سالروز درگذشت علامه علی اکبر دهخدا
دکتر شفیعی کدکنی درباره دهخدا می فرماید: اگر از فردوسی بگذریم معلوم نیست کدام یک از بزرگان ادب ایران زمین به اندازه دهخدا به فرهنگ ملی ما ایرانیان خدمت کرده است.
علی اکبر دهخدا در سال ۱۲۹۷ در تهران متولد شد. پدرش خان باباخان نام داشت و پیش از مقیم شدن در تهران یکی از ملاکان قزوین بود.
وفات خان باباخان مقارن با ۱۰ سالگی پسرش علی اکبر بود.
علی اکبر دهخدا با تشویق مادرش به تحصیل ادامه داد و در محضر شیخ غلامحسین بروجردی و آیت الله حاج شیخ هادی نجم آبادی و دیگر فضلای عصر خود زبان عربی و علوم اسلامی را آموخت.
با تاسیس مدرسه سیاسی در تهران دهخدا در آن مدرسه به تحصیل مشغول شد و در همان مدرسه زبان فرانسه را فراگرفت.
دهخدا قبل از آن که تحصیل در مدرسه سیاسی را تمام کند همراه با معاون الدوله غفاری سفیر ایران در بالکان به اروپا رفت و در مدت دو سال که در اروپا اقامت داشت به تکمیل زبان فرانسه و تحصیل علوم جدید پرداخت.
مصادف با شروع نهضت مشروطیت دهخدا به ایران مراجعت کرد و به جمع آزادی خواهان پیوست.
در سال ۱۳۲۵ با همکاری میرزا جهانگیرخان و میرزا قاسم خان روزنامه صوراسرافیل را منتشر کردند. این روزنامه از نشریات مهم صدر مشروطیت بود و در مبارزات آزادی خواهان تاثیر مهمی داشت. جذاب ترین بخش این روزنامه یک ستون فکاهی تحت عنوان چرند و پرند بود که به قلم دهخدا و با امضای دخو نوشته می شد. سبک نگارش این مقالات توسط دهخدا در ادبیات فارسی بی سابقه بود. با این سبک مکتب جدیدی در روزنامه نگاری و نثر فارسی معاصر پدید آمد.
مقالات دهخدا در روزنامه صوراسرافیل با طعنه های زیرکانه و بیانی تمسخرآمیز افراد و اقشاری که سد راه پیشرفت جامعه بودند را مورد انتقاد قرار می داد.
انتشار روزنامه صوراسرافیل درست تا قبل از واقعه به توپ بستن مجلس و متواری شدن آزادی خواهان ادامه داشت. پس از تعطیل شدن مجلس شورای ملی در دوره محمدعلی شاه، میرزاجهانگیرخان به دستور محمدعلی شاه به قتل رسید و دهخدا با جمعی از آزادی خواهان به اروپا تبعید شدند.
پس از خلع محمدعلی شاه از سلطنت دهخدا به ایران بازگشت و نماینده مردم کرمان در مجلس شوای ملی دوم شد.
او چندین سال ریاست مدرسه علوم سیاسی و سپس دانشکده حقوق را به عهده داشت و یکی از اعضای برجسته فرهنگستان ایران بود.
بیشتر بخوانید
- چرند و پرند علامه علی اکبر دهخدا (قسمت اول)
- علامه علی اکبر دهخدا و چرند و پرند (قسمت دوم)
- علامه علی اکبر دهخدا و چرند و پرند (قسمت سوم)
- علامه علی اکبر دهخدا و چرند و پرند (قسمت چهارم)
- علامه علی اکبر دهخدا و چرند و پرند (قسمت پنجم)
- علامه علی اکبر دهخدا و چرند و پرند (قسمت ششم)
- علامه علی اکبر دهخدا و چرند و پرند (قسمت هفتم)
تالیفات دهخدا
– لغت نامه
– مشارکت در نگارش روزنامه صوراسرافیل که ۳۲ شماره در تهران و سه شماره در سوییس منتشر شد
– نشر روزنامه سروش در اسلامبول که ۱۴ شماره از آن منتشر شد
– ملحقاتی بر دیوان ناصرخسرو
– امثال و حکم در چهارجلد
– رساله ابوریحان که مستخرج از لغت نامه است
– رساله نکاتی در باب لغت فرس
مجله اینترنتی تحلیلک
