مکمل های دارویی

مکمل های دارویی

ویتامین ها و املاح شمشیر دو لبه!

بیشتر خانواده ها علاقه مند هستند تا انواع ویتامین ها و املاحى مانند کلسیم، آهن و زینک (روى) کافى را در اختیار فرزندشان قرار دهند. برخى به عنوان داروى تقویت کننده رشد، برخى براى افزایش اشتها و برخى به دلیل نگرانی از کمبود این مواد در غذاى فرزندشان و… به داروهاى حاوى ویتامین و املاح گرایش پیدا مى کنند.

از سوى دیگر، هر روز شاهد تبلیغات انواع داروهاى مکمل حاوى ویتامین و املاح با ظاهر جذاب و ادعاى تاثیر معجزه آسا هستیم.

بنابراین سوال هاى زیادى در این رابطه در ذهن خانواده ها ایجاد مى شود و در بسیارى از موارد حتی بدون تحویز پزشک، این قبیل داروها را به قیمت گزاف خریدارى مى کنند و به فرزندشان مى دهند.

اما نکته اساسى این است که همانقدر که کمبود ویتامین و املاح می تواند مشکل ساز باشد، زیاده روى در مصرف آن ها هم عوارض کوتاه مدت و بلند مدت زیادى در بر خواهد داشت.

مکمل های دارویی

مکمل های دارویی

چه کودکانی نیاز به مکمل دارویی دارند؟

بدیهى است کودکان و نوجوانان مبتلا به بیمارى، نیازهاى تغذیه اى خاص دارند و داروهاى مکمل برحسب بیمارى آن ها توسط پزشک معالج تجویز مى شود.

در مورد کودکان و نوجوانان سالم به هیچ وجه نباید بدون تجویز پزشک داروى مکمل مصرف کرد.

شیرخواران کمتر از دو سال معمولا به داروهاى مکمل حاوى ویتامین دى و آهن نیاز دارند. بعد از سن دو سالگی با مصرف غذاى متعادل به طور معمول غیر از ویتامین دی نیاز به مصرف هیچ نوع داروى مکمل نیست و مصرف بی رویه این قبیل داروها نه تنها کمکى به کودک و نوجوان نمى کند بلکه سلامت آن ها را به مخاطره مى اندازد.

مکمل های دارویی

مکمل های دارویی

چه نوع مکمل دارویى براى کودکان و نوجوانان توصیه مى شود؟

همانگونه که نیازهاى غذایى افراد با بکدیگر متفاوت است، نیاز به مکمل دارویى هم براى هر فرد با فرد دیگر متفاوت است و این قبیل داروها نباید به عنوان داروى “تقویتى” و بدون تجویز پزشک مصرف شوند. در این جا جدیدترین توصیه هاى عمومى در این زمینه را شرح مى دهیم.

ویتامین D

با توجه به اینکه منبع اصلى تولید ویتامین دى در بدن نور خورشید است که بیشتر افراد یا با آن تماس کافى ندارند یا در اثر آلودگى هوا یا استفاده از کرم ضد آفتاب طول موج موثر نور خورشید به پوست آن ها نمى رسد، تقریبا در همه کشورهاى جهان توصیه به مصرف ویتامین دى به صورت مکمل دارویی است.

میزان نیاز سنین مختلف به ویتامین دى و دستور العمل کشورى مکمل یارى ویتامین دى در تصویر بالا نشان داده شده است.

آهن

کمبود آهن به طور عمده در سنین رشد اتفاق می افتد، بنابراین مکمل دارویى آهن براى سنین زیر دو سال و سنین نوجوانى توصیه مى شود.

سن شروع آهن در شیرخواران معمولا بین ۴ تا ۶ ماهگى و برای نوزادان نارس متفاوت است.

شیرخوارانى که شیر خشک هاى حاوى آهن مصرف مى کنند، اگر روزانه حداقل ٧۵٠ سى سى شیر دریافت کنند دیگر نیازى به مکمل آهن و ویتامین نخواهند داشت.

فرآورده هاى دارویى جدید آهن به نحوى تهیه شده اند که بو و مزه خاصى ندارند و باعث مشکل گوارشى یا تغییر رنگ موقت دندان نمى شوند.

مکمل های دارویی

زینک (روى)

بسیارى از خانواده ها داروى مکمل حاوى زینک (روى) را به عنوان داروى اشتهاآور یا موثر در افزایش قد مى پندارند.

هرچند زینک فعالیت هاى متعددى در بدن دارد و براى سلامتى و رشد لازم است ولى خوشبختانه براساس یافته هاى مطالعات بزرگ کشورى، امروزه کمبود آن در کودکان و نوجوانان ایرانى بسیار کم و حدود ۴ درصد است، بنابراین مصرف مکمل دارویى آن باید فقط در شرایط خاص و با تجویز پزشک باشد.

این مکمل دارویى براى کمک به درمان بیمارى هاى حاد گوارشی و تنفسى و همچنین برخى بیمارى هاى مزمن توصیه مى شود.

گاهى در برخى سنین که دوران جهش رشد کودکان و نوجوانان است، انواع مکمل دارویی آن پزشک تجویز مى شود و در غیر اینصورت، در افرادى که دچار کمبود زینک نیستند، مصرف مقادیر اضافی آن نه به اشتها کمک مى کند نه به رشد و ممکن است عوارض دراز مدتى هم براى سلامتى در بر داشته باشد.

کلسیم، منیزیم، سلنیوم

به طور معمول مصرف مکمل حاوى این املاح باید در شرایط خاص و فقط با تجویز پزشک و در مدت محدود باشد.

روغن ماهى

چون نسبت امگا ٣ و ۶ براى سلامتى اهمیت دارد، مصرف مکمل روغن ماهى (امگا٣) باید فقط با تجویز پزشک و در شرایط خاص باشد.

پودر پروتئین

در شرایط خاص، ممکن است این قبیل پودرها براى مدت محدود توسط پزشک معالج تجویز شود و در غیر این صورت نباید استفاده شوند.

با تشکر از پروفسور رویا کلیشادی

مجله اینترنتی تحلیلک