معرفی کتاب «تهران مخوف»
درباره نویسنده
مرتضی مشفق کاظمی (۱۳۵۶-۱۲۸۱) متولد تهران بود که در آلمان و فرانسه، حقوق و علوم سیاسی خواند و به نویسندگی، روزنامه‌نگاری و کارمندی در وزارت داخله و مالیه مشغول شد.
کودتای ۱۲۹۹ که سراغاز تحول و تغییر اساسی در جامعه‌ی ایران بود، مورد حمایت روشنفکران قرار گرفت تا آرمان‌هایی نظیر ایجاد دولت مدرن، تقویت ملی‌گرایی ایرانی، احیای مفاخر ایرانی، اصلاحات اداری، آزادی زنان، ارتقای نظم و امنیت و بهبود اوضاع اقتصادی که دغدغه‌ی اصلی مردم آن روزگار بود، تحقق یابد.
مشفق کاظمی نیز یکی از فعالان مشروطه‌خواه بود. نسل اول روشنفکران مشروطه به رهبری «تقی‌زاده»،«بهار»،«فروغی»، «دهخدا» و مشفق کاظمی با بررسی علل شکست مشروطه‌خواهی برای جلوگیری از آشفتگی و بحران در کشور، چاره را در حمایت از حاکمی مقتدر دیدند تا آبروی بر باد رفته‌ی ایران توسط قاجاریه را به آن برگرداند.
مشفق کاظمی حدوداً ۱۸ ساله بود که رمان تهران مخوف را با تاثیر از «الکساندر دوما»، «میشل زواگو» و «ویکتور هوگو» نوشت و چون پولی برای انتشارش نداشت، آن را برای روزنامه‌ی «ستاره ایران» فرستاد. «یادگار شب» جلد دوم و ادامه‌ی داستان تهران مخوف است.
«گل پژمرده» و «رشک پربها» از آثار دیگر اوست. مشفق کاظمی در سال ۱۳۵۰ کتاب «روزگار و اندیشه‌ها» را منتشر کرد؛ کتابی دوجلدی که شامل خاطرات اوست.
درباره کتاب «تهران مخوف»
کتاب تهران مخوف یکی از مهم ترین کتاب های نوشته و چاپ شده در زمینه ادبیات داستانی است. تهران مخوف در حقیقت نخستین رمان اجتماعی ایرانی به شمار می‌رود. رمانی که پیشتاز و نو آور است. مشفق کاظمی با تکیه بر اصول صحیح رمان نویسی و با محور قرار دادن زن، به مفاسد درونی جامعه ایران اواخر عهد قاجار و اوایل عهد پهلوی پرداخت. این رمان در دو جلد، جلد نخست به نام کتاب تهران مخوف و جلد دوم با عنوان یادگار یک شب چاپ شد. شیوه روایت این کتاب متکی بر داستان‌های عامیانه فارسی با نگاه به رمان‌های مدرن نظیر کنت مونت کریستو نوشته الکساندر دوما است.
مشفق کاظمی با توصیف فساد و فحشا و ناامنی اجتماعی در سال های پس از مشروطیت در واقع یاس عمومی ناشی از به نتیجه نرسیدن انقلاب مشروطه را بیان می‌کند.
رمان تهران مخوف، روایت‌گر زندگی طبقات مختلف اجتماعی در اواخر دوره قاجار است و مشفق کاظمی در آن شرحی از فساد سیاسی و تباهی اخلاقی آن دوران را در اختیار خواننده قرار می‌دهد در آن دوران دستگاه اداری قاجار بر اثر دخالت‌های بیگانگان، شورش‌های محلی، قیام‌های ملی‌گرایان و ضعف اقتصادی روند از هم پاشیدگی را طی می‌کرد.
داستان رمان حول عشق فرخ و مهین دور می‌زند اما نویسنده طی آن به علل انحراف مشروطه، روسپی شدن زنان و فساد اداره ها می‌پردازد. «فرخ» و «مهین» از کودکی با هم بزرگ شده و با هم انس گرفته‌اند و همدیگر را دوست دارند. «فرخ» سرگرم تحصیل است و کمتر فرصت می‌کند که به همبازی ایام کودکی خود بپردازد. روزگار می‌گذرد و عشق و علاقه این دو جوان به یکدیگر شدت می‌گیرد، اما وقتی که «فرخ» در پایان امتحانات به خانه عمه‌اش می‌رود، از ملاقات آنان جلوگیری می‌شود و…
تهران مخوف، تراژدی زنان ایرانی است که به فساد، جهل، تعصب، فحشا و فقر گرفتارند. در این کتاب برای اولین بار با رویکردی جامعه شناختی به فحشا به عنوان یک بیماری اجتماعی نگاه می‌شود.
برشی از کتاب «تهران مخوف»
عصر یکی از روزهای اوایل بهار که هوا صاف و در نهایت لطافت بود، در باغِ بزرگ و دلکشی واقع در شمال تهران منظره‌ی جالبی می‌گذشت. در این باغ که درختان سرو و گل‌های رنگارنگ و زیبایش با قامت رعنا و لطافت رخسار پری‌رویان رقابت می‌نمود، این دو کودک، یکی پسر و دیگری دختر در مقابل عمارت مسکونی باغ، سخت سرگرم بازی بودند و به‌هیچ چیز توجهی نداشتند. دختر بسی زیبا بود. گیسوان طلایی و چشمان آبی‌رنگ و بینی باریک و لبان نازک و سرخی داشت و در این موقع آثار خوشی زیادی در چهره‌اش هویدا و با علاقه‌ی مفرطی به بازی با همبازیش مشغول بود. پسر هم در وجاهت دست کمی ازو نداشت. موهای خرمایی حلقه حلقه و چشمان درشت میشی‌رنگ و ابروان کشیده و بینی کوچک به قیافه‌ی او جاذبه‌ی مخصوصی داده و آثار هوش و ذکاوت زیادی در چهره‌اش نمایان بود…
امیدواریم از خواندن کتاب «تهران مخوف» لذت ببرید و برای خواندن معرفی کتاب های دیگر به بخش معرفی کتاب مراجعه کنید.
مجله اینترنتی تحلیلک
