«علل گرایش به اعتیاد»
کمتر پدیده ای را می توان یافت که همانند اعتیاد جوامع بشری را مورد تهدید قرار داده باشد. معضل اعتیاد و روند رو به رشد آن زنگ خطر بزرگی را برای خانواده ها و جامعه به صدا درآورده است. آمارهای غیررسمی معتادان قابل هضم و درک نیست.
بـا وجـود خطـرات و عـوارض ناشی از اعتیاد هر روزه به شمار قربانیان این دام مرگبار افزوده می شود .لذا بر آن شدیم که به بررسی علل گرایش به اعتیاد بپردازیم.
آشنایی با علل گرایش به اعتیاد می تواند مانند یک زنگ هشدار عمل کرده و از بروز این بلای خانمان سوز پیشگیری کند.
با ما باشید؛ علل گرایش به اعتیاد
علل گرایش به اعتیاد
زمینه و علل گرایش به اعتیاد از شخصی به شخص دیگر متفاوت است و نمی توان علت واحدی را برای آن مشخص کرد. با این حال شرایط روحی و بحران های زندگی از عوامل مهمی هستند که می توانند زمینه اعتیاد به مواد مخدر را در افراد ایجاد کنند.
علاوه بر این، شرایط محیطی و اجتماعی مانند خانواده، دوستان و محل زندگی و… می توانند از علل گرایش به اعتیاد باشند.
بیشتر بخوانید: عوارض و تاثیر مواد مخدر بر بدن
۱۱ علت اعتیاد
از جمله مهم‌ترین علل گرایش به اعتیاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱) ژنتیک
گرایش به اعتیاد مساله ای است که می تواند ریشه زیستی داشته باشد. برخی از تغییرات ژنتیکی منجر به این می‌شود که برخی افراد نسبت به دیگران بیشتر تمایل به مصرف مواد مخدر داشته باشند و از آسیب پذیری بالاتری برای اعتیاد برخوردار باشند.
این گونه افراد معمولا سابقه خانوادگی بیشتری از اعتیاد را نشان می دهند.
بیشتر بخوانید: تاثیر ژنتیک بر اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر
۲) محیط اجتماعی
تحقیقات نشان می دهد که افراد تا حد زیادی از محیط زندگی خود و افرادی که بیشتر با آن ها در ارتباط هستند تاثیر می‌پذیرند. از همین رو محیطی که فرد در آن زندگی می‌کند نقش تعیین کننده ای در اعتیاد او دارد.
حتی اگر فرد در خانواده‌ای سالم زندگی کند و هیچ کدام از اعضای خانواده معتاد نباشند، محیط اجتماعی باز هم می تواند فرد را در معرض مصرف مواد مخدر قرار دهد.
۳) ضعف در مهارت های اجتماعی
نحوه تعامل فرد با جامعه و تاثیرپذیری دیگران نقش زیادی در گرایش به مصرف مواد مخدر دارد. معمولا افرادی که در خانواده های معتاد یا محیطی اجتماعی ناسالم زندگی می‌کنند احتمال مصرف مواد مخدر در آن ها بیشتر است.
بطور مثال یکی از مهارت هایی که باعث گرایش به اعتیاد می شود مهارت “نه گفتن” است. فردی که توانایی نه گفتن ندارد، نمی‌تواند خود را از اعتیاد مصون نگه دارد.
علل گرایش به اعتیاد
۴) ویژگی های شخصیتی
برخی از ویژگی های شخصیتی که معمولا ریشه های زیست شناختی دارند می‌توانند از علل گرایش به اعتیاد محسوب شوند.
از مهم‌ترین ویژگی های شخصیتی که در این زمینه می توان به آن ها اشاره کرد “هیجان خواهی” و “تکانشگری” است.
هیجان خواهی به معنای تمایل زیاد فرد برای تجربه رویدادهای هیجان انگیز است. هیجان خواهی بیش از حد اغلب باعث درگیری فرد در رفتارهای پرخطری نظیر اعتیاد و روابط جنسی محافظت نشده می شود.
تکانشگری به معنای انجام اقدامات آنی، بدون فکر و لحظه‌ای است. افرادی که تکانشگری بالایی دارند نمی‌توانند به عواقب رفتارهای خود فکر کنند. در واقع آنها از دوراندیشی بسیار کمی برخوردارند. همین مسئله باعث می‌شود که کمتر در برابر رفتارهای پرخطر از خود مقاومت نشان بدهند و در نتیجه بیش از سایرین در معرض ابتلا به مشکلاتی نظیر اعتیاد باشند.
بیشتر بخوانید: تاثیر اعتیاد بر خانواده و فرزندان
۵) خانواده های نابسامان و اعتیاد والدین
روابط نابسامان خانوادگی، اعتیاد والدین یا دیگر اعضای خانواده و اقوام می‌تواند تاثیر مستقیمی بر گرایش فرد به مصرف مواد مخدر داشته باشد.
موضوعات خانوادگی مانند طلاق، خیانت، چند همسری، مرگ یکی از والدین، نبود والدین و… می‌توانند احتمال اعتیاد به مواد مخدر را در فرزندان افزایش دهد.
علاوه بر این افرادی که والدین معتاد دارند بیش از دیگران در برابر اعتیاد آسیب پذیر هستند. جدا از مسئله دسترسی به مواد مخدر در این شرایط، والدین از طریق روش‌های دیگری نیز بر فرزندان اثر می‌گذارند که از جمله آن ها باید به موارد زیر اشاره کرد.
– ایجاد یک محیط پرتنش و استرس زا برای فرزندان که آسیب پذیری آنها را در برابر معضلات اجتماعی و روانشناختی نظیر اعتیاد افزایش می‌دهد.
– ایفای نقش به عنوان یک الگوی ناسالم و اثرگذاری بر فرزندان از طریق یادگیری مشاهده‌ای
– سوءاستفاده از فرزندان برای انجام اعمالی نظیر فروش مواد یا استعمال مواد مواد مخدر
علل گرایش به اعتیاد
۶) تاثیر دوستان
عضویت در گروه همسالان برای نخستین بار کودکان را در فرایندی قرار می دهد که بیشترین میزان جامعه پذیری به صورت ناخودآگاه و بدون هرگونه طرح سنجیده ای در آن انجام می پذیرد.
گروه همسالان برخلاف خانواده و مدرسه، کاملاً حول محور منافع و علایق اعضا قرار دارد. اعضای این گروه می توانند به جستجوی روابط و موضوع هایی بپردازند که در خانواده و مدرسه با تحریم مواجه است. تقریباً ۶۰ درصد موارد، اولین مصرف مواد مخدر به دنبال تعارف دوستان رخ می دهد.
یافتن دوست و تعامل آنها نیاز به مهارت های ارتباطی صحیح و مهارت‌های زندگی دارد که متاسفانه در جامعه امروز چندان به این مسئله توجه نمی‌شود.
خیلی وقت‌ها فرد به خاطر کمبود اعتماد به نفس کافی برای اینکه جلوی دوستانش کم نیاورد و به اصطلاح همرنگ جماعت ناسالم شود مبتلا به اعتیاد می‌گردد. اعتیاد به مواد مخدر بر اثر تاثیرپذیری از دوستان در میان نوجوانان، جوانان و دانشجویان بیشتر شایع است.
به همین دلیل علاوه بر آموزش درست، توجه والدین، معلمان و اساتید را می‌طلبد. شما می‌توانید با استفاده از تقویت مهارت‌های ارتباطی خود احتمال مبتلا شدن به اعتیاد به مواد مخدر را کاهش دهید.
بیشتر بخوانید: علت اعتیاد در نوجوانان / دلیل گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر
۷) دسترسی آسان به مواد مخدر
بر اساس تحقیقات انجام شده مشخص شده است که هرچقدر دسترسی افراد به مواد مخدر بیشتر و آسان تر باشد احتمال گرایش به اعتیاد نیز بیشتر می‌شود.
از همین رو افرادی که در خانواده های معتاد پرورش می‌یابند یا در محله‌هایی زندگی می‌کنند که به راحتی می‌توانند در آنجا از دیگران مواد تهیه کنند بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به اعتیاد هستند.
۸) ناتوانی در مدیریت هیجان
ناتوانی در مدیریت هیجان ها یکی از مهم ترین علل گرایش به اعتیاد است. درگیری با هیجانات شدید به خصوص هیجانات ناخوشایند نظیر غم، خشم و نفرت باعث می شود که افراد به فکر راه حل های سریع و موقتی برای فروکش کردن احساسات خود باشند.
مصرف مواد مخدر یا الکل یکی از راه های مخرب اما رایجی است که در بین افراد با مشکلات هیجانی رواج دارد.
علل گرایش به اعتیاد
۹) مشکلات روحی و روانی
بیماری‌ها و اختلالات روحی روانی، فشارهای عصبی، مشکلات و اتفاقات ناگواری که در زندگی رخ می‌دهد، احتمال گرایش به اعتیاد را در بسیاری از افراد افزایش می‌دهد. به خصوص زمانی که فرد از مهارت‌های مقابله‌ای لازم برای حل مشکلات برخوردار نباشد. همچنین وجود رفتارهای پرخطر در برخی از اختلالات نظیر بیش فعالی ریسک اعتیاد را بیشتر می‌کند.
بسیاری از افراد هنگام مواجه شدن با فشارهای روانی به دنبال راه حلی سریع برای حل مشکلات خود هستند و نمی‌توانند اضطراب موجود را تحمل کنند و ممکن است به سمت سیگار یا مواد کشیده شوند. مواد اعتیاد آور با ایجاد حالاتی نظیر آرامش یا سرخوشی در کوتاه مدت فشارها را از روی فرد بر می‌دارد اما به مرور با ایجاد وابستگی و اضطراب، فشارهای روانی فرد را چندین برابر می‌کنند.
۱۰) تربیت نادرست والدین
سبک تربیتی نادرست والدین به خصوص در دوره نوجوانی می تواند یکی از علل گرایش به اعتیاد در فرزندان باشد. در دوره حساس نوجوانی که فرزندان سعی می‌کنند از والدین فاصله بگیرند و به استقلال بیشتری دست یابند، سخت گیری بیش از حد یا بالعکس رها کردن کامل نوجوان می‌تواند بسیار آسیب زا باشد.
در این دوران پدر یا مادر وظیفه دارند در سبک تربیتی خود نوعی نظارت غیر مستقیم را اتخاذ کنند.
برای مثال آشنایی با دوستان فرزندتان، برقراری رابطه‌ای گرم با آنها و در ارتباط بودن با والدینشان می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید کنترل بیشتری روی مقوله “فشار دوستان” داشته باشید و به فرزندتان کمک کنید که در تله های مرتبط با اعتیاد گرفتار نشود.
۱۱) بیکاری
یکی از نتایج اشتغال، فقدان فرصت برای ارتکاب جرم است. بیکاری باعث می شود افراد اضطراب، افسردگی، ناامیدی و شکست را مدام در طول زندگی خود تجربه کنند و از همین رو بیکاری به طور غیر مستقیم یکی از علل گرایش به اعتیاد است.
فرد بیکار ممکن است به دلیل نداشتن درآمد به خرید و فروش مواد مخدر روی می آورد و برای خود شغلی کاذب ایجاد می نماید و در این میان به مصرف مواد مخدر نیز روی آورد. پس می توان نتیجه گرفت که بیکاری یک عامل زمینه ای است که می تواند در کنار عوامل دیگر، مانند فقر، موجب روی آوردن فرد به سوی اعتیاد گردد.
مجله اینترنتی تحلیلک
