زندگینامه زرتشت پیامبر

زرتشت یا زردشت فیلسوف، شاعر یا رهبر اصلاح گر دینی ایران باستان است. زرتشت نامی برجسته در ‌تاریخ ایران باستان و به‌عنوان پیامبر ایرانیان شناخته می‌شود. اندیشه‌ او که بیشتر در کتاب اوستا مطرح شده، تاثیر بسزایی در شکل‌ گیری موازین اخلاق، ترسیم مرزهای خیر و شر و مبانی فلسفه غرب دارد. آیین مزدیسنا که برگرفته از تفکرات زرتشت است، پس از گذر هزاران سال همچنان پیروان خود را دارد و یکی از ادیان پذیرفته‌ شده محسوب می‌شود. زرتشت همواره به پیروانش آموخت که هستی میدان نبرد نیروهای خیر و شر است و انسان آزاد است جایگاه خود را در این مبارزه انتخاب کند. آموزه‌های او هسته اصلی آیین مزدیسنا را می‌سازد.

برای آشنایی بیشتر با زندگینامه زرتشت پیامبر با ما همراه باشید.

زندگینامه زرتشت (زمان و مکان تولد)

زرتشت یک کشاورز زاده بود و مادر او “دوغدو” دختر فری‌هیم‌ رَوا و پدر وی “پوروش اسپ” نام داشتند. در مورد تاریخ تولد وی اختلاف نظر های زیادی وجود دارد. عده ای زمان تولد وی را به ۶۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، عده ای به ۶۶۰ سال و عده ای نیز به ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نسبت داده اند.

بیشتر بخوانید: زندگینامه حضرت عیسی علیه السلام از پیامبران اولوالعزم

در مورد مکان تولد وی هم اختلاف هایی وجود دارد. عده ای مکان تولد وی را به ماد (آذربایجان کنونی) و عده ای نیز به باختر بلخ و خراسان کنونی نسبت داده اند. عده ای دیگر نیز با قراین و دلایل موجه، تولد او را ۱۷۸۶ قبل از میلاد دانسته اند. او قبل از بعثت موسی  تبلیغ دین خود می کرده است. “اودوکسوس کنید وسی” که هم زمان با افلاطون بوده‌ است، زمان ظهور زرتشت را ۶۰۰۰ سال قبل از افلاطون می‌داند. اما به نظر می رسد که زرتشت در ۶۶۰ قبل از میلاد در ناحیه آذربایجان کنونی متولد شد و در شرق ایران کار دعوت خود را آغاز کرد.

دوران نوجوانی و جوانی زرتشت پیامبر

زرتشت از ۱۵ سالگی تا ۱۷ سالگی نزد خردمند و پارسای بزرگ زمان خود “برزین” به آموختن اصول دینی، علوم، کشاورزی و طبابت پرداخت و توانست کمربند معروف زرتشتیان “کشتی” را از وی دریافت کند و در مدت زمان کمی در میان مردم به مهربانی و خوی نیک شهرت یافت.

پس از حمله تورانیان به ایران، زرتشت هم برای دفاع از سرزمینش مانند سایرین به پیکار با دشمن پرداخت. در این دوران همواره او از دیدن صحنه های کشتار و جنگ احساس آزردگی می کرد و همین امر باعث شد که از صف جنگاوران خارج شود و به مداوای زخمیان و خستگان بپردازد. بعد از جنگ نیز در میان بلازدگان می گشت و زخم های درون و برونشان را مرحم می نهاد. او هرگز نمی توانست نسبت به آلام مردم بی تفاوت باشد. او همیشه می اندیشید که چگونه باید راستی بر پلیدی و زشتی پیروز شود.

پس از جنگ به میان قبیله خود بازگشت و زیبارویی را به نام “هووی” به همسری برگزید. او از این ازدواج شش فرزند داشت. سه دختر به نام های: فرنی، تریتی، پورچیستا و سه پسر به نام های: ایسدواستر، اوروتت نر، خورشیدچهر.

مبعوث شدن زرتشت به پیامبری

زرتشت از همان آغاز عمر به مهربانی و سرشت لطیف معروف بود. او نه تنها نسبت به سالخوردگان و کودکان مهربان بود، بلکه نسبت به جانوران نیز شفقت داشت. زمانی که او به سن ۲۰ سالگی رسید، برخلاف مخالفت خانواده اش، برای پیدا کردن پاسخ سوالاتش خانه را ترک کرد.

زرتشت برای پیدا کردن پاسخ سوالات خود در اطراف جهان سرگردان شد، به هر کجا که می توانست رفت و با هرکسی سخن میگفت.

زرتشت هفت سال را در غاری درون کوهی به خاموشی مطلق سپری کرد. گفته میشود این غار در نزدکی دریاچه ارومیه و در بالای کوه سبلان قرار داشته است.

زرتشت ده سال را به پرستش مزدا مشغول بود و مردم زمانه اش او را آزار میدادند. اما در سن سی سالگی زرتشت به مکاشفاتی رسید. پس از این مکاشفه شروع به تعلیم مردم کرد. در ابتدا کسی به سخنان او گوش نمیداد و او بارها ناامید شد. در این میان روان پلید “انگره مینو” او را بارها وسوسه کرد که عبادت مزدا را کنار بگذارد، اما زرتشت در عقایدش پایدار بود.

اولین شخصی که دین زرتشت را پذیرفت پسرعموی زرتشت بود. سپس در یکی از سرزمین های شرقی ایران به دربار پادشاهی بنام گشتاسپ راه یافت و مدت دو سال سعی کرد تا این پادشاه را به دین خود درآورد. در ابتدا پادشاه تحت تاثیر “کارپانها” قرار داشت، که در اوستا کاهنانی دنیا دوست معرفی شده اند.

آنان به روش باستانی حیوانات را قربانی میکردند و به سحر و جادو اشتغال داشتند. “کارپانها” به ضد زرتشت پرداختند که موجب شد زرتشت دستگیر و زندانی شود. بعد از دو سال زرتشت با معجزه ای (درمان اسب محبوب پادشاه) حمایت همسر پادشاه را جلب کرد. ظاهرا زرتشت در سن ۴۲ سالگی توانست، گشتاسپ شاه را نیز پیرو دین خود کند.

زندگینامه زرتشت پیامبر (درگذشت)

درگذشت زرتشت بزرگ به تاریخ پنجم دی ماه برابر با روز خور از ماه دی است. تاریخ نگاران نوشته اند زرتشت پس از هفتاد و هفت سال از عمر خویش که بیشتر آن را برای هدایت و دادن خرد و آگاهی به مردمان صرف نموده بود روزی در آتشکده شهر بلخ مشغول عبادت بوده است. گشتاسب شاه کیانی و پسرش اسفندیار که از حامیان بزرگ وی بودند نیز برای رسیدگی به شهرهای دیگر از بلخ خارج می شوند و ارجاسب که دشمن دیرینه زرتشت و ایرانیان بود از این هنگام بهره برد و «توربراتور» فرمانده سپاه خود را با لشگری بسیار راهی بلخ که جزوی از ایران بود، کرد.

لشگر تورانی که همان ترکستان امروزی است دروازه های شهر بلخ را با تمام دلاوری ها مردم در هم شکستند و هنگامی که زرتشت با لهراسب و گروهی دیگر از یارانش مشغول عبادت به درگاه اهورامزدا بودند توسط سپاه بربر ترک های تورانی کشته می شود.

بیشتر بخوانید: معرفی کتاب اوستا / کتاب مقدس زرتشتیان

کتاب زرتشت پیامبر (اوستا)

برخلاف باور عموم، اوستا کتاب زرتشت نیست. این کتاب طی دوره‌های مختلف، توسط افراد گوناگون نگاشته شده است و تنها بخشی از سرودهای این کتاب را منتسب به شخص زرتشت می‌دانند. برخی پژوهشگران معتقدند که اوستا، برای مدت‌ها مکتوب نبوده و به‌ صورت شفاهی از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کرده است. در نظر عده‌ای نیز متون اوستا، باقی‌مانده از یک ادبیات غنی و شگفت‌انگیز محسوب می‌شود که بخش عمده آن در زمان حمله اسکندر از میان رفته است. به‌نظر می‌رسد که اوستا در ظاهر مکتوب خود توسط «تنسر»، موبد بزرگ زرتشتیان در دوران حکومت ساسانیان پدید آمده است. با دستور اردشیر اول، وی موفق شد که متون مذهبی زرتشتیان را در ۲۱ نسک (فصل) جمع‌آوری کند.

اکنون اوستا که قدیمی‌ترین نسخه موجود از آن در دانشگاه کپنهاگ حفظ می‌شود، کتاب مقدس پیروان آیین مزدیسنا و دانشنامه‌ای از ایران باستان است و در پنج بخش یا کتابچه مجزا در دسترس عموم قرار دارد.

بخش های کتاب اوستا

یسنه (یسنا)

یسنه یا یسنا یکی از نسک‌های کتاب اوستا است که در مراسمی به همین نام، توسط زرتشتیان خوانده می‌شود. این فصل از کتاب اوستا، در بر گیرنده گات‌ها نیز است. گات‌ها یا گاهان، سروده‌های منتسب به شخص زرتشت هستند که به زبان اوستایی گاهانی نگاشته شده‌اند. گات‌ها شامل ۱۷ سروده مجزا است که متنی بسیار پیچیده دارد و مفاهیم بنیادین آیین مزدیسنا را شامل می‌شود. این سروده‌ها، کهن‌ترین بخش کتاب اوستا به شمار می‌روند.

یشت

یشت‌ها مجموعه‌ای از ۲۱ سرود مذهبی در توصیف و ستایش عناصر مهم جهان از دیدگاه زرتشتیان و همچنین ادای دینی به خدایان کهن ایرانیان، همچون مهر و ناهید است. قدمت تمامی این سروده‌ها یکسان نیست و به دوره‌های مختلفی تعلق دارند.

وندیداد

وندیداد کتابچه‌ای در ۲۲ فرگرد یا فصل است که احکام فقهی و دینی آیین مزدیسنا را شامل می‌شود. وندیداد از واژه «وی‌ دئو داد» در زبان اوستایی ریشه گرفته است و به‌ قوانینی علیه پلیدی‌ها و دستورالعمل‌های آیینی و آداب بهداشتی زرتشتیان می‌پردازد.

ویسپرد

ویسپرد یکی دیگر از بخش‌های کتاب اوستا محسوب می‌شود که آموزه‌ها و تعلیماتی را در خصوص جشن‌های مذهبی زرتشتیان، اعمال روزانه آن‌ها، نمازها و … در خود جای داده است. این الحاق از اوستا، هرآنچه را که با ستایش‌ها و نیایش‌های پیروان آیین مزدیسنا پیوند دارد، در ۲۳ بخش یا کرده به آنان انتقال می‌دهد.

خرده اوستا

آذرباد مهراسپندان موبد موبدان زرتشتی در زمان شاپور دوم بود که به جمع‌آوری دعاها و سرودهای کوتاه مذهبی آیین مزدیسنا پرداخت و آنان را در یک مجموعه مجزا تدوین کرد. خرده اوستا در واقع گزیده‌ای از بخش‌های یسنه و یشت به شمار می‌رود.

امیدواریم که ازمطالعه این مقاله نهایت استفاده را برده باشید.
اگر درباره زندگینامه زرتشت مطلبی را میدانید که در این مقاله مطرح نشده، لطفا با ما و سایر همراهان
مجله اینترنتی تحلیلک
به اشتراک بگذارید.

مجله اینترنتی تحلیلک