پریود در حیوانات
همه ما می‌دانیم که خانم‌ها پس از رسیدن به بلوغ هر ماه دچار خونریزی قاعدگی می‌شوند. تخمدان‌ها در هر سیکل ماهیانه، یک تخمک رها می‌کنند که در صورت عدم باروری، این تخمک همراه با خونریزی دیواره رحم از بدن دفع می‌شود. 
سن بلوغ و توانایی در جفت‌گیری در نژادهای مختلف متفاوت است. اصولا نژادهای کوچک زودتر از نژادهای بزرگ به سن بلوغ می‌رسند.
آیا پریود در حیوانات اتفاق می‌افتد؟
بهتر است بدانیم که قاعدگی و پریود مختص انسان نیست بلکه پستانداران دیگر هم پریود می‌شوند. این دوره در پستانداران، با عنوان دوره فحلی تعریف می‌شود که با دوره پریود ماهیانه در انسان‌ها تفاوت‌هایی دارد.
دوره فحلی یا دوره پذیرش (به انگلیسی: Estrous cycle) که پس از بلوغ آغاز می‌شود، مدت زمانی است که در آن پستانداری ماده آماده باروری است و به دنبال شریکی برای زادآوری می‌گردد.
هر چند در میان تمام جانداران از جمله انسان همیشه دوره ای از عدم باروری وجود دارد اما در میان ما انسان‌ها امکان آمیزش جنسی بدون وقفه‌ای، وجود دارد که ارتباطی با تخمک‌گذاری ندارد.
بنابراین اصطلاح فحلی برای انسان‌ها و البته برخی میمون‌ها، کاربردی ندارد. در این گونه‌ها واژه قاعدگی و چرخه قاعدگی به کار می‌رود.
جنس ماده بعضی از حیوانات، به‌طور منظم فحل می‌شوند. جانور ماده در این حالت تخمک تولید می‌کند که اگر این تخمک بارور نشود، به‌صورت خون قاعدگی از بدن دفع خواهد شد. اما بعضی جانوران مانند خرگوش فقط زمانی ممکن است فحل شوند که در مجاورت جنس نر قرار بگیرند.
آیا حیوانات ماده هم پریود می‌شوند؟
حیوانات ماده تنها در زمان معینی که دوره فحلی یا استروس نامیده می‌شود تخمک‌گذاری می‌کنند و در همین دوره هم جفت‌گیری می‌کنند و باردار می‌شوند.
در این دوره، غالبا دستگاه تناسلی خارجی آنان متورم و پرخون می‌شود و رحم هم پرخون است و گاه خونریزی می‌کند و بوی مخصوصی از آنان ساطع می‌گردد که نرها را به خود جلب می‌نماید.
همچنین در این هنگام، موادی از ادرار حیوان دفع می‌شود که نرها با بو کشیدن آن می‌فهمند که حیوان ماده، آمادگی جنسی و پذیرش آنان را دارد.
در سگ ها معمولا دو بار در پاییز و بهار این حالت پیش می‌آید. در خوک و گاو و مادیان و گربه ممکن است دوره فحلی در سال بیش از یک بار اتفاق افتد.
همان طور که می‌دانیم در صورتی که تخمک‌گذاری انجام شود و حاملگی صورت نگیرد، قاعدگی پیش می‌آید. چون در حیوان تخمک‌گذاری هر ماه صورت نمی‌گیرد، بنابراین قاعدگی هم پیش نمی‌آید.
پریودی خرگوش، هیچ‌گاه اتفاق نمی‌افتد، هرچند که در زمان تخمک‌گذاری خواص جانور پریود شده را از خود نشان می‌دهند.
در حقیقت خرگوش از جمله حیواناتی است که دوره فحلی به صورت منظم و یا فصلی ندارد. برای این حیوان، دوره فحلی فقط در شرایط تماس و مجاورت با جنس نر اتفاق می‌افتد، و تنها در این شرایط است که خرگوش ماده تخمک را برای باروری تولید می‌کند.
نکته دیگر درباره خرگوش این است که در صورتی که تخمک تولید شده بارور نشود، مجددا توسط بدن حیوان جذب می‌شود و از آنجایی که هیچ گاه تخمکی از بدن خرگوش ماده دفع نمی‌شود، بنابراین این جانور دچار خونریزی دوره پریودی نخواهد شد. جانوران در دوره‌ای که فحل می‌شوند به نوعی دچار گرمی جنسی می‌شوند و رفتارهای خاصی از خود بروز می‌دهند.
تغییرات رفتاری در زمان دوره فحلی یا پریود در حیوانات
حیوانات در دوران فحلی یا زمان باروری به طور معمول رفتارهای خاصی را از خود نشان می‌دهند.
در واقع حیوان ماده با رفتارهای خود در دوره فحل به حیوان نر می‌فهماند که زمان جفت‌گیری و تولید‌مثل آن‌ها فرا رسیده است. این رفتار‌ها ممکن است در حیوانات مختلف متفاوت باشد. رفتارهای خاص برخی حیوانات در این دوره به شکل زیر است:
بز ماده
پریدن بز به اطراف بدون هیچ هدف خاصی
حرکت دادن دم به صورت موجی و سریع
خوردن غذای کمتر در این دوران
گربه ماده
در آوردن صدا‌های خاص و ناله مانند از خود
کم شدن اشتهای حیوان ماده
غلتیدن بر روی زمین
خارش بدن خود به وسیله چنگال‌ها
نزدیک کردن بدن خود به بدن گربه نر
لیس زدن دستگاه تناسلی خود
خم شدن در مقابل گربه نر
گاو ماده
اجازه دادن به گاو‌های دیگر برای پریدن به پشت خود
بالا بردن دم بیش از حالت معمول
تحرک، بی قراری و فعالیت بیش از حد
حرکت دادن زبان و لیس زدن گاو‌های دیگر
تولید صدای بیش از حد معمول
زمان فحلی معمولا بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت است. فعالیت نامنظم تخمدان‌ها می‌تواند باعث تغییر رفتارهای طبیعی تولیدمثلی در گاو ماده گردد. عدم فعالیت منظم تخمدان باعث عدم بروز فحلی و یا فحلی نامنظم می‌گردد.
اسب ماده
بلند کردن و تکان دادن دم خود
ادرار کردن در دفعاتی بیشتر از حد نرمال
بالا بردن سم‌های عقبی از روی زمین
باز کردن مکرر واژن خود
گوسفند ماده
تکان دادن دم خود به صورت لرزش
مالیدن بدن خود به بدن قوچ
قرار گرفتن ۲۴ ساعته در کناره کوچ
اسب
برخلاف گاوها در اسب، پرش بر روی اسب‌های دیگر مشاهده نمی‌شود، اما فحلی در اسب ویژگی‌های مخصوص خود را دارد و می‌توان گفت به شدت هیجان جنسی و رفتارهای جنسی در اسب بیش از سایر گونه‌های اهلی است.
مادیان فحل مکررا ادرار می‌کنند، در طی این دوره ادرار که دارای قوام کمی است، بر روی کپرهای حیوان پخش می‌شود.
مادیان فحل، دم خود را کاملا بلند می‌کنند، پاشنه‌های سم‌های عقبی را از روی زمین بلند می‌کنند و فقط انگشت آن پا بر روی زمین قرار می‌گیرد.
در طی زمان فحلی، مادیان با باز کردن مکرر واژن، کلیتوریس را به نمایش می‌گذارند.
طول متوسط فحلی در مادیان ۴ تا ۶ روز است. در مادیان زمانی که رشد فولیکول در تخمدان بدون بروز علائم ظاهری فحلی باشد، این فحلی را سرکوب شده یا ساکت می‌گویند که در طی آن تخمک‌گذاری انجام نمی‌گیرد.
در مورد مادیان، بی‌نظمی فحلی مشاهده می‌شود. حدود ۵۰٪ از فحلی‌ها در کشورهای اروپایی در فصل زمستان انجام نمی‌شود و در کانادا، تقریبا همگی مادیان‌ها عدم فحلی فصلی را نشان می‌دهند.
گربه
زمان فحلی گربه، گربه ماده به گربه نر نزدیک می‌شود و سپس در مقابل وی خم شده، صدای ناله مانندی از خود درآورده و بدن خود، مخصوصا مقعد و دستگاه تناسلی‌اش را می‌لیسد و آن‌گاه روی زمین غلطیده و بدن خود را به وسیله چنگال‌هایش می‌خاراند.
سگ
مدت زمان فحلی سگ ماده، معمولا ۱۸ تا ۲۱ روز طول می‌کشد، سگ ماده فقط سگ نر را در چند روز اول زمان فحلی قبول می‌کند و باردار می‌شود.
اولین نشانه فحل شدن متورم شدن لبه مهبل است. سپس به زودی خونریزی (پریود) شروع می‌شود. خونریزی می تواند بین ۴ تا ۱۴ روز (بطور متوسط ۱۰ روز) ادامه داشته باشد. در زمانی که سگ ماده خونریزی دارد، سگ نر بسیار زیاد جذب او می‌شود اما سگ ماده به آن‌ها اجازه جفت‌گیری را نمی‌دهد، تا زمانی که خونریزی کم یا قطع شود و مهبل تا حد ممکن بزرگ شود. در این زمان سگ ماده سگ نر را برای جفت‌گیری قبول می‌کند.
سگ خانگی
به طور معمول دوبار در سال فحل می‌شوند. به جز باسنجی‌ها (Basenji)، سگ‌های وحشی، گرگ‌ها و روباه‌ها که فقط یک بار در سال جفت‌گیری می‌کنند. اکثر سگ‌های ماده در فصل بهار و فصل پاییز فحل می‌شوند. البته در این مورد استثناهایی هم وجود دارد. برخی از ماده‌ها ممکن است وقفه طولانی‌تر یا کوتاه‌تری بین مدت زمان فحلشان داشته باشند.
کدام حیوان مانند انسان به صورت ماهیانه پریود می‌شود؟
تنها گونه‌ای از حیوانات که مانند انسان‌ها دوران قاعدگی و پریودی در آن‌ها به صورت ماهیانه اتفاق می‌افتد، نوعی میمون از نژاد شامپانزه است. چرا که سیستم تناسلی این حیوان از جمله تخمک و رحم شباهت بسیاری با دستگاه تناسلی انسان‌ها دارد.
در حیوانات دیگر چون تخمک‌گذاری به صورت مرتب اتفاق نمی‌افتد پس دوره فحلی یا قاعدگی نیز در آن‌ها به صورت منظم و ماهیانه نخواهد بود. در این صورت، سایر حیوانات، تنها در زمان‌هایی که تخمک گذاری کرده و حاملگی صورت نگیرد، دچار قاعدگی می‌شوند.
مجله اینترنتی تحلیلک
