کبد چرب در اثر تجمع چربی در سلول های کبدی به وجود می آید. مرحله اول: رسوب چربی در کبد (بدون التهاب)؛ مرحله دوم: رسوب چربی همراه با التهاب؛ مرحله سوم: سیروز و نارسایی برگشت ناپذیر کبد
علت ایجاد کبد چرب و درمان کبد چرب
کبد چرب در اثر تجمع چربی در سلول های کبدی به وجود می آید. مرحله اول: رسوب چربی در کبد (بدون التهاب)؛ مرحله دوم: رسوب چربی همراه با التهاب؛ مرحله سوم: سیروز و نارسایی برگشت ناپذیر کبد
علت ایجاد کبد چرب
چاقی که عمدتا در اثر تغذیه نامناسب و کم تحرکی ایجاد می شود.
مصرف الکل
کاهش سریع وزن
برخی بیماری های زمینه ای مانند دیابت و فشار خون
عفونت کبدی (هپاتیت ویروسی)
مصرف برخی داروها
عوامل ژنتیکی
علت ایجاد کبد چرب و راه های درمان
درمان کبد چرب
کاهش وزن: قدم اول در درمان کبد چرب کاهش وزن است. مطالعات نشان می دهند که اگر فرد ۱۰ درصد از وزن خود را کاهش دهد تاثیر خوبی در بهبود وضعیت کبد خواهد داشت.
دقت داشته باشید که کاهش وزن سریع باعث تشدید کبد چرب می شود پس حتما سعی کنید یک کاهش وزن اصولی با شیب ملایم داشته باشید.
کاهش ۱ درصد وزن اولیه در هفته یا به زبان ساده تر کاهش ۲ تا ۴ کیلو در ماه مناسب است.
برای کاهش وزن و بهبود کبد چرب ۲ اصل مهم وجود دارد:
برنامه غذایی متعادل و مناسب همراه با نقصان کالری
ورزش و فعالیت فیزیکی کافی و منظم
حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته تمرینات هوازی با شدت متوسط تا شدید انجام دهید. مثلا روزانه نیم ساعت پیاده روی سریع انجام دهید.
در کنار تمرینات هوازی بهتر است ۲ ساعت در هفته هم تمرینات مقاومتی برای حفظ و تقویت توده عضلانی انجام دهید.
کلید طلایی برای کاهش وزن نقصان کالری است. یعنی اگر انرژی مورد نیاز بدن شما برای حفظ وزن ۱۸۰۰ کالری است، حداقل حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری از این میزان کم شود تا بدن وارد فاز چربی سوزی و کاهش وزن شود و چربی های تجمع پیدا کرده در داخل کبد تخلیه شود.
میزان مصرف و کم کردن کالری نیاز به بررسی پزشک متخصص تغذیه دارد.
بایدها و نبایدهای تغذیه ای برای درمان کبد چرب
در قدم اول مصرف کربوهیدرات ها را کاهش دهید، خصوصا قندهای ساده و کربوهیدرات های تصفیه شده مثل قند، شکر، نبات، مربا، دسر، شیرینی جات، کیک و بیسکوییت، شکلات و آبنبات، شربت و نوشابه، بستنی، آبمیوه صنعتی، عسل، شیره، برنج سفید، نان بدون سبوس و….
از مصرف غذاهای پرچرب مثل فست فودها، کله پاچه، کباب کوبیده، بریان، غذاهای سرخ شده، گوشت های پرچرب خصوصا گوشت قرمز، دنبه، روغن حیوانی، لبنیات پرچرب، سوسیس و کالباس و انواع سس ها پرهیز نمایید.
مصرف سبزیجات را افزایش دهید. روزانه حداقل ۳ واحد سبزیجات خام یا پخته به صورت سالاد، سبزی خوردن یا سبزیجات بخارپز مصرف کنید. مصرف یک بشقاب سالاد ۱۵ دقیقه قبل از غذا نقش موثری در کاهش اشتها و کنترل پرخوری دارد.
روزانه ۲ تا ۳ واحد میوه مصرف کنید. مطالعات نشان می دهد مصرف متعادل میوه همراه با رژیم کاهش وزن در بهبود کبد چرب موثر است.
دقت کنید زیاده روی در مصرف میوه ها باعث تبدیل فروکتوز به تری گلیسرید و تجمع چربی در کبد می شود. از مصرف آبمیوه حتی آبمیوه های طبیعی هم خودداری کنید.
از مصرف الکل جدا خودداری نمایید.
مصرف اسیدهای چرب مفید را افزایش دهید. از جمله: ماهی های چرب مانند سالمون و ساردین، مغزیجات مانند گردو و بادام، دانه ها مثل تخم کتان، دانه چیا و کنجد، روغن زیتون کانولا، تخمه کدو و آفتابگردان، آوووکادو
دقت داشته باشید این روغن ها بسیار پرکالری هستند، پس نباید در مصرف آن ها زیاده روی کرد چون مازاد کالری به صورت چربی در بدن ذخیره می شود.
کمبود ویتامین D ارتباط مستقیم با کبد چرب دارد. اگر کبد چرب دارید حتما باید از نظر سطح ویتامین D بررسی شوید و در صورت کمبود زیر نظر پزشک مکمل ویتامین مصرف کنید.
مصرف ویتامین E در بهبود کبد چرب موثر است. مطالعات نشان داده است که مصرف روزانه ۸۰۰ میلی گرم ویتامین E می تواند در بهبود کبد چرب در افراد غیر دیابتی موثر باشد. دقت داشته باشید مصرف خودسرانه ویتامین E می تواند باعث عوارض بسیار خطرناکی شود پس حتما تحت نظر پزشک باشید.
بعضی از مواد غذایی احتمالا در کند شدن روند پیشرفت کبد چرب تا حدودی موثر است. اما دقت داشته باشید که هیچ کدام از این مواد درمان کننده کبد چرب نیستند و درمان اصلی کاهش وزن اصولی است.
به طور کلی رژیم های اصولی و علمی تایید شده مثل رژیم های کم کربوهیدرات، کم چرب، رژیم مدیترانه ای، روزه داری متناوب و… اگر درست و اصولی طراحی شد باشند و همراه با نقصان کالری باشند، در بهبود کبد چرب موثر خواهند بود.
اغلب مطالعات نشان داده اند که این رژیم ها در نتایج نهایی تفاوت چشمگیری باهم ندارند. پس هر کدام که برایتان راحت تر و قابل اجراتر است را دنبال کنید و به فکر انجام روش های عجیب و غیر علمی مانند خام گیاه خواری، رژیم گروه خونی، رژیم ها تک خوری و … نباشید. این رژیم های غیر علمی نه تنها کمکی به بهبود شما نمی کند بلکه اوضاع را نیز بدتر می کند.
مصرف آب سرد و کبد چرب
مصرف آب سرد باعث کبد چرب نمی شود همانطور که مصرف آب گرم کبد چرب را درمان نمی کند.
هیچ مطالعه ای تاکنون اثر دمای آب را روی کبد تایید نکرده است.
دوری از استرس و تنش
از تنش و استرس دوری کنید. اضطراب باعث ترشح هورمون کورتیزول می شود. این هورمون باعث افزایش اشتها خصوصا میل به مواد غذایی چرب و شیرین می شود. به علاوه کورتیزول تمایل بدن به تجمع چربی را افزایش می دهد.
خواب منظم و کافی
۷ تا ۹ ساعت خواب منظم و با کیفیت داشته باشید. کم خوابی، شب بیداری و خواب بی کیفیت نیز باعث ترشح هورمون کورتیزول می شود. همچنین با اختلال در تنظیم هورمون های سیری و گرسنگی (لپتین و گرلین) ریسک چاقی را بالا برده و می تواند تشدید کننده کبد چرب باشد.
نکته مهم
درمان اصلی کبد چرب کاهش وزن اصولی و تغییر سبک زندگی است. مصرف هیچ کدام از داروهایی که تبلیغ می شوند درمان قطعی کبد چرب نیست. این داروها حاوی آنتی اکسیدان های قوی هستند و فقط سیر پیشرفت را تا حدودی کند، می کند.
به مصرف هیچ دارو و دمنوش گیاهی دلخوش نکنید و راه درست درمان را بروید.
