مجله اینترنتی تحلیلک

جمعه/ 10 فروردین / 1403
Search
Close this search box.
حکایت سوم مقالت دبیری چهارمقاله - شرح حکایت چهارمقاله

چهارمقاله نظامی عروضی / حکایت سوم از مقالت دبیری

حکایت سوم مقالت دبیری چهارمقاله ...صاحب کافی اسمعیل بن عبّادالّرازی وزیر شهنشاه بود و در فضل کمالی داشت و ترسّل و شعر او برین دعوی دو شاهد عدل (1) اند و دو حاکم راست.

همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک بعد از سلسله مطالب گلستان سعدی، قابوسنامه قابوس بن وشمگیر و رساله عشق ابن سینا، در این مقال به «چهارمقاله» نوشته نظامی عروضی می پردازیم.

 

این مطلب به حکایت سوم مقالت دبیری چهارمقاله اختصاص دارد.

 

مقالت اول؛ در ماهیت دبیری و کیفیت دبیر کامل و آنچه بدین تعلق دارد

 

حکایت سوم

 

صاحب کافی اسمعیل بن عبّادالّرازی وزیر شهنشاه بود و در فضل کمالی داشت و ترسّل و شعر او برین دعوی دو شاهد عدل (۱) اند و دو حاکم راست، و نیز صاحب مردی عدلی مذهب بود و عدلی مذهبان بغایت متنسّک (۲) و متّقی باشند، و روا دارند که مومنی بخصمی یک جو جاودانه در دوزخ بماند، و خدم و حشم (۳) و عُمّال او بیشتر آن مذهب داشتندی که او داشت، و قاضیی بود بقم از دست (۴) صاحب که صاحب را در نسک (۵) و تقوای او اعتقادی بود راسخ، و یک یک برخلاف این از وی خبر میدادند و صاحب را استوار نمی آمد، تا از ثقات (۶) اهل قم دو مقبول القول گفتند که زمان خصومت که میان فلان و بهمان بود قاضی پانصد دینار رشوت بستد. صاحب را عظیم مستنکر (۷) آمد بدو وجه: یکی کثرت رشوت، و دوم از دلیری و بی دیانتی قاضی، حالی قلم بر گرفت و بنوشت: بسم الله الرحمن الرحیم ایُّهاالقاضی بِقُم قد عَزَلناکَ فَقُم. (۸)

و فضلا دانند و بلغا شناسند که این کلمات در باب ایجاز و فصاحت چه مرتبه دارد، لاجرم (۹) از آن روز باز این کلمه را بلغا و فصحا بر دلها همی نویسند و بر جانها همی نگارند.

 


 

  1. عادل
  2. عابد و پارسا
  3. خدمتکار و نزدیکان
  4. از جانب
  5. زهد ورزیدن
  6. معتمدان
  7. زشت و بد
  8. ای داور شهر قم! همانا تو را از کار برکنار کردیم، پس برخیز!
  9. ناچار

 

 

بیشتر بخوانید

چهارمقاله نظامی عروضی / مقدمه

چهارمقاله نظامی عروضی / مقالت اول؛ دبیری

چهارمقاله نظامی عروضی / حکایت اول از مقالت دبیری

چهارمقاله نظامی عروضی / حکایت دوم از مقالت دبیری

 

در این مطلب به حکایت سوم از مقالت دبیری چهارمقاله پرداختیم و در مطلب بعد به ذکر حکایتی دیگر از مقالت اول (در ماهیت دبیری و کیفیت دبیر کامل و آنچه بدین تعلق دارد) کتاب چهارمقاله نظامی عروضی می پردازیم.

 

در این سلسله نوشته ها به چهارمقاله تصحیح محمد قزوینی و به اهتمام دکتر محمد معین توجه شده است.

 

مجله اینترنتی تحلیلک

0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x