همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک، در این بخش قصد داریم با معرفی اماکن گردشگری ایران در خدمت شما باشیم. امیدواریم که شما عزیزان بتوانید به این اماکن زیبا سر بزنید و خوشحال می شویم که تجربه های خودتان را با ما به اشتراک بگذارید. این مطلب به معرفی قلعه فلک الافلاک در استان لرستان اختصاص دارد.
قلعه فلک الافلاک کجاست ؟
قلعه فلک الافلاک یکی از مشهورترین جاذبه های گردشگری استان لرستان است که در خرم آباد قرار دارد. براساس منابع تاریخی، بنای اولیه این قلعه به زمان شاپور اول ساسانی در قرن سوم میلادی باز می‌گردد. ساسانیان در حدود منطقه کنونی خرم‌آباد، شهری با نام شاپورخواست ساختند و از این دژ به عنوان مرکز حکومتی و نظامی استفاده می‌کردند. شاپورخواست بعدها ویران و در حدود سده هفتم هجری قمری، شهر خرم‌آباد فعلی به جای آن بنا شد.
قلعه فلک الافلاک در کدام شهر است: قلعه فلک الافلاک بر روی تپه ای در استان لرستان و در ارتفاع ۲۳ متری از سطح شهر خرم آباد قرار گرفته است، بنابراین این قلعه کاملا بر روی شهر اشراف دارد. مساحت کلی قلعه ۵۳۰۰ متر مربع است.
وسعت تقریبی قلعه فلک الافلاک ۵۳۰۰ مترمربع است و دارای ۸ برج، ۲ صحن و ۳۰۰ جان‌پناه است. فضای داخلی قلعه به ۴ تالار نسبتاً بزرگ پیرامون و تعدادی تالار و اتاق تقسیم شده است. ارتفاع بلندترین دیوار تا سطح تپه ۲۳ متر است. مصالح به کار رفته در ساخت این قلعه، سنگ، آجر، خشت و ملات گچ و آهک است.
قلعه فلک الافلاک لرستان
ورودی بنا در سمت شمال و در بدنه برج جنوب غربی تعبیه شده که پس از گذر از راهروی ورودی، به حیاط اول متصل می‌گردد. در گوشه شمال شرقی حیاط اول یک حلقه چاه آب به عمق ۴۰ متر وجود دارد که آب مورد نیاز ساکنان قلعه از آن تأمین می‌شده است.
در صحن اول با ابعادی بیش از ۲۲.۵ در ۳۱ متر شاهد هشت اتاق هستیم. در ضلع شمالی این صحن، یک حمام وجود دارد که تا همین اواخر از آن استفاده می‌شده و هنوز می‌توان آثاری از آن را مشاهده کرد. در نزدیکی حمام و در ضلع شمال شرقی صحن اول، یک چاه آب قدیمی به عمق ۴۰ متر حفر شده تا آب مورد نیاز قلعه و حمام تأمین شود. امروزه نیز در این چاه آب وجود دارد. بعد از عبور از یک راهروی ۲۲ متری وارد صحن دوم با ابعاد ۱۲ در ۲۹ متری می‌شویم که در اطراف آن ۱۶ اتاق قرار گرفته است.
امروزه در صحن دوم موزه مردم شناسی برپا می‌شود. بهتر است اشاره کنیم، هر دو صحن موجود در قلعه توسط چهار برج از چهار طرف احاطه شده‌اند. در زیر قلعه چشمه آب بزرگی معروف به چشمه گلسان قرار گرفته است که از دامنه‌های شمالی تپه سرچشمه می‌گیرد.
قلعه فلک الافلاک در منابع تاریخی مکتوب، با نام های متفاوتی چون دژ شاپور خواست، سابرخاست، دزبر و قلعه خرماباد یاد شده است. نام «فلک الافلاک» (به معنای سپهر سپهران)، عنوانی است که از دوره قاجاریه برای این قلعه در نظر گرفته شد و از آن روزگار تا به حال باقی مانده است. در واقع وجه نامگذاری این بنا، شاید به دلیل وجود دوازده برج قلعه که اشاره‌ای به دوازده برج فلکی دارد، باشد.
علاوه بر این نام قلعه ممکن است استعاره‌ای از دست نیافتنی بودن آن باشد. این قلعه در دوره‌های گوناگون، دستخوش تغییر و تحولات متعددی شده است که بیشترین این تحولات مربوط به دوره صفویه تا قاجار است.
این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود، در قرن چهارم هجری قمری به مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه تبدیل شد. قلعه فلک الافلاک در زمان حکومت خاندان بدر (قرن چهارم هجری قمری)، به عنوان خزانه سلطنتی کاربرد داشته و در زمان اتابکان لر کوچک و والیان لرستان در دوره صفویه و قاجاریه، مقر حکومتی بود. در دوره پهلوی اول و دوم، کاربرد این قلعه به ترتیب پادگان نظامی و زندان سیاسی بوده است.
بیشتر بخوانید: پل معلق مشگین شهر اردیبل / بزرگترین پل کابلی خاورمیانه
موزه مردم شناسی قلعه فلک الافلاک
در موزه مردم شناسی، می‌توان انواع لباس‌های قدیمی، آداب و رسوم کهن و جلوه‌های فرهنگی و زندگی بومی موجود در منطقه لرستان را در قالب گالری عکس، ماکت‌های ساخته شده از زنان و مردان عشایر و روستایی، سالن موسیقی، سالن شکار، سالن نان، سالن بافت‌های بومی، سالن مشاغل و ظروف، سالن نمایش و سالن عروسی و سالن سوگواری مشاهده کرد. همچنین در این موزه سنگ قبرهای جالب باقی مانده از دوران پیشین نیز به نمایش درآمده است که می‌تواند در نوع خود جالب باشد.
موزه باستان شناسی قلعه فلک الافلاک خرم آباد
در موزه باستان شناسی می‌توان اغلب اشیا و آثار قدیمی کهن و کشف شده در استان لرستان را شامل مفرغ، ظروف سفالی و سنگی متعلق به هزاران سال پیش از میلاد مسیح را مشاهده نمود. بسیاری از آثار به نمایش گذاشته شده در این موزه مربوط به دوران هخامنشیان است، بنابراین با مشاهده این آثار می‌توان با فرهنگ و تمدن چند هزارساله لرستان به خوبی آشنا شد.
خوشبختانه استقبال از قلعه فلک الافلاک در تعطیلات و مخصوصاً ایام عید بسیار زیاد است و توجه مسئولان به این قلعه باعث شده است مردم سراسر کشور با بخش عظیمی از تاریخ و فرهنگ مردم لرستان آشنا شوند.
مجله اینترنتی تحلیلک
