کوکداما متعلق به کشور ژاپن و تاریخچه ساخت آن مربوط به قرن هفدهم میلادی است. این نوع از نگهداری گیاهان با استقبال علاقمندان روبرو شده است.

کوکداما به معنای توپ خزه است. در زبان ژاپنی «کوکه» به معنای خزه و «داما» به معنای توپ است.

در واقع کوکداما یک نوع بونسای تغییر شکل یافته است و آویزان کردن این توپ خزه ای حس داشتن باغ های معلق ژاپنی را در خانه تداعی می کند.

ژاپنی ها با پوشاندن ریشه گیاهان مناسب برای کوکداما با گِل مخصوص و خزه و بستن نخ به دور آن، گلدان کروی شکل می سازند. امروزه بسیاری از مردم از کوکداما به دلیل شکل متفاوتش و اشغال نکردن فضای زیاد استقبال زیادی کرده اند.

کوکداما جایگاه خاصی را در دکوراسیون منازل پیدا کرده است.

شکل اولیه‌ی کوکداما درخت بونسای کوچکی است که در کاسه‌ای دست‌ساز و ساده قرار دارد و ایده‌ی اصلی آن به مکتب ژاپنی زیبایی‌شناسی به نام وابی‌سابی (Wabi Sabi) بر می گردد که به کامل نبودن طبیعت و زیبایی طبیعی آن اشاره می کند.

ویژگی‌های اصلی مکتب وابی سابی، سادگی، زمینی‌ بودن، نامرتبی و معمولی بودن است.

کوکداما در واقع بازتابی از اصول «وابی سابی» است و تاکید زیادی بر نشان دادن زیبایی گیاه دارد تا گلدان. برای همین کوکداما گلدان ندارد.

در زمان قدیم قسمتی از ریشه بونسای را از خاک بیرون می گذاشتند تا بخشی از زیبایی ریشه ها را هم نشان دهند. با گذشت زمان خزه هم به روی ریشه ها اضافه شد و به جای استفاده از درختان کوچک، از گیاهان خانگی و بوته ها استفاده شد و کم کم به گیاه کوکداما تبدیل شد.

گیاهان مناسب برای کوکداما

برای کوکداما می توانید تقریبا همه نوع گیاه از ارکیده گرفته تا گیاهان دارویی و آپارتمانی را استفاده کنید.

در رابطه با گیاهان مناسب توصیه می کنیم با توجه به کمتر بودن رطوبت ایران نسبت به کشور ژاپن، گیاهی را برای کوکداما انتخاب کنید که نیازهایشان مطابق با شرایط نوری، میزان رطوبت و دمای خانه تان باشد تا ماندگاری بیشتری داشته باشند.

لطفا برای خواندن ادامه مطلب روی عکس زیر کلیک کنید

آبیاری
آبیاری این مدل گیاه به دو دسته تقسیم می شود:

آبیاری کامل
آبیاری کامل زمانی صورت می گیرد که توپ شما کاملا سبک شده باشد.

به طوری که اگر آن را داخل یک ظرف پر از آب قرار بدهید، روی آب شناور خواهد شد و انقدر در آن ظرف باقی می ماند تا کامل سنگین شده و به زیر آب فرو رود.

آبیاری سطحی
آبیاری سطحی همان اسپری کردن آب روی برگ های گیاه و سطح توپ خزه ای است.

برخی گیاهان در هر نوبت آبیاری به آبیاری کامل نیاز دارند مانند گندمی.

و برخی گیاهان بعد از چند بار آبیاری سطحی، به آبیاری کامل نیاز دارند مانند پتوس.

نور
از لحاظ نور نگهداری کوکداما با سایر گیاهان گلدانی تفاوتی ندارد.

برای تعیین میزان نور مورد نیاز باید به نیاز نوری گیاهی که به سبک کوکداما کاشته شده توجه کنید.

یعنی نیاز نوری بنفشه آفریقایی که به سبک کوکداما کار شده نسبت به بنفشه آفریقایی گلدانی به یک میزان است.

کود
برای کوددهی کوکداما می توانید هم کود را به صورت محلول در آب، در زمان آبیاری کامل در اختیار گیاه قرار دهید و هم می توانید به صورت محلول پاشی در زمان آبیاری سطحی به گیاه برسانید.

هرس ریشه و ساقه در کوکداما چه زمانی انجام می‌شود؟

کوکداماهایی که رشد سریعی دارند مانند گندمی نیاز به هرس ریشه سالی دو بار و هرس ساقه سالی یکبار پیدا می کنند.

هرس باعث رشد بهتر و فرم زیباتر برای گیاه می شود.

البته در مقابل، گیاهی مثل پتوس در طول سال شاید اصلا نیازی به هرس نداشته باشد و این در گیاهان مختلف تفاوت دارد.

همچنین توجه کردن به زمان هرس از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

هرس باعث رشد بهتر گیاه می شود.

همچنین گیاه شما با هرس ظاهر و فرم زیباتری پیدا خواهد کرد.

لطفا برای خواندن ادامه مطلب روی عکس زیر کلیک کنید.

خزه ورقه ای را در آب خیس می کنیم.
نکته: اگر خزه‌ی ورقه ای در دسترس نبود از خزه‌ی معمولی استفاده کنید و برای خیس کردن آن آب را به مقدار زیاد بر رویش اسپری کنید.

پیت ماس و خاک بونسای را به نسبت ۷ (پیت ماس) به ۳ (بونسای) با هم مخلوط کنید. یعنی به ازای ۷ واحد خزه ۳ واحد خاک بونسای اضافه کنید.

مقدار کلی خاک و خزه بستگی به اندازه کوکداما و گیاهتان دارد. این دو ماده را به خوبی با هم مخلوط کنید تا تقریبا در همه‌جا ترکیب یکسانی حاصل شود.

علت استفاده از پیت ماس این است که رطوبت خاک را حفظ می‌کند و از خشک شدن سریع گیاه جلوگیری می‌کند.

در صورتی که پیت ماس نداشتید، می توانید از خزه‌ی معمولی هم استفاده کنید. حالا کم کم به آن آب اضافه کنید تا به صورت مخلوط یکدستی در بیاید.

در صورتی که گیاه در گلدان قرار دارد، آن را از گلدان خارج کنید و ریشه‌ی گیاه را تمیز کنید و اگر ریشه‌ها بلند است با قیچی مقداری از آن را کوتاه کنید.

حال مقداری از مخلوط گِل را دور ریشه بگیرید و دور تا دور ریشه را با توپ کوچکی از گِل بپوشانید. مقدار گِل به حجم ریشه‌های گیاه بستگی دارد.

نکته: برای ساخت کوکداما برای راحتی کار می‌توانید پس از قرار دادن ریشه‌ها درون گِل، دور آن را با یک پارچه نخی مانند تصویر زیر ببندید تا از ریختن آن جلو گیری و کار دورپیچی با خزه‌ها آسان شود.

خزه های ورقه ای را از آب بیرون آورید و با دست فشار دهید تا آب اضافی آن جدا شود.

حالا یک تکه خزه را دور تا دور ریشه بپیچید و بعد با نخ سیاه معمولی (خیاطی) دور آن بپچید تا محکم شود و در عین حال نخ هم دیده نشود.

کم کم تکه های دیگر از خزه را به روی گیاه اضافه کنید و با نخ محکم کنید.

این کار را تا آنجایی ادامه دهید که خزه ها شکل کاملا یکدستی پیدا کنند و کوکداما به شکل توپ در بیاید.

آنقدر نخ دور توپ بپیچید که هیچ خزه ای از آن نریزد و جای خزه‌ها کاملا ثابت شود. سپس خزه‌ها را با آب اسپری کنید.

لطفا برای خواندن ادامه مطلب بر روی عکس زیر کلیک کنید.

مجله اینترنتی تحلیلک