرایط خاص حداکثر تا دو دوره ۶ ماهه، قابل تمدید است.

نکات مهم در مورد اوراق تسهیلات مسکن (تسه و تملی)

• اوراق تسهیلات مسکن توسط دو بانک ملی و بانک مسکن ارائه می‌شود. اوراق تسه مربوط به بانک مسکن و اوراق تملی مربوط به بانک ملی است.
• به ازای خرید هر برگه از اوراق تسهیلات مسکن ۵۰۰ هزار تومان وام به دارنده اوراق تعلق می‌گیرد
• مدت اعتبار هر اوراق تسهیلات مسکن دو سال است. پس از گذشت دو سال از تاریخی که در اوراق تسهیلات مسکن ثبت شده است بانک به اوراق ذکر شده وامی اختصاص نمی‌دهد. (به عنوان مثال اوراق “امتیاز تسهیلات مسکن آبان ماه ۹۸(تسه ۹۸۰۸)” در نیمه آبان ماه ۱۳۹۸عرضه شده است و تا دو سال پس از این تاریخ، یعنی نیمه آبان ۱۴۰۰ اعتبار دارد)
• توجه فرمایید اوراق بانک مسکن تا ۴ ماه پس از خرید امکان فروش ندارند و در پرتفوی فرد قابل مشاهده نیستند. مگر این که کمتر از ۴ ماه تا انقضای اوراق خریداری شده فرصت باقی باشد.
• در خصوص اوراق گواهی صادره بانک مسکن (تسه) محدودیت ورود سفارش خرید و انجام معامله به میزان حداکثر ۲۸۰ ورقه و برای تسهیلات بانک ملی (تملی) ۲۴۰ ورقه برای هر کد معاملاتی در هر جلسه معاملاتی است.

بیشتر بخوانید: اوراق مرابحه چیست؟ / هر آنچه در مورد انواع آن باید بدانید

ویژگی‌های اوراق مسکن (تسه)

• این اوراق سررسید دو ساله دارند و در صورت صلاح‌ دید تا ۶ ماه دیگر قابل تمدید هستند.
• بر اساس آخرین دستورالعمل دارندگان اوراق تسه که تا تاریخ سررسید، اوراق را نگه می‌دارند می‌توانند به ازای هر ورق ۵ میلیون ریال وام دریافت کنند.
• بر اساس قوانین سازمان بورس، هر زمان که این اوراق را بخرید حداقل دو ماه و در شرایطی تا چهار ماه اجازه معامله مجدد اوراق تسه را ندارید مگر آنکه کمتر از چهار ماه از تاریخ سررسید آن باقی‌مانده باشد. بنابراین همان‌طور که مشاهده می‌کنید تا حدودی امکان سفته‌بازی در این اوراق از بین رفته است و شما به‌ عنوان یک سرمایه‌گذار عادی (و نه سفته‌باز) باید در صورت نیاز به گرفتن وام، این اوراق را بخرید. تجربه نشان داده جز در ماه‌های اول ایجاد این اوراق و معاملات آن در بازار، در ایام دیگر شاهد نوسانات جذاب در نمادهای اوراق تسهیلات نبوده‌ایم.

بیشتر بخوانید: اوراق قرضه یک ابزار تامین مالی و تعریف ویژگی های آن

• این اوراق مشروط بر آنکه چه فاصله زمانی تا سررسید باقی‌مانده است قیمت‌های مختلفی دارند، ولی معمولا هرچه فاصله زمانی تا سررسید آن بیشتر باشد، این اوراق گران‌تر خواهند بود. بنابراین برای آنکه هزینه سنگینی به شما وارد نشود باید به این نکته توجه کنید.
• در حال حاضر طبق قانون، هر کد معاملاتی در یک جلسه معاملاتی مجاز به خرید ۱۶۰ ورقه تسهیلات مسکن است.
• از زمان خرید اوراق تسهیلات مسکن تا زمان انقضای آن، دارنده ورقه می‌تواند برای دریافت وام مسکن اقدام کند. باید توجه داشته باشید که با توجه به فرایند زمان‌بر اخذ وام مسکن، اوراق خریداری شده توسط شما نباید خیلی نزدیک به تاریخ سررسید باشند. مثلا نباید اوراقی که تاریخ سررسید آن‌ها ۱۰ تا ۱۵ روز دیگر است را خریداری کنید.
• ممکن است با افزایش شدید تقاضای خانه و رونق معاملات مسکن، قیمت این اوراق نیز روند افزایشی به خود بگیرند.
• مبلغ وام اعطایی به هر فرد با توجه به شهر محل زندگی آن متفاوت بوده و از ۸۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان متغیر است. بنابراین پیش از آنکه اقدام به خرید اوراق تسه کنید در این رابطه اطلاعات لازم را کسب کرده و سپس بر اساس مبلغ وام اعطایی، تعداد مشخصی از اوراق تسه را بخرید. در ضمن، درصد بهره این اوراق نیز با توجه به زمان دریافت وام و مبلغ آن متفاوت است.
• دامنه نوسان این اوراق همانند عموم شرکت‌های بورسی و فرابورسی ۵ درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل است.

قیمت‌گذاری اوراق مسکن به چه صورتی است؟

فرآیند کلی انجام معاملات اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس، مشابه معـاملات سایر انواع اوراق بهادار است. بدین معنا که قیمت این اوراق در سامانه معـاملاتی فرابورس بـر اساس روش حراج و در نتیجه عرضه و تقاضای موجود در سامانه تعیین می‌گردد. لذا ملاک تعیین قیمت در هر روز، برآیند حجم معاملات و قیمت عرضه و تقاضا است.

قیمت اوراق در یک روز معاملاتی نیز به دلیل افزایش یا کاهش حجم عرضه و تقاضا ممکن است، تغییر کند.

به طور معمول مشاهده می­‌شود قیمت اوراق مسکن در نمادهای مختلف دارای تفاوت‌های قیمتی است. علت این امر آن است که هرقدر اوراق مورد معامله جدیدتر باشد و از تاریخ اعتبار آنها مدت بیشتری باقی مانده باشد، دارای ارزش بالاتری خواهند بود و معمولاً به قیمت بالاتری در بورس معامله می‌­شوند.

البته گاهی مشاهده می­‌شود که اوراق قدیمی‌ در بازار به قیمت بالاتری فروخته می‌شوند. در حالی‌که این اوراق هیچ مزیتی نسبت به اوراق جدیدتر ندارند و حتی تاریخ ابطالشان هم نزدیک‌تر است. تنها دلیلی که گاهی اوراق قدیمی از اوراق جدید گران‌تر معامله می‌شود، سفته‌بازی است.

لازم به ذکر است که اوراق تاریخ‌های مختلف به لحاظ کارکرد هیچ تفاوتی با هم ندارند. البته خریداران این اوراق باید توجه داشته باشند که از زمان خرید این اوراق تا زمان استفاده در بانک، مدت زمان صرف شده بیشتر از زمان انقضا اوراق نباشد و اوراق باید تا موعد انقضا تحویل بانک داده شود.

مجله اینترنتی تحلیلک