صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی
بخش بیشتر دارایی های ایران از طریق فروش و صادرات نفت و گاز و فرآورده های نفتی به دست می آید. به خاطر اتفاقاتی که در منطقه و سطح بین الملل رخ می دهد در بعضی زمان ها و دوره ها ممکن است درآمد ناشی از این فعالیت ها در کشور کم شود و ما را از لحاظ اقتصادی دچار چالش کند. بنابراین باید برنامه جایگزین برای این مواقع داشته باشیم. یکی از این برنامه ها تاسیس صندوق توسعه ملی یا حساب ذخایر ارزی است.
صندوق توسعه ملی یا حساب ارزی چیست؟
صندوق توسعه ملی همان حساب ذخیره ارزی است که تغییر نام داده است.
در سال ۱۳۷۹ و در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی به خاطر تحریم های انجام شده و کاهش قیمت نفت شوک بزرگی به صنابع کشور وارد شد. در همین زمان تصمیم به ایجاد این حساب گرفته شده است.
حساب ذخیره ارزی، یک حساب مولد است و باید در زمینه فعالیت های اقتصادی و به وجود آوردنده ثروت استقاده شود و دولت اجازه این را ندارد که برای تامین کسری بودجه عمومی از آن استفاده کند.
اعضای صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی چه کسانی هستند؟
این صندوق یکی از بزرگ‌ترین صندوق‌ها و طرح‌های مالی و سرمایه‌گذاری در سطح کشوری است که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و به همین دلیل اعضای این صندوق باید به ظرافت و دقت تمام انتخاب و منصوب شوند. این صندوق در اصل از هیأت امنا، هیأت عامل و هیأت ناظران تشکیل شده است که در این بخش به اعضای هیأت امنای صندوق اشاره می‌کنیم:
- رئیس جمهور
- رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور که نقش دبیر هیأت امنا را بر عهده دارد.
- وزیر امور اقتصاد و دارایی
- وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
- وزیر نفت
- رئیس‌کل بانک مرکزی
- رئیس اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران به‌عنوان عضو ناظر در صندوق و بدون داشتن حق رأی
- رئیس اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضو ناظر در صندوق و بدون داشتن حق رأی
- دو نماینده از گروه‌های اقتصادی و برنامه و بودجه و محاسبات به انتخاب مجلس شورای اسلامی
- دادستان کل کشور
هیأت عامل این صندوق بر اساس مفاد اساسنامه‌ای که تنظیم شده است، از ۵ نفر تشکیل شده است که به صورت مستقیم در امور صندوق صاحب‌نظر و دارای دانش اقتصادی عالی برای تنظیم و برنامه‌ریزی دارایی‌های صندوق هستند.
علاوه بر این باید در زمینه امور حقوقی، مالی، بانکی و برنامه‌ریزی دارای مدرک کارشناس ارشد باشند.
این اشخاص در نهایت با حکم و تأیید شخص رئیس‌جمهور منصوب می‌شوند و امور مربوط به صندوق را به صورت مستقیم، مدیریت و برنامه‌ریزی می‌کنند.
بیشتر بخوانید: صندوق های سرمایه گذاری و مزایای آن ها
دلیل اصلی تشکیل صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی چیست؟
همان طور که در بالا نیز به آن اشاره کردیم محصولات سوختی مانند نفت در دنیا دارای چالش های فراوانی است و تحت تاثیر سیاست های کلان قرار می گیرد.
برای اینکه بتوان تا حد زیادی از این نوسانات در امان ماند صندوق توسعه ملی یا همان حساب ذخیره ارزی تاسیس شد تا درصدی از این مبالغ فروش رفته از این محصولات را ذخیره کند.
در واقع می توان گفت که صندوق توسعه ملی برای حمایت از نسل های آینده و مدیریت بعضی از امور حساس در نظر گرفته شده است.
افراد دارای صلاحیت برداشت از صندوق توسعه ملی
پول های ذخیره شده در صندوق باید صرف سرمایه‌گذاری مولد در بخش‌های خصوصی و نهادهای غیردولتی شود. در این زمینه این سرمایه‌ها باید در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد که کارایی داشته باشد و بتواند زمینه‌ساز توسعه باشد.
منابع صندوق توسعه ملی باید به اشخاص حقیقی و حقوقی داده شود که سابقه فعالیت و توسعه اقتصادی داشته باشند. در این زمینه افرادی که سابقه فعالیت و توسعه اقتصادی ندارند، نمی‌توانند از این منابع استفاده کنند.
تولید کنندگان حق وام گرفتن از صندوق را دارند؟
طرح ها و پروژه هایی که می‌خواهند از منابع صندوق استفاده کنند، باید تولید صادراتی داشته باشند و در این زمینه آن دسته از تولیدکنندگانی که صادر کننده واجد شرایط دریافت وام هستند باید دارای استانداردهای بین المللی هم باشند.
چه مشاغلی شامل وام صندوق و ذخیره ارزی می شود؟
افرادی که در زمینه های صنعت، معدن، کشاورزی، حمل و نقل و صدور خدمات فنی و مهندسی و خدمات (از جمله گردشگری) و فناوری اطلاعات دارای کسب و کار مولد هستند و استانداردهای بین المللی دارند و فعال بخش خصوصی هستند شامل تسهیلات می شوند.
مراحل بهره‌مندی از تسهیلات صندوق توسعه ملی به چه شکل است؟
در صورت واجد شرایط بودن دریافت تسهیلات از صندوق توسعه ملی باید ۱۰ گام زیر را طی کنید:
۱. در گام اول باید به یکی از شعب بانک ملی یا ملت مراجعه و برای ثبت درخواست دریافت از تسهیلات صندوق اقدام کنید.
۲. در مرحله بعدی به منظور استفاده از این تسهیلات باید وثیقه‌ای به واحد کارشناسی مدیریت شعب اعطا کنید.
۳. در صورت موافقت مدیر شعبه بانک، درخواست شما به اداره کل اعتبارات ارسال می‌شود.
۴. بعد از دریافت تأیید، گزارش کاملی از قیمت و ماشین‌آلات و … تهیه می‌شود.
۵. مجوزی از وزارت‌خانه مربوط با فعالیت شما صادر می‌شود.
۶. مصوبه‌ای توسط هیأت مدیره بانک عامل صادر می‌شود.
۷. اعلامیه مسدودی ارز توسط واحد کارشناسی تأمین ارز طرح‌های مورد بررسی توسط اداره کل خارجه صادر می‌شود.
۸. یک قرارداد مشارکتی مدنی بین مشتری و شعبه انعقاد می‌شود.
۹. اوراق ثبت سفارش بازرگانی تهیه و به اداره عملیات ارزی برای ممهور شدن به مهر تخصیص ارز از محل حساب ذخیره ارزی ارائه می‌شود.
۱۰. در نهایت اعتبار اسنادی گشایش پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: حداقل سرمایه گذاری در بورس چقدر است؟
نرخ سود تسهیلات ارزی از منابع صندوق توسعه ملی
- به طور عام نرخ بین بانکی، شش ماهه به اضافه ۲ واحد درصد یا به اضافه ۲ واحد درصد در سال خواهد بود.
- نرخ سود طرح های استان ها و مناطق کمتر توسعه یافته ۳ واحد درصد
- نرخ سود تسهیلات دارای شرایط ترجیحی شامل صنایع کشتی سازی (ساخت شناورهای ۱۴۰ تا ۲۰۰۰ تنی به نفع سازندگان داخلی)، بازسازی صنایع نساجی و تجهیز و نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور (هوایی، ریلی، جاده ای و دریایی) ۳ واحد درصد است.
وظایف رئیس سازمان صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی چیست؟
رئیس سازمان صندوق توسعه ملی و ذخیره ارزی کشور دارای وظایف متعددی است که هر کدام از آن‌ها، از درجه اهمیت و ظرافت اجرایی بالایی دارد:
۱. پیشنهاد و ارائه نظرات در راستای فعالیت‌های مورد قبول و به منظور بهره‌مندی از تسهیلات صندوق در مسیر پیشبرد امور تولیدی، صنعتی، معدن، کشاورزی و حمل و نقل، خدمات گردشگری، فناوری اطلاعات و …
۲. پیشنهاد و ارائه نظرات برای استفاده از دارایی‌های صندوق در راستای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی در سطح کشور و بین‌المللی
۳. ارائه پیشنهاد به هیأت امنا در رابطه با نظام‌نامه‌ها و شرایط و نحوه اعطای تسهیلات
۴. تشکیل و تنظیم یک قرارداد با مشاوره متخصص بین‌المللی حرفه‌ای در امور مالی و سرمایه‌گذاری
۵. بهبود و ارتقای عملکرد صندوق توسعه ملی
مدت زمان تسهیلات حساب ذخیره ارزی
حداکثر مدت تامین مالی هر طرح از ۸ سال بیشتر نخواهد شد که ۳سال آن دوره مشارکت مدنی (سرمایه گذاری و راه اندازی) است و ۵ سال باقی مانده آن برای بهره برداری و بازپرداخت خواهد بود.
- مجموع دوره برای مناطق کمتر توسعه یافته و تجهیز و نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور تا ۱۰ سال مجاز است.
- دوره استفاده از تسهیلات ترجیحی بخش نساجی حداکثر ۳ سال، دوره مهلت حداکثر یک سال و دوره بازپرداخت حداکثر ۴سال بعد از خاتمه مهلت خواهد بود.
- حداکثر دوره تامین مالی تسهیلات دارای شرایط ترجیحی صنایع کشتی سازی به نفع سازندگان داخلی ۱۲سال خواهد بود.
مجله اینترنتی تحلیلک
