غزل ۲۴۴ حافظ (معاشران گره از زلف یار باز کنید) به همراه شرح
شرح غزل ۲۴۴ حافظ / معاشران گره از زلف یار باز کنید
معاشران گره از زلف یار باز کنید
شبی خوش است بدین قصه اش دراز کنید
حضور خلوت انس است و دوستان جمعند
و ان یکاد بخوانید و در فراز کنید
رباب و چنگ به بانگ بلند می گویند
که گوش هوش به پیغام اهل راز کنید
به جان دوست که غم پرده بر شما ندرد
گر اعتماد بر الطاف کارساز کنید
میان عاشق و معشوق فرق بسیار است
چو یار ناز نماید شما نیاز کنید
نخست موعظه پیر صحبت این حرف است
که از مصاحب ناجنس احتراز کنید
هر آن کسی که در این حلقه نیست زنده به عشق
بر او نمرده به فتوای من نماز کنید
وگر طلب کند انعامی از شما حافظ
حوالتش به لب یار دلنواز کنید
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۲۴۴ حافظ (شرح غزل معاشران گره از زلف یار باز کنید)
معاشران گره از زلف یار باز کنید
شبی خوش است بدین قصه اش دراز کنید
ای دوستان گره از گیسوی یار باز کنید و با قصه باز کردن زلف یار شب خوش عاشقان را طولانی تر کنید.
معاشران: دوستان، هم نشینان
حضور خلوت انس است و دوستان جمعند
و ان یکاد بخوانید و در فراز کنید
مجلس انس دوستان همدل و یک رنگ حاضر و مهیاست و یاران همگی جمع هستند. و ان یکاد بخوانید و در را ببندید تا بیگانگان وارد نشوند و یا با خواندن آن از چشم زخم نهراسید و در را باز کنید.
و ان یکاد: بخشی از آیه ۵۱ سوره قلم که برای محفوظ ماندن از چشم زخم می خوانند.
فراز کردن: از اضداد است و در معنی باز کردن و بستن آمده است.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
رباب و چنگ به بانگ بلند می گویند
که گوش هوش به پیغام اهل راز کنید
رباب و چنگ به آواز بلند می گویند که پیام عارفان و صاحبدلان را با گوش جان و دل بشنوید و عمل کنید.
به جان دوست که غم پرده بر شما ندرد
گر اعتماد بر الطاف کارساز کنید
سوگند به جان دوست که اگر به لطف و عنایت خداوند اعتماد کنید به یقین غم عشق راز شما را برملا نخواهد کرد و رسوا نمی شوید.
کارساز: کنایه از خدا
میان عاشق و معشوق فرق بسیار است
چو یار ناز نماید شما نیاز کنید
میان عاشق و معشوق بسیار فاصله و تفاوت است. هرگاه معشوق ناز کرد ناز او را بکشید و با تمام وجود بخرید و به او ابراز نیاز و تمنا کنید.
ناز: عشوه
نیاز: خواهش و تمنا
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
نخست موعظه پیر صحبت این حرف است
که از مصاحب ناجنس احتراز کنید
نخستین پند و اندرز پیر مجلس انس و عشرت این است که از همنشین بد و نایاب دوری کنید.
مصاحب ناجنس: همنشین و دوست بد و نایاب
هر آن کسی که در این حلقه نیست زنده به عشق
بر او نمرده به فتوای من نماز کنید
هر کس که در این مجلس دلش به عشق زنده نیست هرچند به ظاهر زنده است ولی به فتوای من بر او نماز میت بخوانید.
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
وگر طلب کند انعامی از شما حافظ
حوالتش به لب یار دلنواز کنید
و اگر حافظ از شما احسان و بخششی طلب کند او را به لب شیرین معشوق دلربا حواله کنید.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
