جرائم مالیاتی همواره یکی از مهم‌ترین ابزارها برای جلوگیری از فرار مالیاتی به شمار می‌رود. میزان سنگینی هر یک از این جرائم بسته به نوع و اهمیت آن متفاوت است. به‌عنوان‌مثال ازآنجاکه ماده 169 ق.م.م و فهرست معاملات اهمیت بسیار زیادی برای سازمان امور مالیاتی دارد، جرائم مالیاتی موضوع این ماده بسیار سنگین بوده و نه بر روی درآمد خالص و یا مالیات، بلکه مستقیماً بر روی درآمد ناخالص تمرکز دارد.
از سوی دیگر و در خصوص بخشودگی این جرائم مالیاتی نیز اهمیت‌ها متفاوت است. به‌طوری‌که جرائم موضوع ماده 192 ق.م.م که اشاره به عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی، کتمان درآمد و یا ابراز هزینه‌های غیرواقعی در اظهارنامه تسلیمی دارد از سوی قانون‌گذار غیرقابل بخشودگی دانسته شده است. هرچند الباقی جرائم امکان بخشودگی را دارند اما این امر در اختیار رئیس کل سازمان امور مالیاتی قرار دارد که وی سالانه بر اساس ضوابط مشخص و بر اساس سلسله‌مراتب اداری (تا رئیس امور مالیاتی) تا سقف و میزان مشخصی را تفویض اختیار میکند که خود این امر به این معنی است که لزوماً این جرائم مالیاتی به‌صورت صددرصدی قابل‌بخشش نمی‌باشد.
اغلب این جرائم در فصل هفتم از باب چهارم قانون مالیات‌های مستقیم و از مواد قانونی 189 لغایت 209 لحاظ شده‌اند، هرچند مواد دیگری از قانون همچون ماده 169 ق.م.م، ماده 272 ق.م.م و … نیز به‌صورت پراکنده و بر اساس موضوعیت خاص خود در بخش‌های مختلف وجود دارد.
جرائم مالیاتی صاحبان مشاغل حقیقی
در ادامه قصد داریم به‌صورت مختصر، به جرائم مالیاتی صاحبان مشاغل حقیقی و مقایسه تغییرات آن‌ها نسبت به اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1394/04/31 با پیش از آن بپردازیم.
| موضوع | ماده قانونی |
جریمه متعلق تا پایان سال 1394/12/29 | جریمه متعلق از تاریخ 1395/01/01 | تغییرات |
| پرداخت مالیات پس از سررسید مقرر | ماده 190 ق.م.م | به ازای هرماه 2.5% مالیات | به ازای هرماه 2.5% مالیات | بدون تغییر |
| عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی | ماده 192 ق.م.م | 40% مالیات متعلق (غیرقابل بخشودگی) | 30% مالیات متعلق (غیرقابل بخشودگی) | تغییر داشته |
| کتمان درآمد یا ابراز هزینه‌های غیرواقعی در اظهارنامه تسلیمی | ماده 192 ق.م.م | 40% مالیات متعلق به درآمد کتمان شده یا هزینه غیرواقعی (غیرقابل بخشودگی) | 30% مالیات متعلق به درآمد کتمان شده یا هزینه غیرواقعی (غیرقابل بخشودگی) | تغییر داشته |
| عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر | ماده 193 ق.م.م | 20% مالیات برای هر یک از موارد مذکور | 20% مالیات برای هر یک از موارد مذکور | بدون تغییر |
| رد دفاتر قانونی | ماده 193 ق.م.م | 10% مالیات متعلق | – | تغییر داشته |
| عدم تسلیم فهرست دریافت‌کنندگان حقوق ظرف مهلت مقرر | ماده 197 ق.م.م | 2% حقوق پرداختی | 2% حقوق پرداختی | بدون تغییر |
| عدم ارسال صورت یا فهرست یا قراردادهای پیمانکاری (موضوع ماده 104 ق.م.م) | ماده 197 ق.م.م | 1% کل قرارداد | – | تغییر داشته |
| عدم پرداخت مالیات حقوق و مالیات تکلیفی (موضوع تبصره 9 ماده 53، تبصره 2 ماده 103 و ماده 107) ظرف مهلت مقرر | ماده 199 ق.م.م | 20% مالیات پرداخت‌نشده | 10% مالیات پرداخت‌نشده در موعد مقرر و 2.5% مالیات به ازای هرماه تأخیر از سررسید پرداخت | تغییر داشته |
| عدم پرداخت مالیات تکلیفی موضوع ماده 104 ق.م.م (بیش از اصلاحیه مورخ 1394/04/31 ظرف مهلت مقرر) | ماده 199 ق.م.م | 20% مالیات پرداخت‌نشده | – | تغییر داشته |
| عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله، یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود | ماده 169 ق.م.م | 2% مبلغ مورد معامله | 2% مبلغ مورد معامله | بدون تغییر |
| عدم ارائه فهرست معاملات انجام‌شده و قراردادها در سامانه مربوط در مهلت مقرر (موضوع ماده 169 ق.م.م) | ماده 169 ق.م.م | 1% مبلغ مورد معاملات | 1% مبلغ مورد معاملات | بدون تغییر |
| عدم استفاده از صندوق مکانیزه فروش و یا تجهیزات مشابه برای مشاغلی ملزم شده از سوی سازمان امور مالیاتی | ماده 169 ق.م.م | – | 2% کل فروش | تغییر داشته |
| عدم ارائه گزارش حسابرسی مالی موضوع ماده 272 ق.م.م در مهلت مقرر | ماده 272 ق.م.م | – | 20% مالیات متعلق | تغییر داشته |
مجله اینترنتی تحلیلک
