نقش ویتامین A در فرآیندهای متابولیک انسانی

ویتامین محلول در چربی است که در بدن انسان ساخته نمی شود، بنابراین مصرف آن الزامی است. وجود آن برای سیستم دفاعی، پوشش دستگاه تنفسی و گوارشی، پوست و بینایی ضروری است.

ویتامین A (رتینول) یک ماده مغذی اساسی است که در مقادیر کمی برای عملکرد طبیعی سیستم بینایی مورد نیاز انسان است.

ویتامین A در دو سطح در بدن عملکرد دارد. اولین مورد در چرخه بینایی در شبکیه چشم است. دوم در همه بافت های بدن برای حفظ رشد و سلامت سلول ها.

کمبود ویتامین

در اکثر کشورهایی که کمبود ویتامین (VAD) A به عنوان یک مشکل جدی در سلامت عمومی شناخته شده است، سیاست هایی در مورد توزیع آن وجود دارد.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می کند که همه کودکان در سنین ۵-۵۹ ماهگی در صورت زندگی در جامعه ای که VAD یک مشکل بهداشت عمومی است، باید مکمل های حاوی ویتامین را دریافت کنند.

مکمل های ویتامین A برای نوزادان و کودکان ۱ تا ۵ ماهه

مکمل ویتامین A در نوزادان و کودکان ۱ تا ۵ ماهه هنوز توسط WHO توصیه نمی شود. تغذیه انحصاری با شیر مادر برای شش ماه اول زندگی به منظور دستیابی به رشد، پیشرفت و سلامت مطلوب تشویق می شود.

مکمل های ویتامین A برای زنان باردار به طور معمول توصیه نمی شود.

منابع ویتامین A

منابع حیوانی: جگر، قلوه بسیار غنی و گوشت و شیر و پنیر کمتر از آن ها ویتامین A دارند.

منابع گیاهی: در سبزیجات و میوه های سبز برگ و یا زرد رنگ مثل کدو تنبل، هویج، کدو سبز، اسفناج، سیب‌زمینی، برگ چغندر و… حاوی کاروتن هستند که در بدن تبدیل به ویتامین A می شود.

در نوزادان سطح ویتامین A ناکافی است. در بیماری های التهابی مثل عفونت های مزمن سطح آن کاهش می یابد. کمبود مصرف پروتئین و کمبود روی باعث کاهش آن می‌شود. در مادران باردار و شیرده احتمال کاهش آن زیاد است.

علائم کاهش ویتامین A

اسهال، خشک شدن پوست و لکه های پوستی، خشکی چشم، زخم قرنیه، شب کوری، کاهش رشد، آسیب پذیری نسبت به عفونت ها، کم خونی، عقب ماندگی ذهنی.

علائم مسمومیت

تهوع و استفراغ، سردرد، بی اشتهایی، خشک شدن و خارش پوست، شکاف گوشه لب، خشن شدن پوست و طاسی و…

توجه !

گاهی مصرف زیاد کاروتن در میوه های زرد رنگ مثل هویج و نارنگی منجر به زردی کف دست و پا می شود، که مشکلی ایجاد نمی کند.

کاروتنمی

کاروتنمی، حالت بالینی است که با زرد شدن کف دست و پا و صورت به دلیل افزایش سطح بتا کاروتن خون خصوصاً در کودکان ایجاد می شود. این حالت به دلیل مصرف فراوان مواد غذایی حاوی بتا کاروتن مانند هویج، کدو حلوایی، سیب زمینی شیرین و مرکبات و… ایجاد می‌گردد. این مورد، بیماری نیست و عوارض ندارد. فقط ممکن است با ایکتر (یرقان) اشتباه شود و مایه نگرانی والدین کودک گردد.

با تشکر از دکتر سید محمد سعید ناصری

مجله اینترنتی تحلیلک