سرخس مارچوبه

سرخس مارچوبه زینتی گیاهی بومی آفریقای جنوبی است که برگ‌های روشن و پَرمانند دارد و گیاهی بسیار جذاب است.

مارچوبه زینتی متعلق به خانواده سوسنیان است و جزو هم‌خانواده‌های لاله، آماریلیس و سوسن به‌شمار می‌رود. این گیاه زیبا دارای گل هایی با رنگ سفید است البته این گل‌ها بسیار کوچک و ریز هستند و در فصل تابستان می رویند.

نام های رایج مارچوبه زینتی: مارچوبه زینتی، مارچوبه اسپرنجر، سرخس مارچوبه، علف مارچوبه، سرخس دم روباهی یا سرخس شویدی.

این گیاه به نور غیرمستقیم (داخل خانه)، نور جزئی (خارج از خانه) نیاز دارد.

بیشتر بخوانید: انواع گیاه سرخس و شرایط نگهداری گیاه سرخس بوستون

با اینکه در اسامی ذکر شده واژه سرخس دیده می‌شود، اما در حقیقت مارچوبه زینتی ارتباطی با سرخس‌های واقعی ندارد و تشابه ظاهری باعث شده تا به طور سهوی، واژه سرخس به نام این گیاه افزوده شود.

مارچوبه دارای مشخصات مثبت متعددی از جمله نگهداری آسان است، اما باید یک نکته حیاتی را درباره آن به خاطر بسپارید و آن هم اینکه مارچوبه زینتی (سرخس مارچوبه) برای کودکان و حیوانات خانگی سمی است.

روش نگهداری مارجوبه زینتی

مارچوبه زینتی را به عنوان گیاه چندساله در مناطق دارای آب و هوای گرم می توان در خارج از منزل نگهداری کرد. اما در سایر مناطق مارچوبه در محیط خارجی گیاهی یک ساله خواهد بود، بنابراین اگر در مناطقی با آب و هوای گرم زندگی می‌کنید، حرکت درست قرار دادن مارچوبه در داخل خانه است.

می‌توانید مارچوبه را در گلدان کاشته و در فصول گرم آن را در خارج از خانه قرار داده و قبل از ظهور سرما، به‌ راحتی گیاه را به داخل منتقل کنید.

درست است که مارچوبه جزو گیاهان خانگی با شرایط نگهداری آسان است، اما طبیعتا اگر داخل خانه نگهداری شود، ممکن است با مشکلات رایج گیاهان آپارتمانی به‌ویژه کنه و شته روبرو شود. در نتیجه نگهداری از آن تابع شرایط خاص‌تری نسبت به محیط خارج خانه است؛ این شرایط به شرح زیر است:

رطوبت و آبیاری مارچوبه زینتی

مارچوبه در مقایسه با سایر گیاهان، به آبیاری بیشتری نیاز دارد. ضمن اینکه در کنار آبیاری، این گیاه به رطوبت نیز نیاز دارد. بنابراین در مورد آب و رطوبت این گیاه باید بیشتر مراقب آن باشید.

از آنجا که عموما محیط داخلی منازل به‌ویژه در زمستان خشک هستند و در واقع استفاده از دستگاه‌های گرمایشی و سرمایشی، این خشکی را ایجاد می‌کنند، هر روز مارچوبه را آبپاشی کنید تا رطوبت مورد نیاز آن تامین شده باشد. به‌ این‌ منظور می‌توانید یک اسپری آب در همان نزدیکی قرار دهید و روزانه یا یک روز در میان برگ‌های مارچوبه اسپری و نیازهای رطوبتی آن را برطرف کنید. در طول اسپری کردن آب نیز همیشه تمرکز را روی ساقه‌های خمیده و قوس‌دار بگذارید.

بیشتر بخوانید: روش ساخت جزیره برای گلدان در منزل جهت حفظ رطوبت گیاهان

برای آبیاری باید همیشه ۴ سانتی‌متر رویی خاک را با انگشت یا یک سیخ چوبی چک کنید. اگر خاک خشک بود، به‌خوبی گیاه را آبیاری کنید تا تمام نقاط خاک مرطوب شوند. برای جلوگیری از غرقاب شدن گیاه نیز از وجود حفرات زهکشی کافی در زیر گلدان اطمینان حاصل کنید. معمولا هفته‌ای یکبار برای آبیاری خاک مارچوبه کافی است، اما اگر هوا خیلی خشک باشد، باید دفعات را افزایش دهید. در خارج از خانه نیز به‌خوبی گیاه را آبیاری کنید تا از خشک شدن کامل خاک جلوگیری شود.

در طول نگهداری از مارچوبه زینتی اگر گیاه در حال قهوه‌ای شدن و پژمردگی است، یعنی به آب بیشتری نیاز دارد. به‌این‌منظور تغییرات ظاهری مارچوبه را تحت نظر بگیرید، چون ممکن است این خشک شدن تا مرگ گیاه نیز پیش برود! در این‌ باره یادتان باشد هوای گرم، مرطوب و خیس کردن روزانه می‌تواند از این اتفاق جلوگیری کند.

روش نگهداری مارجوبه زینتی

نور

مارچوبه در نور کافی اما غیرمستقیم خورشید رشدی عالی خواهد داشت؛ چرا که این گیاه در طبیعت اصلی خود نور را به‌صورت فیلتر شده و پس از عبور از شاخ و برگ گیاهان دریافت می‌کند. پس برای داشتن یک مارچوبه سالم، بهتر است همین عادت طبیعی را برای آن بازسازی کنید. برای این منظور یک لایه پرده کافی است تا نور با شدت کمتری به گیاه برسد.

نمایان شدن رده‌های زرد روی برگ‌ها، نشانه دریافت نور بیش‌ از‌ حد است. در نتیجه چنین شرایطی برای اینکه گیاه شما آسیب نبیند آن را جا به‌ جا کرده و از منبع نور دور کنید.

خاک مورد نیاز برای نگهداری از سرخس مارچوبه

اگر قصد نگهداری از مارچوبه زینتی در داخل گلدان را دارید آن را در گلدانی با خاک متخلخل و زهکشی مناسب بکارید. اگر هم قصد کاشت این گیاه در باغچه را دارید، در نظر داشته باشید که خاک این گیاه باید غنی، دارای زهکشی مناسب و کمی اسیدی باشد. به طور کلی مارچوبه زینتی خیلی درباره خاک خود سخت‌گیر نیست و می‌تواند خاک‌هایی را که خیلی ایده‌آل نیستند هم تحمل کند، اما نباید شرایط برای مدت طولانی نامساعد باقی بماند.

اگر خاکی که برای نگهداری از مارچوبه زینتی استفاده کرده یا قصد استفاده از آن را دارید بیش‌ از حد سنگین و متراکم است، می‌توانید با افزودن مقداری پیت ماس آن را تعدیل کنید. این کار زهکشی را تقویت کرده و از پوسیدن گیاه در اثر تجمع آب پیشگیری می‌کند.

به‌ طور کلی در نگهداری از گیاهان آپارتمانی داخل گلدان زهکشی تنها محدود به خاک نیست؛ گلدان نیز باید دارای حفره‌های متعددی در سطح زیرین خود باشد تا خاک بتواند آب‌های اضافی را سریعا خارج کند. در نتیجه علاوه‌ بر تهیه خاک با زهکشی مناسب، بهتر است از کافی بودن حفره‌های زیر گلدان نیز اطمینان پیدا کرده و در صورتی که حفره‌ها کم هستند، چند حفره در زیر گلدان ایجاد کنید.

بیشتر بخوانید: روش نگهداری گل سنگ و تکثیر این گیاه زیبا

کوددهی

سرخس مارچوبه برای داشتن رشدی عالی احتیاج به کود دارد. به‌ این‌ منظور از کود همه‌ منظوره مایع یا حلال در آب استفاده کنید، به‌ این‌ شکل که کود را دو برابر آنچه در دستور آن نوشته شده رقیق کرده و به گیاه بدهید. کوددهی مارچوبه در طول تابستان به‌ صورت هفتگی است، اما در سایر ایام سال ماهی یکبار کافیست.

گفتنی است که کود ۱۰-۱۰-۱۰ نیز برای این گیاه مناسب است.

هرس کردن مارچوبه زینتی

رشد مارچوبه زینتی سریع است، پس برای داشتن گیاهی با ظاهری مرتب باید آن را هرس کنید. البته این موضوع سلیقه‌ای است و شاید دوست داشته باشید گیاه شما ظاهری وحشی و طبیعی داشته باشد. ولی در هر صورت برای داشت ظاهری مرتب این گیاه به هرس کردن نیاز دارد. اگر قصد هرس کردن مارچوبه زینتی را داشتید حتما از یک قیچی تمیز و استریل شده کمک بگیرید تا هرس کردن سبب بروز بیماری یا قارچ در مارچوبه زینتی شما نشود.

دمای مناسب برای نگهداری از مارچوبه زینتی

سعی کنید دمای محیط نگهداری از مارچوبه زینتی را همواره گرم (حدود ۲۰ درجه سانتی گراد) نگه داشته و نگذارید برای مدت طولانی کمتر از ۱۲ درجه سانتی‌گراد شود. اگر در خانه یک ایوان تقریبا تاریک یا گلخانه دارید، بهتر است گیاهان آپارتمانی خود را به آنجا منتقل کنید. رشد گیاهان در این محیط‌ ها (به ویژه در فصل تابستان) به حداکثر خود خواهد رسید.

روش نگهداری مارجوبه زینتی

سمی بودن یا نبودن مارچوبه زینتی برای انسان‌ها و حیوانات

مارچوبه برای انسان‌ها و حیوانات کمی سمی است. در نتیجه گیاه را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی خود قرار دهید.

علائم مسمومیت

اگر گیاه یا میوه مارچوبه زینتی خورده شود، مشکلات گوارشی مثل اسهال، تهوع و دردهای شکمی در پی خواهد داشت. میوه‌ها نیز اگر با پوست تماس پیدا کنند، التهاب و خارش ایجاد خواهند کرد. ناگفته نماند برگ بسیاری از مارچوبه‌های زینتی نیز سبب بروز التهابات و حساسیت‌های پوستی می‌شوند، در نتیجه اگر پوست حساسی دارید، سریعا محل تماس پوست با گیاه را با آب گرم و صابون بشویید تا دچار حساسیت نشوید.

تکثیر مارچوبه زینتی

تکثیر مارچوبه زینتی مانند اکثر گیاهان از طریق کاشت دانه‌های موجود در میوه‌ها صورت می گیرد، اما راحت‌ترین و سریع‌ترین راه برای تکثیر این گیاه زیبا، تقسیم کردن است.

برای این کار در فصل بهار کل گیاه را از خاک بیرون آورده و آن را به دو بخش تقسیم کنید. هر بخش باید مقدار کافی از ریشه و جوانه‌های در حال رشد را داشته باشد. سپس بخش‌های جدا شده را در گلدان‌های مستقل کاشته یا در قسمتی از باغچه مستقر کنید. گفتنی است که بعد از کاشت بخش‌های تقسیم شده بهتر است تا ظهور جوانه‌ها و رشد جدید، گیاه جوان را در سایه نگه دارید.

بیشتر بخوانید: گل ادریسی هورتانسیا ماکروفیلا و روش نگهداری این گیاه

کاشت و تعویض گلدان

رشد سریع این گیاه باعث می‌شود تا در مدت کم افزایش حجم چشمگیری داشته باشد. با این‌ حال مارچوبه زینتی نیازی به گلدان بزرگ‌تر ندارد و در واقع تعویض گلدان آن به‌ نوعی همان تقسیم کردن آن است.

مارچوبه می‌تواند متراکم و فشرده شدن ریشه را برای مدتی تحمل کند، اما بهتر است هر دو سال یکبار، گلدان گیاه را تعویض کنید. برای یک تعویض گلدان موفق، گیاه را به توده‌های بزرگ تقسیم کنید. هنگام تقسیم، حتما در هر توده مقداری ریشه زیر زمینی نیز قرار دهید. گیاهان تقسیم شده را در گلدان‌هایی با همان اندازه قرار دهید تا طبق الگوی رشد سابق خود، به ادامه حیات بپردازند.

روش نگهداری مارجوبه زینتی

آفات و بیماری‌ها در طول نگهداری از مارچوبه زینتی

کنه تار عنکبوتی، شته و شپشک آرد از رایج‌ترین آفاتی هستند که به مارچوبه زینتی حمله‌ور خواهند شد. برای از بین بردن این آفات از صابون‌های حشره کش استفاده کرده و به آسانی آن‌ها را از بین ببرید. در مورد بیماری‌ها نیز بیماری خاصی برای این گیاه ذکر نشده است فقط باید در آب پاشی روزانه دقت کنید، چون خیس کردن بیش‌ از‌ حد گیاه سبب پوسیدگی ریشه آن خواهد شد.

نگهداری از مارچوبه زینتی در زمستان

اگر دمای محیط خارجی محلی که زندگی می‌کنید در زمستان به کمتر از ۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، حتما مارچوبه را به داخل خانه منتقل کنید. بعد از انتقال به داخل خانه مارچوبه را در نور کافی خورشید و دور از دستگاه‌های گرمایشی و رادیاتور قرار دهید. گفتنی است که در طول زمستان بیش‌ از‌ حد گیاه را آبیاری نکنید؛ زیرا سریعا منجر به بیمار شدن ریشه خواهد شد.

منبع: گلستان

مجله اینترنتی تحلیلک