تاملی بر آثار اصغر فرهادی

درباره الی

درباره الی فیلم چهارم اصغر فرهادی است که تاثیر زیادی در سینما و بین مخاطبان داشته است.

داستان درباره الی، مربوط به آشنایی دو جوان به نام احمد(شهاب حسینی) و الی(ترانه علیدوستی) است. احمد که سالها در آلمان زندگی می کرده و تازه از همسرش جدا شده است برای مدت کوتاهی به ایران آمده و از سپیده (گلشیفته فراهانی) دوست دوران دانشجویی اش می خواهد تا دختری را برای ازدواج به او معرفی کند.

سپیده، الی که مربی مهد فرزندش است را معرفی می کند. احمد، الی را می پسندد و برای آشنایی بیشتر ترتیب یک سفر سه روزه به شمال را می دهند. سفر با سه خانواده که هم دانشگاهی در رشته حقوق بودند آغاز می شود.

همه چیز خوب پیش می رود تا زمانی که‌ آرش، فرزند یکی از خانواده ها در دریا غرق می شود و الی برای نجات آرش وارد آب میشود و خودش غرق می شود. وقتی تصمیم می گیرند به خانواده الی خبر بدهند متوجه می شوند که الی نامزد داشته و به جز سپیده هیچ کس از این موضوع با خبر نبوده است. تشنج، ترس، عذاب وجدان، لحظه به لحظه بیشتر می شود.
با این اتفاق شخصیت ها لایه های پنهان خود را نشان می دهند.

علیرضا (صابر ابر) نامزد الی به شمال می آید و متوجه می شود که نامزدش به چه دلیل به این سفر آمده است. علیرضا می خواهد بداند که الی درباره او حرفی زده است یا نه و از سپیده که تنها شخص مطلع است می پرسد. سپیده به خاطر جمع منکر می شود و دروغ می گوید.

فیلم تماما در حال کشمکش و جنگ بین زندگی مدرنیته و سنتی است. فیلم به دو بخش قبل از مرگ الی و بعد از مرگ الی تقسیم می شود.

قضاوت ها و دروغ های کوچکی که تمام اتفاقات فیلم را رقم می زنند از بعد از مرگ الی مشخص می شوند. اما اصلی ترین قضاوت درست و دروغ نگفتن به گردن هیئت منصفه که همان مخاطب است می افتد.

بررسی و نقد المان های فیلم درباره الی

درباره الی اِلِمان های زیادی را به بیننده نشان می دهد. از اِلِمان رنگ؛ می توان به رنگ ماشین ها اشاره کرد که همرنگ پرچم ایران است. ویلای خراب که بیشتر شبیه به سرزمین اجدادی خودمان بعد از جنگ تحمیلی است. سه خانواده که نمادی از جامعه بعد از جنگ هستند و این خانواده ها هستند که جامعه را ساخته اند. خانواده هایی که می خواهند جامعه ای نو بسازند با ساختاری تازه اما این نگاه تازه با نگاهی که سالها بوده است در جدال است.

خانواده منوچهر (احمد مهرانفر) و نازی (رعنا آزادی ور) که قشر مرفه جامعه هستند، با هیچ‌ اتفاقی در جامعه کاری ندارند و یک نگاه متوسط به هر چیز دارند. خودشان را در هیچ‌ چیز دخالت نمی دهند. می خواهند از زندگی‌ لذت ببرند خوش باشند و به تعبیری می توان گفت اهل دل هستند. نه با غرب کاری دارند و نه با شرق. موافق و مخالف هیچ نوع طرز فکری نیستند. هر کس با هر عقیده ای در کنارشان لذت می برد. نه ضرر می کنند نه مورد سوال قرار می گیرند. به دنبال صلح هستند و همین خصوصیتشان در زندگی و رابطشان دیده می شود. رابطه خوبی دارند و در شرایط بحرانی کنار هم هستند.

در طرفی دیگر، خانواده پیمان (پیمان معادی) و شهره (مریلا زارعی) هستند که خانواده تجمل گرایی هستند. به دنبال ظاهر و پُز دادن هستند. قشر تندرو که با هر اتفاق خوب یا بد واکنش تند دارند. شوخی هایشان تند و کنایه های آنها نیز تند است. نمی شود گفت دقیقا عقایدشان به روی چه چیز بنا شده است؛ به وقتش خرد گرا، مدرن، روشنفکر هستند و به وقتش تمام اینها را زیر پا می گذارند. همه چیزشان در کلمه مانده و پوشالی و ظاهری است. شخصیت های متزلزل و ناپایداری دارند و به همین مقدار رابطه زناشویی شان متزلزل و ناپایدار است. در شرایط بحرانی این تزلزل کاملا مشهود می شود. در تربیت فرزند نیز موفق نبوده اند و نکته جالب در فیلم این است که اتفاق از این طبقه از جامعه سر می زند؛ غرق شدن آرش.

اصغر فرهادی در شناخت جامعه و مردم یک خُبره تمام عیار است. او به خوبی جامعه و مردم و خُلق و خوی آنها را می شناسد. سیاست، اقتصاد، فرهنگ و … را می شناسد و به خوبی به تصویر می کشد.

در مطلب بعدی به طبقات دیگر این خانه می رویم و نگاهی به بازی پانتومیم در میانه فیلم درباره الی می اندازیم که به نحوی فیلم کوتاه فیلم به شمار می رود.

مجله اینترنتی تحلیلک