غزل ۳۸۸ حافظ (بهار و گل طرب انگیز گشت و توبه شکن) به همراه شرح
شرح غزل ۳۸۸ حافظ / بهار و گل طرب انگیز گشت و توبه شکن
بهار و گل طرب انگیز گشت و توبه شکن
به شادی رخ گل بیخ غم ز دل برکن
رسید باد صبا غنچه در هواداری
ز خود برون شد و بر خود درید پیراهن
طریق صدق بیاموز از آب صافی دل
به راستی طلب آزادگی ز سرو چمن
ز دستبرد صبا گرد گل کلاله نگر
شکنج گیسوی سنبل ببین به روی سمن
عروس غنچه رسید از حرم به طالع سعد
به عینه دل و دین می برد به وجه حسن
صفیر بلبل شوریده و نفیر هزار
برای وصل گل آمد برون ز بیت حزن
حدیث صحبت خوبان و جام باده بگو
به قول حافظ و فتوی پیر صاحب فن
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۳۸۸ حافظ (شرح غزل بهار و گل طرب انگیز گشت و توبه شکن)
بهار و گل طرب انگیز گشت و توبه شکن
به شادی رخ گل بیخ غم ز دل برکن
بهار و گل نشاط انگیز و توبه شکن شد، تو نیز به شادی دیدن گل، ریشه غم و اندوه را از دل خود برکن و دور ساز.
رسید باد صبا غنچه در هواداری
ز خود برون شد و بر خود درید پیراهن
با آمدن باد صبا غنچه در آرزو و اشتیاق دیدارش از خود بی خود شد و پیراهن خود را درید و شکوفا گشت.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
طریق صدق بیاموز از آب صافی دل
به راستی طلب آزادگی ز سرو چمن
راه صداقت و درستی را از آب صاف و زلال بیاموز و از سرو باغ شیوه آزادگی و رها شدن از قید و بندها را فرا بگیر.
صدق: راستی و درستی
ز دستبرد صبا گرد گل کلاله نگر
شکنج گیسوی سنبل ببین به روی سمن
هنرنمایی باد صبا را ببین که با وزش خود سبب شده است که زلف گل به گرد چهره اش افشان و پیچیده گردد و چین و شکن زلف سنبل به روی گل یاسمن پریشان و پراکنده شود.
دستبرد: هنرنمایی و چابک دستی
کلاله: کاکل و موی پیچیده
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
عروس غنچه رسید از حرم به طالع سعد
به عینه دل و دین می برد به وجه حسن
عروس غنچه با اقبال و سعادت نیکوی خود از حرم بیرون آمد و شکفته شد و با چهره زیبا و دلفریبش همه را کاملا عاشق و بی قرار ساخت.
سعد: مبارک
به عینه: آشکارا، کاملا
صفیر بلبل شوریده و نفیر هزار
برای وصل گل آمد برون ز بیت حزن
ناله و فریاد بلبل سرگشته و عاشق در اشتیاق رسیدن به گل، از غمکده و ماتم‌سرا بیرون آمد و شنیده شد.
صفیر: بانگ و فریاد
شوریده: عاشق و شیدا
نفیر: ناله
هزار: هزاردستان، عندلیب
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
حدیث صحبت خوبان و جام باده بگو
به قول حافظ و فتوی پیر صاحب فن
در این بهار طرب انگیز و توبه شکن تو نیز به قول حافظ و فتوای پیر صاحب هنر از داستان معاشرت با زیبارویان و نوشیدن جام باده سخن بگو.
حدیث: سخن، داستان و قصه
صحبت: مصاحبت و همنشینی
قول: ترانه
صاحب فن: صاحب فضیلت و هنرمند
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
