زندگینامه ملاصدرا
در زندگینامه مؤسس حکمت متعالیه، حکیم ملاصدرای شیرازی اینگونه آمده است که:
محمد بن ابراهیم شیرازى ملقب به صدرالمتالهین و مشهور به ملاصدرا در حدود سال ۹۷۹ یا ۹۸۰ هجرى در شیراز دیده به جهان گشود. او به واسطه محیط خانوادگى خود که از اقوام با نفوذ و ثروتمند فارس بودند و استعداد فوق العاده اى که از همان اوان کودکى خود دارا بود، از تحصیل و تعلیم شایسته اى برخوردار شد و همانند دیگران مراحل اولیه تحصیل را در مکتب خانه شروع کرد. در محضر ملا احمد نامى به آموختن قرآن و صرف و نحو پرداخت و بعد از طى این مراحل، براى تکمیل تحصیلات خود عازم اصفهان که در آن زمان مرکزیت علمى و سیاسى ایران را داشت، گردید.
ملاصدرا در اصفهان نخست نزد شیخ بهاءالدین عاملى (شیخ بهائى) به تحصیل علوم نقلى پرداخت تا به حدى که به درجه اجتهاد نائل گشت.
صدرالدین پس از طى مدارج عالى در علوم منقول به شاگردى میرداماد درآمده و رموز حکمت و فلسفه را در طول سالیانى چند در محضر وى آموخت و به مراحل بلندى در میان همگنان خود نائل شد.
بیشتر بخوانید: زندگینامه خیام نیشابوری شاعر، دانشمند و حکیم ایرانی
زندگینامه ملاصدرا
ملاصدرا بعد از تکمیل تحصیلات در رشته هاى متعارف آن روزگار که در حقیقت مرحله اولیه از مراحل زندگانى وى را تشکیل می دهد، به علت مخالفت عده اى از علماى ظاهربین ناچار شد که اصفهان را ترک کند و به قریه کَهَک در نزدیکى قم پناه برد.
دوران خلوت گزینى و سلوک معنوى صدرالمتالهین که دوره دوم از دوران زندگى وى را شامل می شود بنا به قولى پانزده سال طول کشید تا اینکه ملاصدرا در اثر ریاضات شرعى و عبادات عارفانه به شهود و کشف حقایق و علم حضورى نائل آمد.
بازگشت ملاصدرا و تعلیم و تدریس
همزمان با دوران خلوت گزینى، آوازه آخوند کم کم عالم گیر شده و به دنبال تاسیس مدرسه خان در شیراز و درخواست از او، ملاصدرا به وطن خود بازگشت و در مرحله سوم زندگیش تا پایان عمر به تعلیم و تدریس افکار و یافته هاى متعالیه خود اشتغال و اهتمام ورزید.
صدرالمتالهین در کنار کارهاى تحقیقاتى موفق شد شاگردان نامدارى همچون فیض کاشانى، فیاض لاهیجى، حسین تنکابنى و… را در عرصه هاى مختلف علمى و فلسفى تربیت نماید که هر کدام از این بزرگان در تاریخ علوم دینى و فلسفه و عرفان اسلامى از جایگاه ویژه اى برخوردارند.
بیشتر بخوانید: زندگینامه زرتشت / پیامبر و مروج یکتاپرستی ایرانیان
ملاصدرا على رغم مشاغل تدریسى و تألیفى از عالمان زاهد و عابد روزگار خود به شمار می رفته و بر حسب گزارش تذکره نویسان در طول عمر خویش، هفت بار پیاده به زیارت حج رفته تا اینکه در سال ۱۰۵۰ قمرى (۱۶۴۰میلادى) در بازگشت از هفتمین سفر خانه خدا در بصره به جوار حق تعالى شتافت.
شخصیت عرفانی ملاصدرا
من وقتی دیدم زمانه با من سر دشمنی دارد و به پرورش اراذل و جهال مشغول است و روز به روز شعله های آتش جهالت و گمراهی برافروخته تر و بدحالی و نامردی فراگیرتر می شود ناچار روی از فرزندان دنیا برتافتم و دامن از معرکه بیرون کشیدم و از دنیای خمودی و جمود و ناسپاسی به گوشه ای پناه بردم و در انزوای گمنامی و شکسته حالی پنهان شدم.
دل از آرزوها بریدم و همراه شکسته دلان بر ادای واجبات کمر بستم. با گمنامی و شکسته حالی به گوشه ای خزیدم. دل از آرزوها بریدم و با خاطری شکسته به ادای واجبات کمر بستم و کوتاهی های گذشته را در برابر خدای بزرگ به تلافی برخاستم.
نه درسی گفتم و نه کتابی تألیف نمودم. زیرا اظهار نظر و تصرف در علوم و فنون و القای درس و رفع اشکالات و شبهات و… نیازمند تصفیه روح و اندیشه و تهذیب خیال از نابسامانی و اختلال، پایداری اوضاع و احوال و آسایش خاطر از کدورت و ملال است و با این همه رنج و ملالی که گوش می شنود و چشم می بیند چگونه چنین فراغتی ممکن است. ناچار از آمیزش و همراهی با مردم دل کندم و از انس با آنان مأیوس گشتم تا آنجا که دشمنی روزگار و فرزندان زمانه بر من سهل شد و نسبت به انکار و اقرارشان و عزت و اهانتشان بی اعتنا شدم.
بیشتر بخوانید: زندگینامه رابعه عدویه / از نگاه عطار نیشابوری در تذکره الاولیاء
آنگاه روی فطرت به سوی سبب ساز حقیقی نموده، با تمام وجودم در بارگاه قدسش به تضرع و زاری برخاستم و مدتی طولانی بر این حال گذرانده ام. سرانجام در اثر طول مجاهدت و کثرت ریاضت نورالهی در درون جانم تابیدن گرفت و دلم از شعله شهود مشتعل گشت. انوار ملکوتی بر آن افاضه شد و اسرار نهانی جبروت بر وی گشود و در پی آن به اسراری دست یافتم که در گذشته نمی دانستم و رمزهایی برایم کشف شد که به آن گونه از طریق برهان نیافته بودم و هر چه از اسرار الهی و حقایق ربوبی و ودیعه های عرشی و رمز راز صمدی را با کمک عقل و برهان می دانستم با شهود و عیان روشن تر یافتم. در اینجا بود که عقلم آرام گرفت و استراحت یافت و نسیم انوار حق صبح و عصر و شب و روز بر آن وزید و آنچنان به حق نزدیک شد که همواره با او به مناجات نشست.
برخی از آثار و کتاب های ملاصدرا
· الحکمه العرشیه
· الحکمه المتعالیه فی الاسفار العظیمه الاربعه
· المعه المشرقیه فی الفنون المنطقیه
· المبدا و المعاد
· المشاعر
· المظاهر الالهیه فی الاسفار علوم الکاملیه
· الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه
· التصور و التصدیق
· الوریده القلبیه فی معارفه الربوبیه
· اسرار الایات و الانوار البینات
· دیوان اشعار
· حدوث العالم
· اکسیر العارفین فی المعارفه طریق الحق و الیقین
· اعجاز النعمین
· کسرالاصنام الاجاهلیه فی ذم المتصوفین
· مفاتیح الغیب
· متشابهات القرآن
· رساله سه اصل
و …
مجله اینترنتی تحلیلک
