اجزای ساختمان دندان چگونه است؟

ساختمان دندان از دو قسم تاج و ریشه تشکیل شده است که محل اتصال تاج و ریشه را طوق دندان می گویند. ساختمان تاج از سطح به عمق و یا از بیرون به داخل شامل مینا، عاج و پالپ (مغز دندان) است.

بیشتر ساختمان ریشه را عاج تشکیل می دهد که توسط لایه نازکی از سیمان پوشیده شده است و داخل آن کانال دندانی (پالپ) قرار دارد که اعصاب و عروق از آن عبور می کنند و به تاج دندان می رسند.

معرفی اجزای ساختمان دندان

مینا دندان

سخت ترین بافت دندان و همچنین بدن است که ۹۵ تا ۹۸ درصد آن از مواد معدنی تشکیل شده است. مینا سطح خارجی تاج دندان را می پوشاند. چون مینا به رنگ خاکستری و نیمه شفاف است، رنگ دندان به رنگ عاج زیر مینا بستگی دارد.

بیشتر بخوانید: ۶ علت بوی بد دهان

عاج دندان

قسمت اعظم بافت دندان را تشکیل می دهد که از تاج تا ریشه گسترش دارد. عاج بافت سختی است ولی از مینا نرم تر است.

عاج از کانال های بسیار کوچکی تشکیل شده است که در تمام ضخامت آن (از تاج تا ریشه دندان) از مغز دندان تا مینا امتداد دارند.

درون این کانال ها زائده هایی از سلول دندانی (ادنتوبلاست) قرار گرفته که کار این زوائد کمک به داشتن حس در دندان است و همچنین در بازسازی مواد دندانی داخل کانال شرکت می کنند. عاج نسج زنده است.

پالپ یا مغز دندان

شامل عروق و اعصاب و سلول ها و بافت های زمینه ای است که در فضای حفره داخلی دندان را پر می کند که این حفره یا کانال از انتهای ریشه تا تاج دندان گسترش دارد.

مغز دندان بافت نرمی است که حاوی عروق و اعصاب دندان است و داخل حفره باریک و ظریفی در وسط دندان قرار دارد.

این حفره از تاج شروع می شود و تا انتهای ریشه ادامه دارد، دیواره های این حفره را در تاج و ریشه به طور یکپارچه عاج تشکیل می دهد. در اصطلاح دندانپزشکی به مغز دندان پالپ می گویند.

اجزای ساختمان دندان

سیمان دندان

نوعی بافت سخت دندانی است که سطح ریشه را می پوشاند که اندکی نرم تر از عاج است و یک سر الیاف پریودنتال (نگهدارنده دندان) در آن دفن است.

بافت نگهدارنده دندان

ریشه دندان ها درون استخوان فکین قرار می گیرند که به این قسمت از استخوان فک، استخوان آلوئول گفته می شود.

به حفره محل قرارگیری دندان در استخوان آلوئول، ساکت دندانی (socket) گفته می شود.

دندان در ساکت استخوانی توسط الیافی (رشته ها) که یک سر آن ها درون سیمان سطح ریشه دندان و سر دیگر آن درون استخوان یا لثه دور دندان قرار گرفته است، به استخوان و لثه متصل است.

بیشتر بخوانید: تومور حاملگی دندان چیست و زمان مراجعه به دندانپزشک

اجزای ساختمان دندان

لثه

لثه بافت نرمی است که روی استخوان فکین و دور دندان را می پوشاند. لثه طبیعی و سالم به رنگ صورتی است و سطح آن حالت پوست پرتقالی دارد که این حالت وقتی لثه خشک می شود بهتر قابل رویت است.

لثه سالم دارای قوام نسبتا سفت است، قسمتی از لثه که دور تا دور دندان را در بر می گیرد لثه حاشیه ای نام دارد که این قسمت لثه بدون تکیه گاه استخوانی است و به آن لثه آزاد گفته می شود.

قسمتی از لثه که در فضای بین دو دندان قرار می گیرد پاپی نام دارد.

در سطح مجاور دندان لبه لثه حالت تیز یا به اصطلاح لبه چاقویی دارد. گرد و قرمز و نرم بودن این ناحیه نشانه التهاب لثه است. لثه آزاد در سطح پایین تر از لبه با دندان چسبندگی دارد.

و به این صورت شیار یا فضایی بین لبه آزاد لثه و دندان به وجود می آید که در حالت طبیعی ۲-۱ میلی متر عمق دارد که به آن شیار لثه ای (sulcus) می گویند.

در مواردی که بیماری لثه پیشرفته باشد عمق این شیار ممکن است به ۵-۴ میلی متر یا بیشتر برسد و دیگر نتوان با مسواک عمق شیار را تمیز نمود در این صورت با جرم گیری و جراحی لثه عمق این شیار کم می گردد تا قابل دسترسی برای تمیز کردن باشد.

بیشتر بخوانید: دندان قروچه در کودکان / عوارض آن و درمان دندان قروچه

با تشکر از دکتر احسان دره شیری

مجله اینترنتی تحلیلک