بر اساس تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم به سازمان امور مالیاتی این اختیار داده شده تا در هر سال برخی از مالیات بر درآمدهای مشخص شده و مطابق با دستورالعمل های این سازمان را بدون نیاز به رسیدگی و نگهداری اسناد و مدارک درآمد و هزینه به صورت مقطوع تعیین نماید.
لذا سازمان امور مالیاتی طی سال های گذشته و همزمان با تسلیم اظهارنامه مالیات بر درآمد صاحبان مشاغل، دستورالعملی در راستای اجرای این ماده قانونی و قطعی سازی برخی از مالیات های صاحبان درآمد مشاغل که دارای شرایط خاصی هستند را صادر می نماید که در آن جزئیات دقیق مشمولین و همچنین نحوه ارائه فرم مذکور و تعیین مالیات قطعی آنها را بیان می کند. اما تجربیات نشان می دهد که گاهی این دستورالعمل توسط مؤدیان مالیاتی به درستی اجرا نمی گردد. اشتباهات رخ داده در ارائه فرم مذکور تبعاتی مثل عدم پذیرش فرم تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م، جرائم مالیاتی، خارج شدن از شرایط توافق و مالیات مقطوع و یا افزایش مالیات قطعی را برای آنها به دنبال دارد. در ادامه به بررسی برخی از مهم ترین و رایج ترین اشتباهات ممکن در این حوزه می پردازیم.
عدم محاسبه مالیات قطعی بر مبنای سال کامل
بر اساس دستورالعمل های سازمان امور مالیاتی، صدور مالیات قطعی برای یک عملکرد بر مبنای مالیات مقطوع سال گذشته خود تعیین می گردد. موضوع مهم برای استفاده از توافق تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم تعیین آن مطابق با درآمد مشمول و مالیات سال کامل است. بنابراین اگر مؤدی (یا مؤدیان) در سال مالیاتی مبنا به صورت کامل فعالیت نداشته باشند (شروع فعالیت به غیر از ابتدای سال و یا تعطیلی بخشی از سال به دلایلی همچون تعمیرات و …) برای تعیین مالیات قطعی و مورد توافق در راستای ماده قانونی مذکور ابتدا باید مالیات بر مبنای سال کامل محاسبه شده و پس از آن مبنای استفاده در فرم تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م قرار گیرد.
عدم این تبدیل باعث می شود تا در زمان صدور برگ قطعی توسط ادارات امور مالیاتی، این محاسبه صورت گرفته و مالیات بیشتری از مؤدی مطالبه گردد که هر چند درست تعیین شده ولکن به دلیل صدور برگ قطعی امکان اعتراضی به آن وجود نخواهد داشت.
عدم پذیرش فرم تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م به دلیل درآمد بیشتر از سقف تعیین شده
از دیگر موارد مهم در فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم که از شروط اصلی مشمولین استفاده از این ماده قانونی نیز است، میزان فروش و یا درآمد صاحبان درآمد مشاغل در سال مالیاتی مورد بحث است. بر اساس دستورالعمل این ماده قانونی، سقف مشخصی از درآمد و یا فروش در نظر گرفته شده است که اصلی ترین شرط مشمولین این نوع توافق مالیاتی خواهد بود.
در این میان، مواردی مشاهده می گردد که مودیان اعدادی را به عنوان میزان فروش در فرم مذکور ذکر می کنند که کمتر از واقعیت بوده و با اطلاعات موجود در سامانه های سازمان امور مالیاتی (استخراج اطلاعات، ماده ۱۶۹ ق.م.م، گردش حساب های بانکی و …) مغایرت دارد. در این صورت اگر مجموع درآمد به دست آمده از مجموعه سامانه های اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی در خصوص فروش صاحب درآمد بیشتر از میزان ابرازی وی و کمتر از سقف تعیین شده مشمولین این ماده قانونی باشد، نسبت به مابه التفاوت آنها، مطالبه مالیات و جریمه غیر قابل بخشودگی کتمان لحاظ می شود و در صورت بیشتر بودن از سقف مشمولین این توافق، منجر به عدم پذیرش فرم تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م شده و مؤدیان از شمول این ماده قانونی خارج می گردند.
نحوه رسیدگی و تعیین مالیات عملکرد این اشخاص نیز همانند صاحبان درآمد فاقد اظهارنامه مالیاتی بوده و مشمول جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی پس از رسیدگی و تعیین مالیات خواهند شد.
عدم رعایت تکالیف معافیت ها و نرخ صفر مالیاتی
مشاغلی که بر اساس قانون مالیات های مستقیم مشمول معافیت های مالیاتی و یا نرخ صفر مالیاتی می گردند نیز می توانند از شرایط توافق بر مبنای فرم تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م و تعیین مالیات مقطوع استفاده کنند، تنها در صورتی که شرایط بهره مندی از نرخ صفر و یا معافیت مالیاتی که ماده ۱۴۶ مکرر ق.م.م به آن اشاره می کند را رعایت کرده باشند. این امر به منزله رعایت سایر تکالیف مالیاتی بر اساس گروه بندی موضوع ماده ۹۵ ق.م.م و درج میزان درآمد و یا فروش صحیح در فرم تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م است. این امر نیز می تواند از جمله موارد عدم پذیرش فرم تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م اینگونه صاحبان درآمد باشد.
مجله اینترنتی تحلیلک
