سهام عدالت چیست؟

اگر برای شما سوال است که سهام عدالت چیست و نحوه آزادسازی آن چگونه است با ما همراه باشید.

در سال ۱۳۸۵ طرح توزیع سهام عدالت در دولت نهم اجرایی شد و سهام بعضی از کارخانه ها و بنگاه های دولتی را در اختیار افراد میعنی در جامعه قرار داد.

هدف از این طرح، افزایش رفاه اقشار کم‌درآمد جامعه بود. در مرحله اول، دهک بندی انجام شد. ۴۲ میلیون نفر در قالب شش دهک مشمول این طرح شدند. گروه‌های زیر صاحبان سهام عدالت هستند:

• مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی
• روستاییان و عشایر
• کارگران فصلی ساختمانی
• گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد و…
• کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری

سامانه سهام عدالت

اگر مشمول سهام عدالت هستید به احتمال زیاد از آن اطلاع دارید اما با این حال برای بررسی و استعلام وضعیت خود می توانید به سایت www.samanese.ir مراجعه کنید.

در این سامانه کد ملی خود و دیگر اطلاعات درخواستی را وارد می‌کنید. در صورتی‌که مشمول باشید، برگه سهام را مشاهده خواهید کرد.

هدف از اجرای سهام عدالت چیست؟

• مستقل کردن خانوارهای نیازمند به خود
• کاهش حمایت های مالی مستقیم از سوی دولت
• روند سریع خصوصی سازی از طریق واگذاری سهام شرکت های دولتی
• استفاده کردن از روش های سالم و کارآمد، برای واگذاری سهام شرکت ها
• گسترش سهم بخش تعاون در کشور
• توزیع متعادل ثروت و درآمد شرکت و…

فرآیند شکل‌گیری سهام عدالت

تا پیش از اجرای این طرح، خصوصی‌سازی به کندی پیش می‌رفت و حدود سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن زمان واگذار شده بود ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود.

در سال ۱۳۸۵ پس از شکل‌گیری تفسیر جدیدی از اصل ۴۴ قانون اساسی، دولت توانست تا ۸۰ درصد سهام کارخانه‌ها، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار نماید.

این سهام شامل شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازی‌ها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاه‌ها، مخابرات و نفت گاز بود.

برای شروع فرآیند، نخست باید افراد مشمول را مشخص می‌کردند. بنابراین شروع به دهک بندی کرده و ۶ دهک جمعیتی کشور از پایین‌ترین درآمد به بالا (در حدود ۴۲ میلیون نفر) مشخص شدند.

پس از این مرحله، اقدام به انتقال یک شرکت دولتی به زیرمجموعه سازمان خصوصی‌سازی تحت عنوان شرکت کارگزاری سهام عدالت کردند.

بدین ترتیب شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی در کلیه شهرستان‌های کشور به تعداد ۳۳۷ شرکت و شرکت سرمایه‌گذاری استانی در هر استان متشکل از شرکت های تعاونی در کلیه استان‌های کشور در مجموع به تعداد ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری، تأسیس شد.

آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت‌ وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.

در مرحله اول واگذاری این سهام به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان این طرح داده شد.

ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک‌ میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم‌درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت گردد.

بیشتر بخوانید: کد بورسی چیست و راهنمای دریافت آن

تکلیف جاماندگان از این سهام چه می شود؟

نکته مهمی که در زمینه ثبت نام سهام عدالت وجود دارد این است که افرادی که نتوانستند ثبت نام کنند چه باید کنند؟

دولت فعلا در این زمینه تصمیمی نگرفته است که البته این امر می تواند ناشی از عدم وجود کارخانه های فعال دولتی باشد.

برای آگاهی از اخبار مربوط به ثبت نام سهام عدالت می توانید به سایت samanese.ir مراجعه کنید.

ارزش سهام تخصیصی اولیه با توجه به بعد خانوار

مجموع مبالغ دریافت شده توسط دولت از محل سود سهام

• سود پرداخت‌شده نقدی
• ارزش اقساط تسویه شده
• بهره‌مندی از تخفیف دو دهک اول
• باقی‌مانده ارزش اولیه سهام تخصیصی
• دارایی مشمول ارزش اسمی سهام متعلق به مشمول است.

اعلام روش‌های آزادسازی

دو روش برای آزادسازی سهام عدالت اعلام شده که سهامداران می‌توانند به صورت استفاده از روش سهام‌داری مستقیم و استفاده از روش سهام‌داری غیرمستقیم سهام خود را بفروشند.

استفاده از روش سهام‌داری مستقیم

سهام‌دار سهام‌عدالت، در صورت انتخاب آزادسازی به روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام‌ عدالت به‌ صورت مستقیم و بدون واسطه با لحاظ مراتب ذیل به شما تخصیص و انتقال می‌یابد:

۱- به میزان سهام تخصیص‌ یافته به هر فرد در شرکت‌های سرمایه پذیر سهام‌عدالت و به‌ تناسب ارزش مقطع واگذاری، تعدادی از سهام ۳۶ شرکت بورسی به شما تخصیص خواهد یافت. علاوه بر آن، این دسته از سهام‌داران سهام عدالت، به ازای سهام شرکت‌های غیر بورسی سرمایه‌پذیر سهام عدالت، سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را نیز دریافت خواهند نمود.

۲- در این حالت مسئولیت حفظ، نگهداری و مدیریت سهام اختصاص‌ یافته به عهده سهامدار بوده و در راستای حفظ ارزش سهام تخصیص‌ یافته، قابلیت نقل‌ و انتقال سهام مزبور به غیر و فروش آن بر اساس محدودیت‌های زمانی و مقداری تعیین‌ شده توسط شورای عالی بورس صورت خواهد گرفت.

۳- مطابق قانون تجارت شما سهامدار محسوب شده و از مزایای سهام تخصیص‌ یافته ازجمله سود و… بهره‌مند خواهید شد.

۴- دو ماه پس از تاریخ انتخاب روش مذکور می‌توانید با مراجعه به سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) از تعداد سهام تخصیص‌ یافته نزد شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت مطلع شوید.

۵- بهره‌مندی از خدمات قابل‌ ارائه از جمله ایجاد امکان معامله پذیری سهام تخصیص‌ یافته در آینده منوط به مراجعه به سامانه سجام، ثبت‌نام و احراز هویت در مراکز تعیین‌ شده است.

بیشتر بخوانید: سامانه سجام چیست؟ ثبت نام در سامانه سجام چگونه است؟

استفاده از روش سهام‌داری غیرمستقیم

سهام‌دار سهام‌عدالت، در صورت انتخاب آزادسازی به روش غیرمستقیم، مالکیت و مدیریت سهام‌عدالت شما با لحاظ مراتب ذیل از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی خواهد شد و شما حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن را نخواهید داشت.

۱- با این تفویض اختیار، سهام شرکت‌های سرمایه پذیر سهام‌عدالت متعلق به شما توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی خواهد شد.

۲- سهام مزبور در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (۷۰%) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه استانی (۳۰%) ساماندهی خواهد شد.

تکلیف سهام عدالت متوفی (فوت شدگان) چه می شود؟

بیشتر از دو میلیون نفر از کسانی که تا سال ۱۳۸۸ نسبت به خرید سهام عدالت اقدام کرده اند، امروز در قید حیات نیستند و این امر برخی از سوالات را در این خصوص برای بسیاری از وراث به میان آورده است.

برای اینکه بدانید فرد متوفی سهام داشته است، می توانید به سامانه سهام عدالت که در قسمت های قبل به شما معرفی کردیم مراجعه کرده و سپس با وارد سازی اطلاعات هویتی وی نسبت به دریافت اطلاعات در خصوص سهام وی اقدام کنید.

سپس در صورتی که فرد متوفی سهام داشته است، می توانید به یکی از دفاتر منتخب پیشخوان خدمات الکترونیک دولت مراجعه کرده و مدارک لازم را برای تقسیم سهام عدالت ارائه دهید و بر این اساس می توانید سهام را در میان وراث تقسیم نمایید.

البته در این شیوه شما باید امضای تمامی وراث را دریافت کنید.

همچنین می توانید با مراجعه به دفاتر قضایی از این دفاتر بخواهید که طبق قانون نسبت به تقسیم سازی این سهام این وراث اقدام نمایند که این شیوه می تواند بسیار مفید واقع شود.

چه مقدار از سهام عدالت را می توان فروخت؟

می توان تا سقف ۶۰ درصد از ارزش کل دارایی را به فروش رساند. اگر سفارش شما بیش از ۶۰ درصد باشد با پیغام خطا مواجه خواهید شد.

مجله اینترنتی تحلیلک