۱. در آن یک نماد معاملاتی به رغم برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت هایی با ۳ میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت ها، به علت عدم تقارن قیمت های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده) کمتر از ۵ درصد حجم مبنا باشد.

۲. کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

۳. کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

ماده۲۶: فهرست شرکت های مشمول گره معاملاتی توسط بورس استخراج و حداکثر تا پیش از شروع روز معاملاتی از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت رسمی شرکت به اطلاع عموم می رسد.

ماده۲۷: مقررات گره معاملاتی در مورد سهام شرکت هایی با سهام پایه کمتر از ۱۵۰ میلیون سهم با تشخیص مدیرعامل بورس می تواند اعمال نشود.

ماده۲۸: برای نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام بورس مشمول گره معاملاتی می شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش، با دامنه نوسان ۲ برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد انجام و سپس در حراج پیوسته معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.

تبصره: در صورت عدم انجام معامله از طریق حراج ناپیوسته، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.

چه شرکت‌هایی مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند؟

فهرست شرکت‌های مشمول گره معاملاتی توسط بورس استخراج و حداکثر تا پیش از شروع روز معاملاتی از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت رسمی TSETMC.COM (بخش پیام‌های ناظر بازار) به اطلاع عموم می‌رسد.

مقررات گره معاملاتی در مورد سهام برخی شرکت‌ها به تشخیص مدیرعامل بورس می‌تواند حداکثر تا ۵ روز کاری اعمال نگردد.

در نظر داشته باشید که برخی از شرکت‌ها ممکن است برخلاف قوانین بالا، مشمول رفع گره معاملاتی نشوند. در این شرایط ناظر بازار با توجه به نسبت P/E سهم، در نظر گرفتن معاملات مشکوک و حجم صف ساختگی سهم، ممکن است از مشمول کردن نماد جلوگیری کند.

ماده واحده: در صورت قرار گرفتن شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ (یک‌صد و پنجاه) میلیارد ریال در گره معاملاتی، رفع گره و عدم اعمال حجم مبنا با پیشنهاد مدیریت بازار بورس تهران همراه با ذکر دلایل مربوطه و تأیید مدیرعامل شرکت بورس صورت می‌پذیرد.

فرار مقررات

در ماده ۲۷ قانون معاملات بورس آمده است: شرکت‌هایی که سهام پایه کمتر از ۱۵۰ میلیون سهم دارند، در صورتی که مدیرعامل بورس صلاح بداند، می‌توانند قوانین و مقررات گره معاملاتی را رعایت نکنند.

بدیهی است که بسیاری از شرکت‌ها سعی می‌کنند با استفاده از این قانون از دیگر مقرراتی که درباره این مشکل است، فرار کنند. این مشکل تنها مختص کشور ما نیست. هر از گاهی اخباری از داشتن چنین قوانینی در کشورهای دیگر به گوش می‌رسد. این مشکل به دلیل نظام سرمایه محور در کشورها است. بنابراین اصلاح تفکر خود محور از اهمیت بالایی در این باره برخوردار است.

دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی

نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام سازمان بورس مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد بازگشایی شده و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می‌شوند. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف‌ شده از طریق حراج ناپیوسته است. برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه نمایید:

به‌ عنوان‌ مثال فرض کنید یک نماد از بازار اول بورس که دارای نوسان قیمت ۵ درصدی است به مدت ۱۰ جلسه معاملاتی متوالی با صف خرید همراه شود. بر اساس شرایط ایجاد گره معاملاتی که در بخش‌های پیشین توضیح داده شد، این نماد مشمول رفع گره معاملاتی بوده و در روز معاملاتی بعدی در زمان پیش گشایش با نوسان ۱۰ درصدی عرضه می‌شود.

در مدت‌ زمان ۳۰ دقیقه از زمان پیش گشایش تا گشایش کشف قیمت صورت می‎‌گیرد و پس‌ از آن بر اساس قیمت کشف‌ شده، معاملات سهم ادامه پیدا می‌کند.

شایان‌ ذکر است که حداکثر به مدت ۵ روز معاملاتی متوالی، حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی این نماد که مشمول رفع گره معاملاتی شده در نظر گرفته نمی‌شود؛ بنابراین کوچک‌ترین تغییری در قیمت سهم بدون توجه به حجم معاملات آن، قیمت پایانی را تغییر می‌دهد.

 

گره معاملاتی وضعیتی سخت برای سهام شرکت است. در این زمان سهام به سختی معامله و خرید و فروش می‌شود. به همین منظور قانون راه‌هایی برای گشایش در کار معاملاتی در نظر گرفته است.

البته این قانون استثناهایی هم دارد که در این مقاله ذکر شده‌اند. دقت داشته باشید که لیست شرکت‌هایی که در این گره گیر افتاده‌اند حداقل تا قبل از روز معاملاتی در اختیار شما قرار می‌گیرند.