معرفی کتاب نفس المهموم
درباره نویسنده
عباس بن محمدرضا قمی مشهور به شیخ عباس قمی و معروف به محدث قمی، از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری است که یکی از زبده‌ترین چهره‌های شیعه در حدیث، تاریخ و تبلیغ دانسته شده است.
وی نویسنده بیش از ۸۰ اثر به زبان‌های عربی و فارسی است.
آثار او در موضوعات مختلفی از جمله عقاید، فقه، شرح حال معصومان، رجال، تاریخ، مقتل، آداب و عبادات، ادعیه، اخلاق و ادبیات بوده است. مفاتیح الجنان از مهمترین آثار اوست.
شیخ عباس قمی، انگیزه خود از نگارش نفس المهموم را جمع‌آوری مقتل مختصر امام حسین (ع) با استفاده از روایات مورد اعتماد دانسته و این کار را نهایت آرزوی خود دانسته است.
محدث قمی در ذی الحجه ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم حضرت علی (علیه السلام) دفن شد.
معرفی کتاب نفس المهموم
درباره ترجمه ها
نفس المهموم را اولین بار میرزا ابوالحسن شعرانی با عنوان دمع السجوم به فارسی ترجمه کرد. وی در سال ۱۳۹۶قمری به تصحیح کتاب نفس المهموم اقدام و یک سال بعد آن را ترجمه کرد.
محمدباقر کمره ای نیز آن را در سال ۱۳۳۹شمسی با عنوان رموز الشهاده به فارسی ترجمه کرده است.
وی در این ترجمه، ترجمه کتاب نفثه المصدور شیخ عباس قمی را نیز افزوده است؛ چرا که آن را کامل‌کننده نفس المهموم دانسته است.
درباره کتاب نفس المهموم
نام این کتاب برگرفته از حدیث امام صادق (ع) است که فرمود: « نَفَسُ المَهمومِ لِظُلمِنا تَسبیحٌ وَ هَمُّهُ لَنا عِبادَهٌ وَ کِتمانُ سِرّنا جِهادُ فی سَبیلِ اللهِ» نفس کسی که به خاطر مظلومیت ما اندوهگین شود تسبیح است، اندوه بر ما عبادت است و کتمان و پوشاندن راز ما جهاد در راه خداست.
محدث قمی از آنجا که کتاب نفس المهموم، یادآور مصیبت‌های اهل بیت است، این نام را برگزیده است.
کتاب نفس المهموم، شرح فشرده‌ای از زندگی و مبارزات امام حسین (ع) است که از تولد شروع و با قیام توابین، خروج مختار و مرگ یزید پایان می‌پذیرد.
این کتاب از یک مقدمه درباره ولادت امام حسین (ع)، پنج باب و یک خاتمه تشکیل شده است:
باب اول: حاوی دو فصل درباره شجاعت، علم، فصاحت، زهد، تواضع و عبادت امام حسین(ع) و همچنین ثواب گریستن در عزای امام حسین و لعن قاتلان وی است. در این فصل چهل حدیث متبادر از معصومین نقل شده است که به چهل حدیث نفس المهموم معروف است.
باب دوم: حاوی رخدادهایی است که بعد از بیعت کردن مردم با یزید بن معاویه تا شهادت امام حسین (ع) اتفاق افتاده است. این باب مفصل‌ترین باب کتاب و در ۲۰ فصل تنظیم شده است.
باب سوم: درباره وقایع بعد از شهادت امام حسین(ع) است.
باب چهارم: درباره رویدادهای پس از شهادت امام حسین(ع) مانند گریستن آسمان، ناله فرشتگان و گریستن جنیان است.
باب پنجم: درباره فرزندان و زنان امام و فضلیت زیارت آنها و همچنین ستم حاکمان ظالم در تخریب بارگاه حسینی است.
در خاتمه کتاب نیز قیام توابین و قیام مختار شرح داده شده است.
* * *
شیخ عباس قمی در تالیف کتاب نفس المهموم از منابع زیر استفاده کرده است:
- ارشاد، نوشته شیخ مفید.
- المهلوف علی قتلی الطفوف، نوشته سید بن طاووس. این کتاب معروف به لهوف است.
- الکامل فی التاریخ، نوشته ابن اثیر جزری.
- تاریخ طبری، نوشته محمد بن جریر بن یزید طبری.
- مقاتل الطالبین، نوشته ابوالفرج اصفهانی.
- مروج الذهب و معادن الجوهر، نوشته علی بن حسین مسعودی.
- تذکره الخواص، نوشته سبط بن جوزی.
- مطالب السئول فی مناقب آل الرسول، نوشته محمد بن طلحه شافعی.
- الفصول المهمه فی معرفه الائمه، نوشته ابن صباغ مالکی.
- کشف الغُمَّه، نوشته علی بن عیسی اربلی.
- العِقد الفَرید، نوشته احمد بن محمد قرطبی مالکی.
- الاحتجاج، نوشته احمد بن علی طبرسی.
- مناقب ابن شهر آشوب.
- روضه الواعظین، نوشته فتال نیشابوری.
- مُثیر الاحزان، نوشته ابن نمای حلی.
- روضه الصفا، نوشته خاوندشاه.
- تسلیه المجالس، نوشته محمد بن ابی طالب موسی حسینی
برای مطالعه چهل حدیث کتاب نفس المهموم اینجا را کلیک کنید.
مجله اینترنتی تحلیلک
