صندوق سرمایه گذاری مشترک
صندوق سرمایه گذاری مشترک مجموعه ای از سهام، اوراق مشارکت و… است. تعریف دیگری که از این صندوق می توان گفت این است که صندوق های سرمایه گذاری مشترک مانند شرکتی هستند که افراد مختلف سرمایه های خود را روی هم می گذارند تا بتوانند در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری کنند.
این تنوع در سرمایه گذاری باعث کاهش خطر سرمایه گذاری در این صندوق ها می شود. صندوق سرمایه گذاری مشترک مهم ترین راه برای سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار سرمایه است.
ارکان صندوق سرمایه گذاری مشترک (Mutual Fund)
برای تشکیل و اداره یک صندوق سرمایه گذاری مشترک در سهام چندین رکن در اساسنامه پیش بینی شده است تا این ارکان شرایط اجرایی و نظارتی لازم جهت عملکرد مناسب صندوق های سرمایه گذاری را فراهم کند.
- مجمع صندوق: مجمع صندوق بالاترین رکن صندوق قلمداد می‌شود و مهمترین وظیفۀ آن انتخاب مدیر، متولی، ضامن و حسابرس و معرفی به سازمان بورس و اوراق بهادار جهت تأیید است.
- مدیر صندوق: رکن اجرایی صندوق و متخصص در بازار سرمایه است که لازم است مطابق اساسنامه گزارشات پیش بینی شده و اطلاعات قابل ارائه را تهیه و در اختیار متولی، حسابرس و سبا قرار دهد. همچنین با استفاده از تارنمای مربوط به صندوق سرمایه گذاری، اطلاعات ذکر شده در بخش اطلاع رسانی اساسنامه را جهت آگاهی عموم افشاء می‌نماید.
- متولی صندوق: رکن نظارتی صندوق محسوب گردیده و توسط مجمع صندوق انتخاب خواهد شد.
- ضامن: ضامن نیز توسط مجمع انتخاب شده، پس از تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار در امیدنامۀ صندوق برای عموم معرفی خواهد شد. منظور از ضمانت در ساختار صندوق های سرمایه گذاری مشترک در سهام در اندازه کوچک فراهم نمودن نقدینگی کافی در شرایطی است که صندوق برای انجام پرداخت ها طبق اساسنامه و یا ابطال واحدهای سرمایه گذاری متقاضیان به قیمت ابطال محاسبه شده وجه نقد کافی نداشته باشد.
- حسابرس: رکن دیگر نظارتی است که از بین مؤسسات حسابرسی معتمد سبا و توسط متولی، جهت تأیید به مجمع صندوق معرفی می‌گردد. مدت مأموریت حسابرس توسط مجمع تعیین می‌گردد و حسابرس با قبولی سمت ارائه وظایف و مسئولیت های محوله طبق اساسنامه را به عهده خواهد گرفت.
- مشاور/ مدیر سرمایه گذاری
- مدیر اجرایی
- امین
- مؤسسه نقل و انتقال
- حسابرسان و مشاوران حقوقی
- نهاد ناظر
ساز و کار نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری مشترک
الف) نظارت درونی یا نظارت ارکان
- مدیر:
نظارت بر کلیه مراحل اجرایی صندوق و دریافت و پرداخت ها، نظارت بر عملکرد کارگزاران و مدیر سرمایه گذاری صندوق، متولی، حسابرس
ب) نظارت بیرونی یا نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار
- از طریق نرم افزار
- بازرسی حضوری
بیشتر بخوانید: صندوق های سرمایه گذاری و مزایای آن ها
سود حاصل از صندوق های سرمایه گذاری مشترک
سود صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Funds) از دو روش زیر به دست می‌آید:
سود ناشی از معاملات سهام یا اوراق مشارکت موجود در سبد سرمایه گذاری
سود تقسیمی (Dividend): بعضی از صندوق‌ها احتمال دارد بسته به استراتژی‌های خود از محل درآمد سودهای سهام پورتفوی خود یا بهره‌های اوراق با درآمد ثابت، سودی میان صاحبان سهام خود تقسیم کنند.
معمولا صندوق‌ها این امکان را به شما می‌دهند که به جای دریافت سود نقدی، آن را دوباره در خود صندوق سرمایه گذاری کنید و بدین ترتیب مالک تعداد بیشتری از واحدهای صندوق شوید.
هزینه های قابل پرداخت از محل دارایی های صندوق
هزینه‌های صندوق در امیدنامه شرکت منتشر می‌شود که شامل هزینه‌های تأسیس، هزینه‌های برگزاری مجامع صندوق، کارمزد مدیر، کارمزد متولی، کارمزد ضامن، حق الزحمه حسابرس، حق الزحمه و کارمزد تسویه صندوق، حق پذیرش همچنین صندوق ها علاوه بر هزینه‌های فوق مبالغی را به عنوان کارمزد صدور، ابطال و جریمه لحاظ می‌نمایند که جزئیات آن در امیدنامه صندوق منتشر می گردد.
مالیات بر درآمد این صندوق ها
مالیات را فقط سرمایه گذار صندوق سرمایه گذاری مشترک پرداخت می‌کند و خود صندوق مالیاتی پرداخت نمی‌کند. درست همانطور که سرمایه گذاران به طور مستقیم درآمد کسب کنند.
مزایای صندوق سرمایه گذاری مشترک
۱- مدیریت حرفه‌ای:
یکی از مزایای مهم صندوق سرمایه گذاری آن است که توسط گروهی از تحلیل گران و افراد حرفه ای مدیریت می شود و همین مسئله نکته بسیار مهمی برای سرمایه گذاران به ویژه سرمایه گذاران خرد و غیرحرفه‌‍ای به شمار می‌رود.
۲- تنوع:
بر اساس تئوری‌های مالی با افزایش تنوع در سرمایه گذاری می‌توان خطر سرمایه گذاری را کاهش داد و کاهش قیمت یک سهم را با افزایش قیمت در سایر اوراق بهادار جبران کرد. معمولا سبد صندوق‌های سرمایه گذاری بزرگ حاوی ده ها سهم و یا اوراق مشترک متنوع است تا خطر سرمایه گذاری را به حداقل برساند.
۳- سادگی:
سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری ساده است و نیازی به تحلیل‌های پیچیده ندارد.
۴- کاهش ریسک نقدینگی:
صندوق سرمایه گذاری مشترک (در صورت داشتن رکن ضامن نقدشوندگی) در مقایسه با سرمایه گذاری مستقیم در سهام، ریسک نقد شوندگی را کاهش می‌دهد. زیرا افراد هر زمان که اراده کنند می‌توانند واحدهای صندوق را ابطال نمایند، اما در بازار سهام، ممکن است به دلیل بسته بودن نماد سهم و یا وجود صف، امکان معامله در هر لحظه وجود نداشته باشد. از آنجا که در این صندوق‌ها افراد با سرمایه‌های خرد قادر به سرمایه گذاری هستند، با تجمیع سرمایه‌های اندک و هدایت آن‌ها به سمت بازار اوراق بهادار، نقدینگی این بازار نیز افزایش می‌یابد.
۵- امنیت مالی بالا:
با توجه به اعتبار بالای این شرکت‌ها و همچنین نظارت دقیق سازمان بورس بر این شرکت‌ها، ریسک نکول پول سرمایه گذاران در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک به صفر رسیده است.
۶- وجود صندوق‌های متفاوت برای گروه‌های مختلف:
در حقیقت شما می‌توانید نوعی از صندوق سرمایه گذاری را انتخاب کنید که با اهداف مالی شما در یک راستا باشد و به همین میزانی که احساس آسودگی می‌کنید شامل ریسک شوند.
انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک
۱- صندوق در سهام
اگر می‌خواهید سرمایه گذاری بلندمدتی داشته باشید سرمایه گذاری در این صندوق‌ها که بخش عمده آن‌ها سهام است، پیشنهاد می‌شود.
این صندوق‌ها حداقل ۷۰% ترکیب دارایی‌های خود را در سهام پذیرفته شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایه گذاری می‌نمایند. صندوق‌های سهامی در ایران با توجه به تعداد واحدهایی که مجاز به انتشار هستند به دو دسته بزرگ و کوچک تقسیم بندی می‌شوند:
در صندوق‌های کوچک مقیاس تعداد واحدهای سرمایه گذاری قابل انتشار حداقل ۵۰۰۰ و حداکثر ۵۰۰۰۰ واحد سرمایه‌گذاری و در نوع بزرگ مقیاس این ارقام بین ۵۰۰۰۰ و۵۰۰۰۰۰ واحد سرمایه‌گذاری است.
۲- صندوق با درآمد ثابت
اگر شما به درآمد جاری نیاز دارید و خواهان سرمایه گذاری‌هایی با نوسان زیاد (مانند سهام) نیستید، بهتر است به سرمایه گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت فکر کنید. این نوع صندوق ها حداقل ۷۰% ترکیب دارایی‌های خود را در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌نمایند. به همین دلیل هم معمولاً بازدهی مشابه با اوراق مشارکت و سپرده بانکی داشته‌اند.
۳- صندوق مختلط
اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که اطمینان از عدم کاهش ارزش اصل سرمایه خود برایشان اهمیت نسبی دارد و همچنین کسب بازدهی معمول از رشد سهام تمایل دارید، این صندوق ها بهترین گزینه برای شماست. این نوع از صندوق ها طبق الزامات مربوط به حد نصاب ها، حداقل ۴۰% و حداکثر ۶۰% از ترکیب دارایی‌های خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت و مابقی را در سهام سرمایه‌گذاری می‌نمایند.
معایب صندوق های سرمایه گذاری مشترک
۱- تضاد منافع:
همانطور که مدیریت حرفه ای یکی از مزایای صندوق های سرمایه گذاری است یکی از معایب آن نیز به شمار می رود. چون مدیران حرفه ای ممکن است به فکر منافع خود باشند و همواره در جهت بهتر شدن بازده سرمایه گذاران عمل نکنند به ویژه اگر درآمد آن ها ارتباط چندانی با سود صندوق نداشته باشد.
۲- تنوع زیاد:
تنوع بیش از حد ممکن است باعث کاهش بازده سرمایه گذار شود زیرا اگر در یک سهم سود زیادی کسب کنید به دلیل آن که سهم بخش کوچکی از سبد را تشکیل می دهد، بازده شما تغییر چندانی نخواهد داشت.
نکاتی برای سرمایه گذاری موفق در صندوق های سرمایه گذاری
- هزینه‌هایتان را به حداقل برسانید.
هزینه‌های صندوق از آنجایی که از درآمد حاصل از صندوق کسر می‌شوند، عاملی مهم در تعیین میزان بازدهی صندوق ها هستند. اگر دو صندوق در همه چیز برابر باشند، این میزان هزینه ها است که بازدهی حاصله از دو صندوق را با یکدیگر متفاوت می‌کند. در تعیین صندوق سرمایه گذاری به نرخ کارمزدها و هزینه‌ها توجه ویژه ای داشته باشید.
- عملکرد گذشته صندوق و ریسک آن را در نظر بگیرید.
یک صندوق خوب، صندوقی است که میزان بازدهی آن نسبت به ریسکی که متحمل می شود مناسب است.
- به تجربه صندوق توجه کنید.
یکی از مواردی که سرمایه گذاران بسیار به آن توجه می‌کنند این است که چه کسی صندوق را مدیریت می‌کند. اگرچه فردی که مدیریت صندوق را برعهده دارد نقش مهمی دارد، اما خود به تنهایی تعیین کننده همه چیز نیست. منابع و توانایی‌های شرکت مادر نیز به همان اندازه اهمیت دارد.
- صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) را نیز در لیست خود قرار دهید.
با وجود اینکه اولین نمونه صندوق‌ها در سال ۱۹۹۳ میلادی شکل گرفت، اکنون حدود ۸% از کل دارایی‌های موجود در صندوق‌های سرمایه گذاری در دنیا در این نوع صندوق‌ها قرار دارد. این نوع صندوق‌ها تنها از طریق کارگزاران به سرمایه گذاران حقیقی ارائه می‌گردد و همانند سهام عادی در بورس قابل معامله هستند و بر خلاف Mutual fund در سراسر روز دارای نوسان قیمت است. این نوع صندوق‌ها معمولا به صورت غیر فعال مدیریت می‌شوند، بدین معنی که شاخص خاصی را انتخاب کرده و سعی می‌کنند مانند آن عمل کنند. به دلیل همین ویژگی معمولا هزینه‌های کمتری را نیز بر سرمایه گذاران متحمل می‌کنند.
مراحل سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
مراجعه به یکی از سایت‌های seo.ir یا www.fipiran.com و یافتن لیست صندوق‌ها و مشخصات تماس و آدرس آن ها؛
تماس تلفنی یا مراجعه حضوری به یکی از شعب صندوق
پرداخت وجه و تکمیل فرم‌ها با توجه به راهنمایی مدیر
مجله اینترنتی تحلیلک
