اصطلاحات فنی در عکاسی (قسمت اول)

در عکاسی معمولا با اصطلاحات فنی مواجه می شویم که برایمان بیگانه هستند. آنهایی که با عکاسی سر و کار دارند، کمتر و آنهایی که با رشته عکاسی مرتبط نیستند، در صورت برخورد با این اصطلاحات غریبه هستند.

در این قسمت به توضیح برخی از آن اصطلاح ها پرداخته ایم، با ما همراه باشید.

اصطلاحات فنی در عکاسی

سنسور فول فریم دوربین‌های دیجیتال اس‌ال‌آر

سنسور (سنسور تصویر، گیرنده تصویر یا حس گر تصویر) فول فریم دوربین‌های دیجیتال اس ال آر (Full-frame digital SLR) به سنسورهای دوربین دیجیتال اطلاق می‌شود که ابعاد آن ۳۶×۲۴ میلی‌متر (مساحتی معادل ۸۶۴mm2) است. این ابعاد، مشابه ابعاد فیلم های ۳۵ میلی‌متری (یا همان فیلم ۱۳۵) در دوربین های آنالوگ است. بسیاری از دوربین‌های حرفه‌ای و گران‌قیمت دنیا، اکنون به این سنسور مجهز هستند.

از مزایای سنسورهای فول‌فریم نسبت به سنسورهای APS_C (سامانه پیشرفته تصویر نوع سی) زاویه دید بازتر آن‌ها است. ضمن اینکه اگر فاصله تا سوژه و ضریب اف در دو دوربین فول‌فریم و APS-C یکسان باشد، عمق میدان در فول‌فریم کمتر از APS-C خواهد بود. همچنین عموماً تعداد پیکسل‌ها در این سنسورها بیش از تعداد پیکسل‌های سنسورهای APS-C است.

از عیوب آنها هم می‌توان به قیمت تمام شدهٔ بالایشان اشاره کرد.

برخی از دوربین هایی که دارای این سنسور هستند:

در برند کانن دوربین های کانن یی اواس _۱ دی اس مارک ۳، کانن یی اواس ۵ دی مارک ۲، کانن یی اواس ۵ دی، کانن یی اواس _۱ دی اس، کانن یی اواس ۱ دی مارک ۲ و جدیدا کانن یی اواس _۱ دی ایکس، کانن یی اواس ۶ دی را می توان نام برد و در برند نیکون می توان نیکون دی ۷۰۰، نیکون دی ۳ اس، نیکون دی ۳ ایکس و نیکون دی ۳ را نام برد.

زاویه دید

زاویه دید (Angle of view)، زاویه‌ای است که لنز می‌تواند صحنه رو به‌ روی خود را ببیند؛ اگر خطی فرضی از لنز به دو انتهای منظره‌ای که دیده می‌شود، ترسیم کنیم، زاویهٔ بین این دوخط، زاویهٔ دید خواهد بود.

زاویهٔ دید را فاصله کانونی مشخص می‌کند و هر چه فاصله کانونی بیشتر باشد، زاویهٔ دید کوچک‌تر و هر چه فاصله کانونی کمتر شود، زاویهٔ دید بزرگ‌تر می‌شود.

تعادل رنگ سفید

تعادل رنگ سفید (White Balance) یا تعادل رنگ (Color Balance) اصطلاحی است که در عکاسی، تصاویر دیجیتالی و چاپ به کار می‌رود و عبارت است از روند اصلاح رنگ‌ها که در این روند تن رنگ سفید که ممکن است تمایل به برخی رنگ‌های دیگر داشته‌ باشد، تبدیل به سفید کامل می‌شود و سایر رنگ‌ها نیز به تناظر آن اصلاح می‌شوند.

در ایجاد تعادل رنگ سفید، رنگ‌های یک تصویر به گونه‌ای تغییر داده می‌شوند که رنگ‌های خنثی (سفید، خاکستری و سیاه) به صورت خنثی و بدون ناخالصی رنگی ( color cast) رویت شوند. این کار به منظور ایجاد تصاویر طبیعی‌تر و همگام کردن آن‌ها با ادراک انسانی از رنگ‌ها انجام می‌شود.

شایان ذکر است که برای به دست آوردن نتایج درست در هر گونه تنظیم رنگ، باید محیط کار و وسایل مورد استفاده خود بر اساس یک استاندارد تنظیم (کالیبره) شده باشند، که خود این تجهیزات موجب ادراک نادرست رنگ‌ها یا تنظیمات نادرست نشوند.

در اغلب دوربین های دیجیتال امکانی برای انتخاب کردن تنظیمات تعادل رنگ سفید وجود دارد. این تنظیمات می‌توانند به صورت خودکار (AWB-Auto White Balance) یا دستی توسط کاربران روی دوربین یا کامپیوتر انجام شوند.

با توجه به اینکه اطلاعات از پیش تعیین شده برای محاسبهٔ خودکار تراز سفیدی، از شرایط معمول و نورهای متداول تهیه شده‌ است، در برخی موارد، این سیستم نتایج غیرقابل قبولی را محاسبه می‌کند و به‌ اصطلاح گول می‌خورد. برای تنظیم تراز سفیدی در این شرایط، استفاده از کارت خاکستری توصیه می‌شود.

در سیستم آنالوگ در عکاسی با فیلم بسته به نوع فیلم مورد استفاده (نور روز یا نور شب) که برای دماهای رنگی مختص به خود دارای رنگدانه‌های متفاوت در بیس خود هستند، می‌توان با استفاده از صافی‌های رنگی مناسب برای شرایط نوری محیط، مانند نور خوشید یا لامپ‌های سیمابی یا فلورسنت، تعادل رنگی عکس‌ها را حفظ کرد.

فوکوس

کانون عدسی، نقطهٔ کانونی یا فوکوس نقطه‌ای است که پرتوهای نور پس از تابیده شدن به سطح عدسی، در آن نقطه به هم می‌رسند.

در عدسی محدب نقطه کانونی مثبت است و معنی آن این است که پس از تابیده شدن نور به عدسی و عبور از آن، نقطه کانونی در جلوی عدسی تشکیل می‌شود و در عدسی مقعر نقطه کانونی منفی است و معنی آن این است که پس از تابیده شدن نور به عدسی و بازتاب آن، نقطه کانونی در همان سمت تابش نور تشکیل می‌شود.

در عکاسی نیز به تنظیم فاصلهٔ سوژه تا دوربین فوکوس گفته می‌شود. اشیایی که در عمق میدان فوکوس (وضوح) قرار داشته باشند، واضح و سایر اشیا محو دیده می‌شوند.

عمق سطح فوکوس

عمق سطح فوکوس یک مفهوم اپتیکی در لنز دوربین عکاسی است، یعنی قدرت منطبق کردن سطح تصویر حاصل از لنز با سطح فیلم در داخل دوربین.

در یک دوربین عکاسی، عمق سطح فوکوس به محدوده‌ای گفته می‌شود که فیلم می‌تواند در آن محدوده جابجا شود، بدون اینکه وضوح تصویر کم شود و چنانچه از عنوان سطح برمی‌آید، معمولاً در حد میلی‌متر است.

فوکوس خودکار

فوکوس خودکار (Autofocus)، (مخفف: AF) سیستمی است که به‌ طور خودکار لنز دوربین عکاسی را برای ایجاد تصویری دقیق بر روی گیرنده تصویر تنظیم می‌کند.

دو دستهٔ کلی برای فوکوس خودکار وجود دارد: فعال و غیرفعال.

در بیشتر دوربین‌ها با استفاده از کنتراست و در برخی دوربین‌ها از فروسرخ یا مادون فرمز برای فوکوس خودکار استفاده می‌شود.

فوکوس خودکار اغلب با دکمه‌ای که بر روی لنز و در بعضی دوربین‌ها روی بدنهٔ دوربین تعبیه شده، قابل خاموش و روشن شدن است. در روش فعال، دوربین برای انجام فوکوس خودکار، یک پرتو مادون قرمز لیزر را به سمت جلو ارسال می‌کند. این اشعه پس از برخورد به جسم منعکس شده، دوربین آن را از طریق لنز دریافت می‌کند. سپس رایانه داخلی دوربین با احتساب زمان تأخیر رفت و برگشت اشعه و سرعت آن که مقدار مشخصی است، فاصلهٔ دوربین تا جسم را محاسبه و لنز را فوکوس می‌کند.

در روش غیر فعال، اشعه‌ای از دوربین خارج نمی‌شود، بلکه فوکوس از طریق بررسی و تحلیل تصویر حاصل می‌شود.

یک روش بسیار معمول تشخیص کنتراست (Conyrast Detection) است. از این روش در بسیاری از دوربین های کامپکت، نیمه حرفه‌ای و دوربین‌های حرفه‌ای با پیش نمایش فعال (Live Preview) استفاده می‌شود. با استفاده از این ترفند، دوربین لنز را آن قدر حرکت می‌دهد تا در نقطه‌ای که قرار است در آن جا فوکوس انجام شود، بیشترین کنتراست به دست آید.

روش غیر فعال دیگر، تشخیص فاز (Phase Detection) است که در بعضی دوربین‌های حرفه‌ای به کار گرفته می‌شود. در این شیوه دوربین نور دریافتی از سوژه را به دو بخش تقسیم کرده و تصاویر حاصل از آن‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کند.

نوردهی

به مقدار نوری که به فیلم یا گیرنده می‌رسد، نوردهی گفته می‌شود.

این مقدار ترکیبی از نور موجود، عدد دیافراگم و سرعت شاتر است و متأثر از درجهٔ حساسیت فیلم یا حسگر مورد استفاده است.

در عکاسی میزان نوردهی، میزان نور در واحد سطح (میزان روشنایی هواپیما از زمان نوردهی است) که به یک فیلم عکاسی یا حسگر تصویر الکترونیکی می‌رسد و با سرعت شاتر، دیافراگم لنز و درخشندگی صحنه تعیین می شود.

قرار گرفتن در معرض نور در چند ثانیه اندازه‌گیری می‌شود و می‌توان از مقدار قرار گرفتن در معرض (EV) و درخشندگی صحنه در یک منطقه مشخص آن را محاسبه کرد.

جبران نور دهی

جبران نور دهی به میزان ضریبی گفته می‌شود که نور دهی عکس را به اندازهٔ ضریب آن، نسبت به مقدار نورسنجی شده، افزایش یا کاهش دهد.

بیشتر بخوانید

امیدواریم از این مطلب که به اصطلاحات فنی در عکاسی (قسمت اول) اختصاص داشت، لذت برده باشید. منتظر بخش های بعدی اصطلاحات فنی در عکاسی باشید.

مجله اینترنتی تحلیلک