قانون‌گذار به جهت حمایت از مصرف‌کننده نهایی بعضی از خدمات و کالاها و همچنین بخشی از کالاهای تولیدی (به‌منظور حمایت از تولید داخلی) معافیت‌هایی را در قانون مالیات بر ارزش افزوده لحاظ کرده است.
موارد معاف از مالیات بر ارزش افزوده
مانند قانون مالیات‌های مستقیم، در قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز برخی از فعالیت‌ها و درآمدها مستقیماً از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف بوده و مشمول این قانون نیستند. به‌عبارت‌دیگر، قانون‌گذار به جهت حمایت از مصرف‌کننده نهایی بعضی از خدمات و کالاها و همچنین بخشی از کالاهای تولیدی (به‌منظور حمایت از تولید داخلی) معافیت‌هایی را در این قانون لحاظ کرده و موارد معاف از مالیات بر ارزش افزوده را مشخص کرده است.
کالا و خدمات زیر ه عنوان موارد معاف از مالیات بر ارزش افزوده شناخته می شوند:
تمام تخفیف‌های اعطاشده به خریدار کالا و یا دریافت‌کننده خدمات
مالیاتی که قبلاً توسط عرضه‌کننده کالا یا خدمات پرداخت شده است
تمام مالیات‌های غیرمستقیم و یا هر نوع عوارضی که در هنگام ارائه خدمات و یا عرضه کالا پرداخت شده است
خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق موضوع ق.م.م
اموال غیرمنقول اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات
تمام خدمات بانکی، مؤسسات اعتباری، صندوق‌های تعاون، تعاونی‌ها و همچنین فعالیت صندوق‌های قرض‌الحسنه مجاز
دارو (به جهت اهمیت بالای آن) و فرش دستباف
تجهیزات مورد استفاده برای عملیات ناوبری در فرودگاه‌ها
اقلام مورد استفاده در مصارف نظامی و انتظامی، مورد تأیید وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
تمام خدمات حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری و برون‌شهری (شامل ریلی، زمینی، هوایی و دریایی)
کالاهای اساسی مانند قند، شکر، برنج، آرد، گندم، لبنیات، گوشت، نان، شیر خشک، روغن، حبوبات و سویا
محصولات خام کشاورزی که فرآوری نشده باشند
دام و طیور زنده، آبزیان و فعالیت‌های زنبورداری
موارد معاف از مالیات بر ارزش افزوده
خوراک انواع دام و طیور
انواع کود، سم، نهال و بذر و فعالیت‌های مرتبط با آن‌ها
تمام فعالیت‌های مرتبط با چاپ و نشر و کاغذ (ازجمله کتاب، مطبوعات، لوازم‌التحریر و اقلام مرتبط در تهیه آن‌ها)
خدمات آموزشی و پژوهشی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
تمام خدمات درمانی اعم از انسان، حیوان و گیاه
خدمات توان‌بخشی و حمایتی بیماران و نیازمندان
تمام خدمات مرتبط با تجهیزات پزشکی و دارو
کالاهای همراه مسافر منطبق با قانون صادرات و واردات برای مصرف شخصی
همچنین مطابق با ماده ۱۳ قانون مالیات بر ارزش افزود، هرگونه صادرات کالا و خدمات از مرزهای رسمی کشور به خارج کشور مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده نبوده و اگر مالیاتی نیز پرداخت شود، قابل‌استرداد خواهد بود.
