همراهان عزیز مجله اینترنتی تحلیلک؛ در این مطلب می خواهیم با زندگینامه نادر ابراهیمی یکی از نویسندگان برجسته ایرانی آشنا شویم. نادر ابراهیمی جزو معدود کسانی بود که علاوه بر نویسندگی در دنیای سینما هم فعالیت کرده و شناخته شده است.
ارایه فهرست کاملی از شغل‌های ابراهیمی کار دشواری است. او خود در دو کتاب ابن مشغله و ابوالمشاغل ضمن شرح وقایع زندگی، به فعالیت‌های گوناگون خود نیز پرداخته است. از جمله شغل‌های او می توان کمک کارگری تعمیرگاه سیار در ترکمن‌صحرا، کارگری چاپخانه، حسابداری و تحویل داری بانک، صفحه‌بندی روزنامه و مجله و کارهای چاپ دیگر، میرزایی یک حجرهٔ فرش در بازار، مترجمی و ویراستاری، ایران‌شناسی عملی و چاپ مقاله‌های ایران‌شناختی، فیلمسازی مستند و سینمایی، مصور کردن کتاب‌های کودکان، مدیریت یک کتاب‌فروشی، خطاطی، نقاشی و نقاشی روی روسری و لباس، تدریس در دانشگاه‌ها و… را نام برد.
زندگینامه نادر ابراهیمی
نادر ابراهیمی در ۱۴ فروردین سال ۱۳۱۵ در تهران به دنیا آمد. نادر ابراهیمی تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاهش یعنی شهر تهران گذراند و پس از گرفتن دیپلم ادبی از دبیرستان دارالفنون به دانشکده حقوق وارد شد. اما این دانشکده را پس از دو سال رها کرد و سپس در رشته زبان و ادبیات انگلیسی به درجه لیسانس رسید.
او از ۱۳ سالگی به یک سازمان سیاسی پیوست که بارها دستگیری، بازجویی و زندان رفتن را برایش در پی داشت.
نادر ابراهیمی در تمام سال‌های پر کار و بی‌کار یا وقت‌هایی که در زندان به‌سر می‌برد، نوشتن را که از ۱۵ سالگی آغاز کرده بود کنار نگذاشت.
در سال ۱۳۴۲ نخستین کتاب خود را با عنوان خانه‌ای برای شب در نشر روزبهان به چاپ رسانید که داستان دشنام در آن با استقبالی چشم گیر مواجه شد.
تا سال ۱۳۸۰ علاوه بر صدها مقاله تحقیقی و نقد، بیش از صد کتاب از او چاپ و منتشر شده است که دربرگیرنده داستان بلند (رمان) و کوتاه، کتاب کودک و نوجوان، نمایشنامه، فیلمنامه و پژوهش در زمینه‌های گوناگون است. ضمن آن که چند اثرش به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده است.
نادر ابراهیمی چندین فیلم مستند و سینمایی و همچنین دو مجموعه تلویزیونی را نوشته و کارگردانی کرده و آهنگ ها و ترانه‌هایی برای آن ها ساخته است.
او همچنین توانسته است نخستین مؤسسه غیر دولتی ایران شناسی را تأسیس کند که هزینه و زحمت‌های فراوانی برای سفر، تهیه فیلم و عکس از سراسر ایران و بایگانی کردن آن ها صرف کرد؛ ولی چنان که باید، شناخته و به کار گرفته نشد و با فرا رسیدن انقلاب و جنگ متوقف شد.
نادر ابراهیمی فعالیت حرفه‌ای خود را در زمینه ادبیات کودکان با تأسیس مؤسسه همگام با کودکان و نوجوانان با همکاری همسرش در آن مؤسسه متمرکز کرد. این مؤسسه به منظور مطالعه در زمینه مسایل مربوط به کودکان و نوجوانان برپا شد و فعالیتش را در حیطهٔ نوشتن، چاپ و پخش کتاب، نقاشی، عکاسی و پژوهش دربارهٔ خلق و خو، رفتار و زبان کودکان و نیز بررسی شیوه‌های یادگیری آنان دنبال کرد.
زندگینامه نادر ابراهیمی نویسنده معاصر ایرانی
برخی از جوایز و افتخارات نادر ابراهیمی
نادر ابراهیمی در زمینه ادبیات کودکان جایزه نخست براتیسلاوا، جایزه نخست تعلیم و تربیت یونسکو، جایزه کتاب برگزیده سال ایران و چندین جایزه دیگر را هم دریافت کرده‌است.
او همچنین عنوان «نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب» را به‌خاطر داستان بلند و هفت جلدی آتش بدون دود به‌دست آورده است.
نادر ابراهیمی رشته‌های مختلف ورزشی را تجربه کرده، یکی از قدیمی ترین گروه های کوهنوردی به‌نام «اَبَرمرد» را بنیان نهاده و در توسعهٔ کوهنوردی و اخلاق کوهنوردی، تأثیرگذار بوده است.
نادر ابراهیمی در سن ۷۲ سالگی پس از چندین سال دست و پنجه نرم کردن با بیماری بعد از ظهر پنجشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۸۷ درگذشت.
معرفی آثار و فعالیت های نادر ابراهیمی
آثار نادر ابراهیمی برای بزرگسالان
خانه‌یی برای شب، آرش در قلمرو تردید، مصابا و رؤیاهای گاجرات، بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم، هزارپای سیاه و قصه‌های صحرا، افسانه‌ی باران، در سرزمین کوچک من (منتخب آثار)، تضادهای درونی، انسان – جنایت – احتمال، مکان‌های عمومی، رونوشت بدون اصل، در حد توانستن (شعرگونه)، غزل‌داستان‌های سال بد، ابن مشغله (زندگینامه، جلد اول)، ابوالمشاغل (زندگینامه، جلد دوم)، فردا مشکل امروز نیست، لوازم نویسندگی (از مجموعه‌ی ساختار و مبانی ادبیات داستانی)، مقدمه ای بر فارسی نویسی برای کودکان، مقدمه ای بر مصورسازی کتاب‌های کودک، مقدمه ای بر مراحل خلق و تولید ادبیات کودک، مقدمه ای بر آرایش و پیرایش کتاب‌های کودکان، دور ایران در شش ساعت، چهل نامه کوتاه به همسرم، آتش بدون دود (داستان بلند هفت‌جلدی؛ دریافت جایزه به‌عنوان برگزیده‌ی ۲۰ سال پس از انقلاب)، با سرودخوان جنگ – در خطه‌ی نام و ننگ، یک صعود باورنکردنی، تکثیر تأسف‌انگیز پدربزرگ، مردی در تبعید ابدی (بر اساس زندگی ملاصدرا)، حکایت آن اژدها، بر جاده‌های آبی سرخ (داستان بلند ۱۰ جلدی، بر اساس زندگی میرمهنای دوغابی)، صوفیانه‌ها و عارفانه‌ها (بخشی از تاریخ تحلیلی پنج‌هزار سال ادبیات داستانی ایران)، یک عاشقانه‌ی آرام، سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‌آمد (داستان بلند سه‌جلدی، بر اساس زندگی امام خمینی (ره)، عارف، فیلسوف، سیاستمدار و رهبر فقید انقلاب اسلامی ایران)، براعت استهلال (از مجموعه‌ی ساختار و مبانی ادبیات داستانی)، طراحی حیوانات (طرح‌های کوثر احمدی، با گفتاری تحلیلی در باب مفاهیم و تعاریف طرح در هنرها)، الف‌با (تحلیل فلسفی ۵۰ طرح از علی‌اکبر صادقی، نقاش)، مویه کن سرزمین محبوب (ترجمه با همکاری فریدون سالک) و پیش‌گفتار کوچه‌های کوتاه (مجموعه‌ی قصه‌های کوتاه گروهی از شاگردان نادر ابراهیمی ـ دانش‌پژوهان نخستین دوره‌ی آموزشی ساختار و مبانی ادبیات داستانی، با پیش‌گفتاری از نادر ابراهیمی).
نمایشنامه‌ها
اجازه هست آقای برشت؟
وسعت معنای انتظار (سه قصه‌ی نمایشی)
یک قصه معمولی و قدیمی در باب جنایت
فیلمنامه‌ها
صدای صحرا
آخرین عادل غرب
زندگینامه نادر ابراهیمی نویسنده معاصر ایرانی
آثار نادر ابراهیمی برای کودکان و نوجوانان
کلاغ‌ها (جایزه اول فستیوال کتاب‌های کودکان توکیوی ژاپن، جایزه اول – سیب طلایی – براتیسلاوا، جایزه اول تعلیم و تربیت از یونسکو)، سنجاب‌ها، دور از خانه (کتاب برگزیده شورای کتاب کودک)، قصه گل‌های قالی، پهلوان پهلوانان؛ پوریای ولی (جایزه بزرگ جشنواره کتاب کودک کنکور نوما، ژاپن)، باران – آفتاب و قصه کاشی، بزی که گم شد، من راه خانه‌ام را گم کرده‌ام، سفرهای دور و دراز هامی و کامی در وطن، پدر چرا توی خانه مانده است (از مجموعه‌ی قصه‌های انقلاب برای کودکان)، جای او خالی (همان)، نیروی هوایی (همان)، سحرگاهان همافرها اعدام می‌شوند (همان)، برادرت را صدا کن (همان)، برادر من مجاهد (همان)، برادر من فدایی (همان)، جنگ بزرگ از مدرسه‌ی امیریان (همان)، نامه‌ی فاطمه (همان)، پاسخ نامه‌ی فاطمه (همان)، مامان! من چرا بزرگ نمی‌شوم (از مجموعه‌ی قصه‌های ریحانه خانم)، روزی که فریادم را همسایه‌ها شنیدند (همان)، آدم وقتی حرف می‌زند چه شکلی می‌شود (همان)، درخت قصه ـ قمری‌های قصه (جایزه‌ی کتاب برگزیده ازسوی هیأت داوران بزرگ‌سال کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، جایزه‌ی کتاب برگزیده ازسوی هیأت داوران خردسال، ترجمه‌شده به زبان روسی در ترکمنستان)، عبدالرزاق پهلوان، آن‌که خیال بافت و آن‌که عمل کرد، حکایت کاسه‌ی آب خنک (از مجموعه‌ی نوسازی حکایت‌های خوب قدیم برای کودکان) حکایت دو درخت خرما (همان)، آن شب که تا سحر (همان)، قلب کوچکم را به چه کسی هدیه بدهم؟ (دیپلم افتخار نخستین نمایشگاه تصویرگران کتاب کودک)، مثل پولاد باش پسرم؛ مثل پولاد (از مجموعه‌ی ایران را عزیز بداریم)، داستان سنگ و فلز و آهن (همان)، با من آشنا شد (همان)، با من دوست شو (همان)، هستم اگر می‌روم؛ گر نروم نیستم (همان)، راستی اگر نبودم (همان)، کمیاب و قیمتی اما … (همان)، مدرسه‌ی بزرگ‌تری هم وجود دارد (همان)، گل‌آباد دیروز؛ گل‌آباد امروز (همان)، گل‌آباد امروز؛ گل‌آباد فردا (همان)، فرهنگ فرآورده‌های فلزی ایران (همان)، هفت آموزگار مهربان (همان)، ما مسلمانان این آب و خاکیم، قصه‌ی سار و سیب، قصه‌ی موش خودنما و شتر باصفا، با من بخوان تا یاد بگیری، حالا دیگر می‌خواهم فکر کنم، قصه‌ی قالیچه‌های شیری، همه‌ی گربه‌های من (۱ و۲)، دیدار با آرزو، از پنجره نگاه کن (ترجمه با همکاری احمد منصوری)، دوست؛ کسی است که آدم را دوست دارد (همان)، آدم آهنی (همان).
فعالیت‌های سینمایی نادر ابراهیمی
نویسندگی و کارگردانی فیلم سنمایی صدای صحرا، تهیه‌شده در سینماتئاتر رکس، نویسندگی و کارگردانی فیلم مستند علم‌کوه و تخت سلیمان، نویسندگی و کارگردانی فیلم مستند گل‌های وحشی ایران؛ قسمت اول: آذربایجان ـ گل‌های خردادی ـ تهیه‌شده در تلویزیون، نویسندگی و کارگردانی فیلم داستانی پدر در کوهستان (یا: ما از راه دیگری می‌رویم) ـ تهیه‌شده در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، نویسندگی و کارگردانی مجموعه‌ی تلویزیونی ۳۶ساعته‌ی آتش بدون دود، تهیه‌شده در تلویزیون، نویسندگی و کارگردانی ۵۰ ساعت از مجموعه‌ی تربیتی آموزشی سفرهای دور و دراز هامی و کامی در وطن ـ تهیه‌شده در تلویزیون، تدریس فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی و تحلیل فیلم در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه‌ی قم، تدریس فیلم‌نامه‌نویسی و اصول کارگردانی و تحلیل فیلم در دفتر فیلمسازی سپاه پاسداران، تدریس فیلم‌نامه‌نویسی و اصول داستان‌نویسی در دانشکده‌ی صداوسیما، تدریس اصول داستان‌نویسی و تحلیل فیلم در دانشگاه هنر، نویسندگی و مشاورت کارگردانی مجموعه‌ی کوتاه تلویزیونی هفته‌ی دولت، نویسندگی و مشاوره‌ی کارگردانی و تدوین مجموعه‌ی ۱۳ قسمتی جمعه‌ی خونین مکه، نویسندگی و کارگردانی و تدوین فیلم ۶۱ دقیقه‌یی شرکت نفت در سخت‌ترین سال‌ها، نویسندگی و کارگردانی و تدوین یک مجموعه‌ی تلویزیونی به‌نام اسناد کهنه، تاریخ نو، نویسندگی و کارگردانی فیلم مستند ”صحرای دوگانه”، گفتار متن فیلم‌های مستند ”ارگ بم”، ”گلاب قمصر”، پ مثل پلیکان، بخشی از مغول‌ها، تپه‌های قیطریه، آن‌که خیال بافت و آن‌که عمل کرد و کایت، نویسندگی و کارگردانی فیلم سینمایی روزی که هوا ایستاد، نویسندگی فیلم‌نامه‌ی فیلم سینمایی دست شیطان، و دو فیلم‌نامه‌ی چاپ‌شده: صدای صحرا و آخرین عادل غرب.
زندگینامه نادر ابراهیمی نویسنده معاصر ایرانی
سرود‌ها و شعرهای نادر ابراهیمی
ای وطن (شعر و آهنگ) در مجموعه تلویزیونی سفرهای دور و دراز هامی و کامی
سفر برای وطن (شعر و آهنگ) در مجموعه تلویزیونی سفرهای دور و دراز هامی و کامی
هجرت (شعر) در نمایشنامه سنجاب‌ها
دنبال دل (شعر و آهنگ) در نمایشنامه سنجاب‌ها
امیدواریم از مطالعه زندگینامه نادر ابراهیمی لذت برده باشید.
مجله اینترنتی تحلیلک
