«اختلال نافرمانی مقابله ای»

لجبازی کردن، نافرمانی از والدین و بزرگترها، پرخاشگری و… از جمله رفتارهایی است که در برخی از کودکان مشاهده می شود. می توان اینگونه رفتارها را رفتارهایی عادی و طبیعی در سن رشد کودک قلمداد کرد که ممکن است در شرایط مختلف مثل خستگی، گرسنگی، ناراحتی و… بروز پیدا کنند.

اما اگر این رفتارها به صورت مکرر و مداوم توسط کودک بروز پیدا کند دیگر نمی توان این رفتارها را طبیعی فرض کرد، بلکه نشانه ای است که خبر از بروز اختلال نافرمانی مقابله ای در کودک می دهد.

اختلال نافرمانی مقابله ای نوعی اختلال رفتاری است که بیشتر در کودکان مشاهده می شود و می تواند مشکلات بسیاری را در زندگی اجتماعی کودک ایجاد کند.

اغلب والدینی که اینگونه رفتارها را در کودک خود مشاهده می کنند، احساس ناخوشایندی پیدا کرده و نمی دانند در برخورد با فرزندشان بهتر است چه عکس العملی نشان دهند، چرا که ممکن است هر واکنش نامناسبی بر روی ارتباط میان آن ها تاثیر منفی گذاشته و میزان اینگونه رفتارها افزایش پیدا کند.

از همین رو بهتر است تا والدین هنگام مشاهده اینگونه علائم در مدت زمانی بیش از ۶ ماه به یک متخصص مراجعه کنند تا به کمک آن بتوانند اختلال نافرمانی مقابله ای را درمان و به اینگونه رفتارها خاتمه دهند.

با ما باشید؛ اختلال نافرمانی مقابله ای

اختلال نافرمانی مقابله ای چیست؟

اختلال نافرمانی مقابله ای نوعی اختلال رفتاری رایج در کودکان و نوجوانان است که با الگوهای رفتاری مثل لجبازی، پرخاشگری، بد قِلِقی، کج خلقی، کینه توزی، نافرمانی از والدین و… همراه است و زمانی از این رفتارها با عنوان اختلال نافرمانی مقابله ای یاد می شود که علائم به مدت حداقل ۶ ماه به صورت پایدار ادامه داشته باشند.

کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای به شدت نسبت به واکنش دیگران حساس بوده و در مقابل قوانین و قواعد اجتماعی، دستورها و درخواست های دیگران مقاومت می کنند و به بحث و نافرمانی می پردازند. کودکان نافرمان در اجتماعاتی مانند جمع دوستان، هم کلاسی ها و حتی در سنین بالاتر در جامعه شغلی نیز با مشکلات گسترده ای مواجه می شوند.

بیشتر بخوانید: اختلال طیف اوتیسم یا Autism Spectrum Disorder

علائم و نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای

علائم و یا نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای در سن ۶ تا ۸ سالگی بروز پیدا می کنند. با اینکه ممکن است این علائم در کودکان کم سن تر هم مشاهده شود اما بهترین سن برای تشخیص آن بعد از ۵ سالگی است. این نشانه ها ممکن است تا سن نوجوانی ادامه پیدا کنند.

علایم این اختلال عبارتند از:

• کج خلقی
• بی حرمتی کردن به دیگران
• ناسازگاری و مقاومت
• بدقِلِقی و سرکشی
• کنترل ناپذیری
• مخالفت بیش ازحد با بزرگسالان
• عدم پذیرفتن خواسته ها و دستورات بزرگسالان
• زیر سوال بردن دائمی قوانین
• عدم تبعیت از قوانین
• آزار و اذیت دیگران
• مقصر دانستن بقیه به خاطر اشتباهات
• زود دلخور شدن از دیگران
• ابراز دائمی خشم
• از کوره در رفتن
• صحبت کردن خشن و تند با دیگران

علت بروز اختلال نافرمانی مقابله ای

اختلال نافرمانی مقابله نوعی اختلال رفتاری است و بیشترین عامل موثر در بروز اختلالات رفتاری عوامل محیطی است. با این حال عوامل بیولوژیکی مانند ژنتیک و یا موارد دیگر می توانند تاثیر اندکی در بروز این اختلال داشته باشند.

عوامل فیزیولوژیکی موثر در بروز اختلال نافرمانی مقابله ای

نقص در قسمت هایی از مغز، عملکرد غیر طبیعی انتقال دهنده‌ های عصبی و یا برخی از مواد شیمیایی درون مغز می تواند زمینه ساز بروز اختلالات رفتاری در کودکان باشد. زمانی که انتقال دهنده‌های عصبی دچار مشکل شوند، پیام‌ها به درستی به مغز ارسال نمی‌شوند و طی این فرآیند فرد توانایی کنترل خشم و رفتارهای تکانشی خود را از دست می‌دهد.

علاوه بر این اختلال نافرمانی مقابله‌ ای می‌ تواند زمینه ژنتیکی نیز داشته باشد.

عوامل محیطی موثر در بروز اختلال نافرمانی مقابله ای

• محیط زندگی پرتنش
• دعوا و مشاجره مکرر والدین
• پرخاشگری و روش‌های تربیتی سختگیرانه والدین
• دیدن مداوم فیلم ها یا کارتون های پرخاشگرانه و فرو رفتن در نقش آن ها
• قانون‌ها و درخواست‌های متناقض والدین یا عدم هماهنگی تربیتی والدین که پیام‌های متناقضی به کودک می‌دهد.
• عدم توجه و محبت کافی و نادیده گرفتن کودک در خانواده
• تنبیه کردن مکرر بدون توضیح منطقی دلایل تربیتی به کودک در محیط خانه و یا مدرسه
• درماندگی آموخته شده/ وقتی به اندازه کافی خوب نیستم پس به اندازه کافی بد می شوم.

بیشتر بخوانید: اختلال سلوک (علائم و انواع آن) Conduct disorder

میزان شیوع اختلال نافرمانی مقابله ای

میزان شیوع اختلال نافرمانی مقابله ای حدود ۱ تا ۱۱ درصد با میانگین حدود۳/۳ درصد ذکر شده است و نرخ اختلال نافرمانی مقابله ای ممکن است بسته به سن و جنسیت کودک متغیر باشد.

این اختلال قبل از نوجوانی در پسران بیشتر از دختران است. (به نسبت حداقل ۴ به ۱)

مجله اینترنتی تحلیلک