همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیک، در این بخش قصد داریم با معرفی اماکن گردشگری ایران در خدمت شما باشیم. امیدواریم که شما عزیزان بتوانید به این اماکن زیبا سر بزنید و خوشحال می شویم که تجربه های خودتان را با ما به اشتراک بگذارید. این مطلب به معرفی باغ نگارستان تهران اختصاص دارد.
باغ نگارستان
باغ نگارستان از بناهای قدیمی تهران است. بنای اصلی قصر یا باغ نگارستان در سال ۱۲۲۲ هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار به‌عنوان اقامتگاه تابستانی در خارج از دارالخلافه تهران ساخته شد.
به دلیل اینکه نقاشی‌ها و نگاره‌های متعددی از فتحعلی‌شاه و درباریان او در ساختمان‌های مختلف این باغ وجود داشت به نگارستان شهرت یافت. در منابع مکتوب ذکر شده سر در اصلی باغ نگارستان که در جبهه جنوبی و تقریبا مقابل میدان بهارستان قرار داشت بنایی رفیع و دارای چند بالا خانه مزین به کاشی وجود داشت که امروزه اثری از آن برجای نمانده است.
بعدها با تغییر کاربری باغ نگارستان به دانشسرای عالی و تغییر معماری آن با تصویب تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ ه.ش، عمارت‌های قاجاری تخریب و معماری نوینی جهت آموزش دانش پژوهشان جایگزین آن شد اما همچنان از کاشی‌کاری جهت تزئین سر درهای آن استفاده شد.
امروزه قسمت کوچکی از باغ و ساختمان کاخ بر جای مانده و در زمین آن، ساختمان‌هایی از جمله دانشسرای عالی پیشین سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بنا شده است.
تندیس های ساخت جهانگیر ارجمند
جهانگیر ارجمند (۱۳۹۲- ۱۳۰۱) مجسمه‌ساز خود‌آموخته، کوشید تاریخ فرهنگی، اجتماعی، سیاسی این سرزمین را در تندیس‌های خود جاودانه کند. تندیس‌ها همگی از یونولیت ساخته شده‌اند، مادّه‌ای بی ارزش که به جرأت می توان گفت هیچ مجسمه‌ساز دیگری برای ساخت مجسمه‌هایش از آن استفاده نکرده است.
مجموعه تندیس‌های مردم‌شناسی اقوام ایرانی ایشان توسط سفارت آلمان خریداری و به آن کشور منتقل شده است، همچنین تعدادی از تندیس‌های ایشان در موزه صنایع دستی ولنجک و تعدادی از آثار ایشان در آمریکا نگهداری می شود.
مجموعه مجسمه مینیاتورهای مردم‌شناسی جهانگیر ارجمند در بهمن ۱۳۹۱ توسط ایشان به باغ نگارستان دانشگاه تهران اهدا گردید. پس از مرمت و حفاظت اولیه، کار طراحی و ساخت ویترین های مناسب و همچنین آماده‌سازی مکان مناسب برای نمایش این مجموعه به طول انجامید و نهایتاً در ۱۸ تیرماه ۱۳۹۳ همزمان با حضور مجمع خیرین و واقفین دانشگاه تهران در باغ نگارستان گشایش یافت.
سردیس فردوسی
در سال ۱۳۱۳ خورشیدی در جریان جشن هزاره فردوسی در ایران، در کشورهای مختلف دنیا از جمله در فرانسه و آلمان نیز دوستداران فرهنگ و ادب ایرانی جشن‌های متعددی برپا کردند. در فرانسه ۴۱۰ نفر از دانشجویان ایرانی هر کدام چند فرانک روی هم گذاشتند و مجسمه‌ای از فردوسی ساختند و به ایران فرستادند.
آنان در صدد بودند که به مناسبت جشن هزاره فردوسی در بزرگداشت این شاعر حماسه‌سرای ایرانی شرکت کنند. با آن که مخارج تحصیل برای آن ها بسیار گران بود، هر کس به سهم خود مقداری پول گذاشت تا این که مبلغی که “لورنزی” مجسمه‌ساز فرانسوی برای ساخت مجسمه فردوسی درخواست کرده بود، فراهم کنند.
لورنزی فردوسی را نمی‌شناخت و برای آن که تصویری از فردوسی در ذهنش تجسم کند از دانشجویان درخواست کرد تا اشعار فردوسی را برای او بخوانند. به این ترتیب چند تن از دانشجویان هر روز مقداری از شاهنامه را ترجمه و به فرانسه برای لورنزی می‌خواندند و بدین ترتیب بود که وی موفق شد بر اساس مفاهیم اشعار فردوسی، مجسمه‌ای بسازد که امروز در باغ نگارستان نصب است. این مجسمه دو سال بعد از اتمام به ایران فرستاده شد و در ۲۸ خرداد ۱۳۱۵ خورشیدی در جلوی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (باغ نگارستان فعلی) قرار گرفت.
مجموعه عکس های محمود روح الامینی
مجموعه حاضر شامل چندین قطعه عکس از مراحل کاشت تا برداشت گندم است که علاوه بر مطالعه فرهنگی و مردم‌نگاری از جنبه هنری نیز شایان توجه است. این تابلو عکس‌ها در سال ۱۳۹۰ توسط همسر ایشان به باغ نگارستان دانشگاه تهران اهدا شده است. آنچه در این نمایشگاه به عرصه نمایش گذاشته شده شواهدی از اندیشه و تلاش چندین هزار ساله اقوام این سرزمین برای به دست آوردن نان است. مجموعه عکس‌های این نمایشگاه، تصاویر مردم نگاری است که توسط زنده یاد آقای دکتر محمود روح الامینی از مراحل کاشت، داشت و برداشت گندم در منطقه کوه بنان کرمان گرفته شده‌اند.
وحدت موضوع، وحدت مکان و تا اندازه‌ای وحدت خانواده از جمله عواملی است که موجب انتخاب این مجموعه از میان تصاویر و اسناد پراکنده‌ای که در مناطق مختلف وجود دارد، گشته است. محقق در بررسی جامع به مطالعه فرهنگ و جامعه انسانی روستایی پرداخته و ضمن مشاهده فنون، آداب و رسوم، باورها و قواعد رفتار بر نحوه‌ی فعالیت‌های شغلی آن ها نیز پرداخته است.
مجموعه آثار استاد علی اسفرجانی
مجموعه آثار مینیاتور و معرق چرم استاد علی اسفرجانی گنجینه‌ای نفیس است که به وصیت ایشان ۱۸ تابلو مینیاتور، سوخت معرق از او به دانشگاه تهران هدیه شده است. این مجموعه هم‌اکنون در تالاری به نام تالار اسفرجانی در باغ موزه نگارستان دانشگاه تهران به نمایش گذارده شده است که در آبان‌ماه ۱۳۸۶ ه. ش، توسط خانواده محترم ایشان به دانشگاه تهران اهدا گردید.
نخستین نمایشگاه این آثار بعد از فوت ایشان در موزه مقدم دانشگاه تهران در معرض دید عموم قرار گرفت و بعد به باغ نگارستان دانشگاه تهران اهدا گردید تا ضمن صیانت و حفاظت برای عموم مردم قابل استفاده باشد.
مجموعه مکتب کمال الملک
استاد کمال‌الملک در سال ۱۲۹۰ شمسی مدرسه صنایع مستظرفه را در باغ نگارستان بنیان گذاشت و با وجود سختی‌های که پیش رو داشت، به جذب و تربیت شاگردان پرداخت. مکتب کمال‌الملک اصطلاحی است برای توصیف آثار شاگردان کمال‌الملک و پیروان راه و روش او.
مجموعه شاگردان استاد کمال‌الملک بالغ بر ۷۰ تن می‌شوند که بیش از ۵۰ نفر آنان، به مراتب والای هنر دست یافتند. خوشبختانه سازمان زیباسازی تاکنون موفق به خرید تعدادی اثر از مهم‌ترین آثار شاگردان برجسته مکتب کمال‌الملک شده که البته این آثار منحصر به دو نسل از پیروان این مکتب است که بخش عمده آن شاگردان مستقیم استاد و بخش دیگر را شاگردان مدرسه کمال‌الملک (نسل دوم) شامل می‌شوند.
منیر فرمانفرمائیان
منیر شاهرودی فرمانفرمائیان (زاده ۱۳۰۱ خورشیدی – قزوین) نقاش و جمع‌آوری‌کننده هنر مردمی و ساکن تهران است. وی به مدت سه سال در مدرسه طراحی پارسونز در رشته تصویرسازی مُد (۱۹۴۹ – ۱۹۴۶) و دانشگاه کورنل (۱۹۵۱ – ۱۹۴۸) به تحصیل پرداخت. وی تنها هنرمندی است که در ۴۰ سال اخیر از ترکیب آینه‌کاری، اشکال هندسی، نقش‌مایه‌ها و نقاشی پشت شیشه استفاده کرده تا آثار مدرن خود را خلق کند.
در سال ۲۰۱۵ فرمانفرمائیان نخستین هنرمند ایرانی شد که آثارش در یک نمایشگاه انفرادی در موزه گوگنهایم به نمایش درآمد. تاکنون آثار این هنرمند به طور گسترده‌ای در ایران، امریکا، اروپا و خاورمیانه به نمایش گذاشته شده است که از جمله آن ها می‌توان به موزه هنر مدرن، موزه متروپلیتن و موزه گوگنهایم در نیویورک اشاره کرد.
نمایشگاه حاضر شامل ۵۱ اثر ارزنده از این هنرمند است که توسط وی در نشستی با حضور دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران، وقف مجموعه باغ موزه نگارستان و دانشگاه تهران شد. این آثار به دلیل سبک خاص آن که نوعی از انتزاع هندسی است، ترکیبی از طرح‌های سنتی اسلامی و مدرن به شمار می‌رود. همچنین ترکیب نقاشی‌های پشت‌شیشه‌ای سنتی، آینه‌کاری و اصول هندسه اسلامی توانسته با یک درک مدرن هنری به این آثار امتیاز ویژه‌ای ببخشد.
غلام‌علی ملول
غلام‌علی ملول در سال ۱۳۲۶ در محله‌ای فقیرنشین در اراک متولد شد. او مقطع دبستان را در مدرسه‌ای به نام فرزین گذراند. با وجود آن که درس کم می‌خواند اما به دلیل هوش زیاد، توانست با نمرات عالی و با عنوان شاگرد ممتاز این مقطع را به پایان برساند.
وی علاقه به هنر، ادبیات، صنایع دستی و آثار باستانی و مسافرت به کشورهای گوناگون داشت. تألیف کتاب «بهارستان دریچه‌ای به قالی ایران»، گردآوری مجموعه‌ای از فرش‌های نفیس طی چهل سال، گردآوری مجموعه قلم‌زنی نقره اصفهان طی سی و پنج سال، بازدید از آثار باستانی شاخص در جهان و موزه‌های معروف دنیا، نمونه ای از فعالیت‌های او بوده است.
نمایشگاه شامل ۱۲۵ قطعه نقره قلم‌زنی اصفهان است. وزن قطعات نقره حدود ۱۹ هزار مثقال، معادل ۸۰ کیلوگرم و وزن اشیاء فلزی، مفرغی و مسی آن حدود ۲۵ کیلوگرم است. قدمت این اقلام به دوره قاجاریه تا پهلوی دوم برمی‌گردد.
نمایشگاه دیگری شامل ۱۳ قطعه فرش ارزنده ایرانی است که توسط وی در نشستی با حضور دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران، وقف مجموعه باغ موزه نگارستان و دانشگاه تهران شد.
ساعت کاری مجموعه باغ موزه نگارستان به شرح زیر است:
مجموعه موزه ها: از ساعت ۹ تا ۱۸
محوطه باغ: از ساعت ۹ تا ۲۲
کافه: از ساعت ۹ تا ۲۲ رستوران: از ساعت ۹ تا ۲۲
دوشنبه ها فقط مجموعه موزه های باغ تعطیل است، اما امکان بازدید از فضای سبز و محوطه باغ نگارستان و کافه و رستوران میسر است.
آدرس باغ موزه نگارستان: میدان بهارستان، انتهای خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمداری
مجله اینترنتی تحلیلک
