اولین سینمای ایران
ورود نخستین دستگاه سینماتوگراف به ایران در سال ۱۲۷۹ هجری خورشیدی توسط مظفرالدین شاه سر آغازی برای سینمای ایران به حساب می‌آید.
نخستین فیلم صدادار فارسی، فیلم دختر لر بود که در سال ۱۳۱۲ خورشیدی توسط اردشیر ایرانی ساخته شد.
تبریز مهد سینما و تئاتر ایران بوده است.
نخستین سالن سینمای ایران در سال ۱۲۷۹ (۵ سال پس از اختراع جهانی آن توسط برادران لومیر) با نام «سینما سولی» که توسط کاتولیک‌ها در شهر تبریز تأسیس شده بود، آغاز به کار کرد.
تا سال ۱۳۰۹ هیچ فیلم ایرانی ساخته نشد و اندک سینماهای تأسیس شده به نمایش فیلم‌های غربی که در مواردی زیرنویس فارسی داشتند، می‌پرداختند.
نخستین فیلم بلند سینمایی ایران به نام آبی و رابی در سال ۱۳۰۹ توسط اوانس اوگانیانس ساخته شد.
چهار سال بعد اولین سینمای عمومی در تهران را میرزا ابراهیم خان عکاس‌باشی افتتاح کرد. سپس مهدی خان روسی سالنی را در خیابان علاءالدوله و سپس در خیابان لاله‌زار افتتاح کرد. اما اولین سالن رسمی و حرفه‌ای سینمای ایران که به طور منظم فیلم پخش می‌کرد، در سال ۱۳۰۵ خورشیدی به نام «گراند سینما» و به دست علی وکیلی در تهران ساخته شد.
در سال ۱۳۰۸ خورشیدی نیز چند سالن سینما در تهران ساخته شد. سینما «ایران» در لاله‌زار، سینما «مایاک» و سینما «سپه» که ظرفیت بیش از ۱۱۰۰ نفر را داشت.
تنها کسی که توانست سینما را به معنی امروزی در ایران همگانی کند، شخصی ارمنی بود به نام «آرداشس باتماگرایان» (معروف به اردشیرخان ارمنی) که در سال ۱۲۹۱ش در خیابان علاءالدوله سالن باز کرد و با پخش سریال های تارزان محبوبیتی همگانی یافت.
از اقدامات مهم او، تفهیم فیلم های خارجی به ایرانیان بود، چه در آن زمان آشنایی با زبان خارجی متداول نبود و اردشیر خان با آوردن یک مترجم که به بیان صحنه‌های فیلم و ترجمه جمله‌های زیرنویس می‌پرداخت و آوردن گروهی نوازنده که به نواختن موسیقی متناسب با صحنه‌های فیلم می‌نواختند، قدمی مؤثر در مردمی شدن سینما برداشت.
از جمله اقدامات دیگر او ایجاد بوفه در سالن سینما بود که بر جذابیت سالن سینما و استفاده از آن به عنوان یک تفریح شادی بخش خانوادگی افزود.
در تیر ۱۲۹۴ اردشیرخان سالن «مدرن سینما» و در سال ۱۲۹۶ سالن «خورشید» را افتتاح کرد، اما بعدها به دلیل اختلاف و درگیری با نظمیه تعطیل شد.
مجله اینترنتی تحلیلک
