ارتباط مزاج افراد با سیستم ایمنی بدن چگونه است؟
بحث مزاج و مزاج شناسی یکی از مهم ترین مباحث طب سنتی است و اولین قدم در طب سنتی چه برای حفظ سلامتی و چه درمان، تشخیص طبع فرد است.
مزاج فرد در ابتلای او به انواع بیماری ها مؤثر است. بنابراین با شناخت کامل مزاج ها می توان بسیاری از بیماری ها را درمان کرد.
پس از شناخت مزاج هر فرد، در صورت بیماری، توصیه هایی مبنی بر مصرف یا پرهیز از مصرف برخی مواد غذایی به وی می شود و تعدیل مزاج و رعایت توصیه های مزاجی باعث تقویت سیستم ایمنی می گردد.
مروری بر مبحث مزاج و اخلاط
از منظر طب سنتی ایرانی اندام های انسان از فعل و انفعالات بین چهار خلط یعنی دم، صفرا، سودا و بلغم به وجود آمده‌اند و این اخلاط در خون فرد نیز جریان دارد.
کیفیات اربعه در این اخلاط به شکلی گرمی و رطوبت برای دم، گرمی و خشکی برای صفرا، سردی و رطوبت برای بلغم و سردی و خشکی برای سودا ظهور پیدا کرده است.
همه انسان ها دارای یک مزاج ذاتی یا جلبی هستند که برآیندی از مزاج تک تک اندام های او است. کیفیت و کمیت این چهار خلط در یک بدن و چگونگی نسبت و تناسب آن ها با هم مزاج یک عضو و در نهایت مزاج بدن یک فرد را مشخص می کند.
مثلاً در یک بدن همیشه میزان خلط های صفرا و سودا بسیار کمتر از دم و بلغم است، اما ممکن است بدن دیگری سودا یا صفرا را به میزان بیشتری در خود داشته یا تولید نماید. بنابراین مزاج کلی یک بدن با بدن دیگر از این اختلاف مقدار، تبعیت خواهد نمود.
مزاج انسان ها به نه گروه تقسیم می شود:
سرد، گرم، مرطوب، خشک
گرم و تر، گرم و خشک، سرد و مرطوب، سرد و خشک
معتدل
اعضای هر کدام از نه گروه، باز با هم در شدت بروز کیفیات و اثر اخلاط اختلاف دارند.
امروزه مزاج بدن را به اعتبار آن خلطی که تمایل به غلبه از حد طبیعی خود دارد، نام گذاری می نمایند. یعنی دموی برای گرم و مرطوب، صفراوی برای گرم و خشک، بلغمی برای سرد و مرطوب و سوداوی برای سرد و خشک.
در روانشناسی به ترتیب به آن ها تیپ تنفسی، تیپ کبدی، تیپ لنفاوی و تیپ عصبی اطلاق می گردد.
رابطه مزاج با دفاع آنتی اکسیدانی بدن
افزایش یکی از این اخلاط در بدن خصوصیات، توانایی های منحصر به فرد و یا حتی نقطه ضعف‌هایی برای آن بدن تحمیل نموده و او را در معرض ابتلا به بیماری های خاص قرار می دهد.
افرادی که دموی هستند دارای متابولیسم (سوخت و ساز) پایه بالا، هضم و جذب قوی و تمایل به ذخیره و انباشت بیشتر مواد نسبت به دفع آن ها دارند.
در یک صفراوی متابولیسم پایه بالا، هضم و جذب بالا اما تمایل به دفع بیشتر از انباشت است.
در یک بلغمی متابولیسم ضعیف‌تر، هضم و جذب کمتر و تمایل به انباشت بیشتر از دفع است.
در یک سوداوی متابولیسم پایه بسیار کمتر از بقیه و هضم و جذب هم بسیار پایین‌تر بوده و تمایل به دفع رطوبت و رسوب مواد خشک بالاست.
ارتباط مزاج افراد با سیستم ایمنی بدن
افراد گرم مزاج دارای فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک محیطی بیشتر و فعالیت سمپاتیک فوق کلیوی کورتیکوستروئید فوق کلیوی و سیستم عصبی پاراسمپاتیک (غیرارادی) کمتری نسبت به افراد سرد مزاج هستند.
همچنین مزاج با افزایش نسبت سردی به گرمی، تمایل به آنتی بادی و واکنش آلرژیک بسیار زیاد می شود که در تمایل به مزاج شدیداً گرم این بیشتر می شود.
در کل می توان گفت افراد گرم مزاج کبد و سلول های ایمنی فعال تری نسبت به سرد مزاجان دارند.
بیشتر بخوانید: کاربرد مزاج شناسی در زندگی
تأثیر حالات روانی و مزاج ها بر سیستم ایمنی بدن
وضعیت روانی انسان می تواند وضعیت دفاعی سلول های ایمنی را افزایش دهد و روند درمان بسیاری از بیماری های مزمن را تحت تاثیر قرار دهد. با شناخت مزاج و وضعیت روانی هر فرد می توان تأثیر این حالات را بر روی وی پیش‌بینی کرد و زمینه بهبود و کنترل عواطف و حالات روحی او را فراهم کرد.
شخصی که مزاجش سرد و خشک است، غم و اندوه و ماتم، اثرات سوء بر وی دارد و حتی می تواند او را تا سر حد بیماری ببرد و اگر سوء مزاج سوداوی داشته باشد، علائم او را تشدید می کند.
یا مثلاً شخصی که مزاج گرم و خشک دارد یا مبتلا به سوء مزاج صفراوی است باید سعی کند کمتر در شرایطی قرار بگیرد که موجب هیجان و یا خشم او شود.
نکات پایانی ارتباط مزاج افراد با سیستم ایمنی بدن
بدن های با طبع سرد یعنی سرد، سرد و خشک و سرد و تر خصوصا سرد و خشک ها نیاز به ممارست بیشتری برای اصلاح کمیت و کیفیت آنتی اکسیدان‌های خود داشته و در شرایط استرس، دفع آنتی اکسیدانی بیشتری خواهند داشت که این موضوع در کنار این امر اهمیت خواهد داشت که این بدن ها ظرفیت آنتی اکسیدانی پایینی هم دارند.
افرادی که مزاج گرم دارند متابولیسم بالاتری دارند؛ فشار خون و تیروئید آن ها در محدوده طبیعی پرکارتر است و فعالیت سیستم سمپاتیک آن ها بیشتر است.
در مقابل افراد سرد مزاج درون‌گرا بوده، متابولیسم بدنی پایین‌تری دارند و به سرما حساس هستند.
افراد گرم مزاج اگر زیاده‌روی در مصرف گرمی جات، خواب کم و استرس زیاد داشته باشند، دچار ضعف در سیستم ایمنی بدن می شوند.
افراد سرد مزاج نیز با افراط در مصرف مواد غذایی دارای طبع سرد، دچار ضعف در سیستم ایمنی بدن می شوند.
درباره مزاج عرضی که در طول زندگی و به علت سبک زندگی بر مزاج ذاتی تاثیر می گذارد باید گفت که غلبه سردی، خصوصا سردی و خشکی (خلط سودا) بر مزاج های نه گانه در کل می تواند در ترتیب دفاع آنتی اکسیدانی بدن موثر باشد.
بیشتر بخوانید: مزاج شناسی و سلامت مو و توصیه های طب سنتی
با تشکر از دکتر حماسه تواهن
مجله اینترنتی تحلیلک
