بر اساس تقسیم‌بندی‌های صورت گرفته، مالیات به دو بخش مالیاتهای مستقیم و مالیاتهای غیرمستقیم تقسیم می گردد. مالیات مستقیم به‌طور مستقیم از درآمد یا دارایی افراد حقیقی و حقوقی اخذ می‌شود و شامل مواردی همچون مالیات بر درآمد املاک، حقوق، مشاغل، اشخاص حقوقی، ارث و … می گرد. قوانین قابل اجرا برای این نوع از مالیات تحت عنوان قانون مالیات های مستقیم در کشور مورد اجرا قرار گرفته است.

بر همین اساس قانون مالیات های مستقیم برای اولین بار در ایران در سال 1345 به تصویب رسید. هرچند به دلیل وجود اشکالات متعدد در سال‌های 1366 و 1371 موردبازنگری قرار گرفت اما این بازنگری نتوانست از نابسامانی نظام مالیاتی بکاهد؛ بنابراین در سال 1379 اصلاحیه جدید قانون مالیاتهای مستقیم با فراخوانی از طرف مجلس، با اتفاق‌نظر گروه اقتصادی مجلس، کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس و کارشناسان مستقل و نمایندگان بخش خصوصی و مسئولان مالیاتی کشور، مورد تأیید نمایندگان ملت قرار گرفت.

قانون مالیات های مستقیم (کلیات)

این قانون به تصویب رسیده که با اصلاحات و رفع اشکالات فراوان قانون مالیاتهای مستقیم سال 1366 همراه بوده، از ابتدای سال 1381 به اجرا درآمد. این قانون اما بار دیگر در سال 1394 دستخوش اصلاحات قرارگرفته و پس از تصویب شورای نگهبان در مردادماه همان سال ابلاغ گردید.

هم‌اکنون قانون مالیاتهای مستقیم بر اساس آخرین تغییرات و اصلاحات دارای 282 ماده قانونی (البته در این میان برخی از مواد قانونی طی اصلاحات حذف گردیده‌اند) بوده که در پنج باب کلی شامل اشخاص مشمول مالیات، مالیات بر دارائی،مالیات بر درآمد، مقررات مختلف (معافیت‌ها، وظایف مؤدیان، جرائم و …) و سازمان تشخیص و مراجع مالیاتی می‌باشد.

طی آخرین اصلاحات صورت گرفته، مواد قانونی قانون مالیاتهای مستقیم، اشخاص مشمول مالیات، مالیات‌های قابل اخذ از کلیه منابع مالیاتی (شامل املاک، ارث، مشاغل، اشخاص حقوقی و … به‌جز مالیات‌های غیر مستقیم) معافیت‌ها، جرائم و بخشودگی‌ها، وظایف بخش‌های مختلف سازمان، وظایف مؤدیان و موارد دیگر و علی‌الخصوص جرم‌های قضائی که بخش مهم آن در اصلاحات سال 1394 به تصویب رسید را مشخص می‌کند.

مجله اینترنتی تحلیلک (مالیات)