جک فروت یا میوه نان (Breadfruit) با نام علمی (Artocarpus heterophyllus Lam) از خانواده موراسه است و منشا این گیاه هند است.

این گیاه در مناطقی مانند هند، سریلانکا، چین، مالزی، فیلیپین، استرالیا، کنیا، موریتانی، مکزیک، آمریکای جنوبی و مرکزی آمریکا پراکنده است.

جک فروت

میوه ای است درختی که وزن هر دانه آن به حدود ۲۰ کیلو هم می رسد اما مانند سیب در بالای درخت آویزان است و با آن وزن زیاد روی درخت می مانند تا برداشت شود. روی آن پوست سختی قرار دارد که وقتی باز شود میوه ای نارنجی درون آن قرار دارد.

کاشت این میوه به دلیل خواص آن به بسیاری از نقاط مانند هند، جنوب شرق آسیا، مرکز و شرق آفریقا و فیلیپین گسترش یافته است.

جک فروت بزرگ ترین میوه درختی جهان شناخته شده است. پوستی بسیار ضخیم دارد و رسیده آن ۳۶ کیلوگرم وزن و تا ۹۰ سانتیمتر طول و ۵۰ سانتیمتر قطر دارد. گوشت آن زرد یا نارنجی است.

طعم این میوه شیرین و خوشمزه و یک ترکیبی از آناناس، موز و سیب است اما کم آب تر است.

بعضی آن را خام استفاده می کنند اما کنسرو آن بهتر است. بعضی هم آن را مانند چیپس سیب زمینی در روغن تفت می دهند. جک فروت میوه بومی جنگل های پُر باران جنوب و جنوب شرقی آسیا است.

در کشورهای هند، بنگلادش، سریلانکا، اندونزی، کامبوج و ویتنام از این میوه در طبخ غذا استفاده می کنند و یا آن را آب پز کرده و به عنوان غذای اصلی استفاده می کنند.

در مالزی آن را با شیر نارگیل پخته و همراه برنج می خورند. در صنعت بستنی سازی، شیرینی و دسر نیز کاربرد دارد.

در هند از برگ آن به عنوان بشقاب استفاده می کنند. جک فروت به دلیل خواص درمانی باور نکردنی در سراسر جهان بسیار محبوب است. اگر چه این میوه عجیب غریب به نظر می رسد ولی در سلامتی معجزه می کند.

خواص جک فروت این میوه شگفت انگیز

این میوه سرشار از  vitamin A، vitamin C، vitamin B_۶  منیزیم، کاروتن و سرشار از فیبر است. در طب چینی این میوه خاصیت خنک کننده دارد و بسیار مقوی است.

• مقوی برای کبد
• ریشه آن برای درمان بیماری های آسم و پوست مفید است.
• شیره گیاه همراه سرکه شفابخش نیش مار و آبسه است.
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• کاهش فشار خون بالا
• تقویت استخوان
• پیشگیری از سرطان
• بهبود مشکل هضم غذا
• محافظت از چشم و پوست
• بهبود کار تیروئید

خاصیت ضد سرطانی جک فروت

عصاره جک فروت با فلاونوئیدهای جدا شده باعث کاهش التهاب در سلول ها با کاهش اکسید ننیتروژن از رشد سرطان جلوگیری می کند؛ با افزایش انتخابی سلول های برنامه ریزی شده (آپوپتوز) در سلول های سرطانی؛ آپوپتوز توسط:

فعال کردن آنزیم ها (کاسپاز) درگیر در آپوپتوز

جلوگیری از تقسیم سلولی سلول سرطانی سرطان

تغییر ساختار و شکل سلول سرطانی

کاهش آنزیم هایی که بر تولید سلول های سرطانی، بقا و جنبش تاثیر می گذارد

لکتین های جک فروت موجب تحریک سلول ها برای از بین بردن قارچ های مضر و جلوگیری از عفونت های قارچی عظیم می گردد. این پاسخ ایمنی به وسیله لکتین ها باعث افزایش تولید سیتوکین های التهابی می شود که پس از آن سلول های سفید خون را در محل عفونت افزایش می دهد.

خواص ضد دیابت جک فروت

دانشمندان در آزمایشی، عصاره برگ جک فروت به عنوان چای (۲۰ گرم بر کیلوگرم وزن بدن) را آزمایش کردند و متوجه شدند که باعث تقویت تحمل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت می شود.

درمان موش های صحرایی و دیابتی با عصاره برگ های آن یا ساقه موجب کاهش سطح قند خون ناشتا، تحمل به قند و یا افزایش سطح انسولین خون می شود.

فلاونوئیدهای گیاهی مانند کورستین در مقادیر زیادی در برگ و دانه میوه جک فروت وجود دارد و احتمالا مسئول ضد دیابتی میوه هستند.

خواص ضد باکتری جک فروت

عصاره پوست ریشه، خمیر، برگ و ساقه جک فروت دارای فعالیت ضد باکتریایی فراوانی در برابر بسیاری از باکتری های گرم مثبت و گرم منفی هستند. این باکتری ها شامل کسانی هستند که باعث پوسیدگی دندان (استرپتوکوک موتانس)، گاستریپت و همچنین پاتوژن های غذایی هستند. در آزمایش ها دانشمندان  متوجه شدند که لکتین های این میوه باعث از بین بردن انگل لیشمانیا بزرگ از سلول های سفید خون انسان (نوتروفیل ها) شد.

خاصیت ضد درد

عصاره های پوستی جک فروت باعث کاهش واسطه التهابی در موش های صحرایی می شود که با داروهای ضد التهابی استاندارد، diclofenac مقایسه می شود.

سطح فعالیت ضد التهابی در عصاره های پوست جک فروت مشابه دیکلوفناک بوده که یک داروی ضد التهابی استاندارد است.

خاصیت ضد لخته شدن خون

دانشمندان در تحقیقات آزمایشگاهی متوجه شدند، آنزیم های پاک شده (پروتئاز)، عصاره های بذر و لاتکس مشتق شده از جک فروت باعث کاهش لخته شدن خون می شود. این نشان می دهد که استفاده بالقوه در درمان اختلالات مربوط به جریان خون از لخته ها (سکته مغزی، آمبولیسم ریه و ترومبوز ورید عمقی) جلوگیری می کند.

خاصیت ضد یبوست

محتوای فیبر بالا در خمیر جک فروت می تواند به جلوگیری از یبوست و حمایت از حرکات روده سالم کمک کند.

دانه آن حاوی فیبرهای پروبیوتیک است که ممکن است از رشد و فعالیت باکتری های مفید در دستگاه گوارش حمایت کند.

خاصیت کاهش کلسترول

عصاره برگ آن باعث کاهش کلسترول، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم و تری گلیسیرید و افزایش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا در موش های دیابتی نوع ۲ می شود که احتمالا به دلیل محتوای بالای فلاونوئید آنتی اکسیدانی در عصاره ها، به ویژه کورستین بوده است.

مضرات جک فروت

مصرف بیش از حد آن ممکن است ایجاد آلرژی نماید.

مصرف بیش از حد آن ممکن است سیستم ایمنی بدن را تحریک کند.

مصرف جک فروت ممکن است میل جنسی، تحریک جنسی، قدرت جنسی و عملکرد جنسی مردان را مهار کند.

اگر این میوه بیش از حد خورده شود، اسهال ایجاد می کند.

مجله اینترنتی تحلیلک